Precies dertig jaar geleden is het, dat de piepjonge Alicja Gescinska samen met haar ouders en zus tuffend in een trabant de Poolse grenzen oversteekt. Zogezegd voor een kort reisje, maar stilzwijgend gedreven door vrijheidsdrang richting West-Europa. 1300 kilometer verder zet het gezin Gescinska haar weinige bagage neer, zich verwachtingsvol opmakend voor een nieuw leven in vrijheid. Maar de ontnuchtering smaakt wrang bij de kleine Alicja. De glitterverhalen over het vrije westen staan in schril contract met het benauwde gevangenisgevoel in het Klein Kasteeltje. Meer nog dan het besef van ontheemd zijn, is het de vernedering die ze zich herinnert en haar tot op vandaag raakt. Hoe haar moeder, in Polen redactrice bij een uitgeverij, hier als poetsvrouw aan de slag moest en van de ene op de andere dag door die job onzichtbaar werd. "Als iemand nu zomaar een papiertje op de grond gooit, vind ik dat erg. Omdat ik wéét dat iemand anders zich daar zal moeten voor bukken." Niet toevallig zal het vrijheidsthema later een leitmotiv blijken in haar filosofisch werk, haar engagement, haar gedrevenheid in het leven. In 2011 debuteert ze met De verovering van de vrijheid, een vurig filosofisch pleidooi voor positieve vrijheid. Een vrijheidsbegrip dat niet roekeloos egoïstisch is, maar net uitgaat van de andere die jou de vrijheid geeft om jezelf te ontplooien. "Het feit dat je jezelf begrijpt, heb je te danken aan de andere. Dus vind ik dat we iets verschuldigd zijn aan de medemens." Het is met die respectvolle en open ingesteldheid dat ze ook haar gasten kiest voor het gespreksprogramma Wanderlust. "De mensen die ik opzoek, moeten respectvol naar anderen toe zijn, zonder een agenda en niet neerkijken op anderen." De vrouw die in Wanderlust rust uitstraalt, blijkt naast de camera een heerlijke chaoot die op elegante wijze door haar dagen vliegt en belachelijk veel bordjes tegelijk draaiende weet te houden. En tegelijk nooit de kunst van het luisteren vergeet. Die stilte en chaos in één persoon, het lijkt de kern van Alicja te vatten. "Hun (mijn ouders) grote angst en risico's verplichten mij om niet zomaar te leven. Om het leven te verzilveren."

We brengen haar samen met de rapper en socioloog Fatih De Vos, een kind van de Rabottorens, het 'dorp in de hoogte' dat onlangs tegen de vlakte ging. Zelf omschrijft hij zich als "een wandelende brug tussen culturen en gemeenschappen". En tegelijk ziet hij in die verschillende hokjes één grote "wij". In onze samenleving spelen we allemaal een eigen kleine rol, maar die "wij" staat voor Fatih altijd voorop. We're in this together, zoiets. "Tegenwoordig is het geen uitzondering meer om tussen twee culturen op te groeien, iedereen doet het met elkaar. Dat is positief, ik vind dat de max. Maar in die tijd had ik geen stabiele gezinssituatie, dat maakte het moeilijker." Hij kroop in zijn pen en schreef erover. Over hoe weinig evident het is, om in die mini-samenleving op te groeien met enerzijds zo veel verschillende verwachtingen en tegelijk zo verlammend weinig. Vanuit een kwetsbare positie en met een zwaar rugzakske ontgroeide Fatih de statistieken. De rapper werd socioloog en combineerde zijn passies. In zijn afstudeerproject onderzocht hij de maatschappelijke (ir)relevantie van de Vlaamse rap. Statistieken vs. Fatih: 0-1. Het was zijn moeder, die hem als broekventje de liefde voor woorden bijbracht. Ze nam hem letterlijk bij de hand en troonde hem mee naar de bibliotheek. "Ik verruilde het voetbalpleintje voor mijn slaapkamer, sloot me op en waande mij een ridder in Kruistocht in spijkerbroek. (...) Ik sloeg een boek open in onze woontoren en liep in gedachten door bossen en ravijnen." De beeldrijke woordenvloed van zijn geliefde jeugdboeken liet zijn sporen na, en Fatih vond zijn eigen stem. Als rapper, als geëngageerde Gentenaar. Waarom hij ook vandaag nog zo graag in boeken duikt? Omdat onwetendheid schade aanricht, om de wereld waarin hij vandaag leeft. "Makkelijk wordt dat niet: hoe meer je weet, hoe minder je weet. Maar je moet het proberen. Ook dat heeft moeder mij geleerd: nie pleuje.'"

Een Festivalbabbel over in de spiegel kijken en je eigen denkbeelden in vraag durven stellen. Over een vaderland en een moedertaal. Over de kracht van verbeelding. Over muziek en hoe die kan troosten. Over literatuur, dat je méér dan het 7uur-journaal helpt om de ander te begrijpen. Over engagement: de ogen niet langer sluiten, de gordijnen open te trekken en je kont opheffen om iets kleins of iets groots te veranderen in de wereld. Over hoe luisteren in een gesprek belangrijker is dan praten. Over open geesten en open harten. Over de vernedering die mensen voelen wanneer ze als tweederangsburgers behandeld worden. Over van mening durven veranderen, en hoe dat sterker kan zijn dan al decennia vasthouden aan dezelfde waarheden. Over vrijheid in een maatschappij, maar ook in die kleine samenleving die een gezin is. Over je geliefden de ruimte geven om hun vleugels te spreiden.

Vrijdag 14/12 15:00-16:00
LOCATIE
Balzaal Vooruit

Bron: http://www.festivalgelijkheid.be/programma/alicja-gescinska-fatih-de-vos