images/headerlefonline.jpg
Delen van artikels

Het door de Eurolanden zelf gekozen budgettaire carcan, vervat in het budgettair pact wordt stilzwijgend opzij geschoven. Niemand durft momenteel de nood aan sterke openbare diensten en een sterke sociale zekerheid in vraag stellen. Het lang geldende taboe van rechtvaardige belastingen en sociale bijdragen wordt in het publieke debat stiletjes aan doorbroken.

Het Europees budgettair pact

Eerst en vooral een terminologische verwarring uit de wereld helpen. Officieel gaat het over het "Verdrag inzake Stabiliteit, Coördinatie en Bestuur in de Economische en Monetaire Unie". Dit verdrag werd in de communicatie van de vakbonden en middenveldorganisaties, die jarenlang campagne voerden tegen dit verdrag, “budgettair pact van Europa” genoemd. Dit verdrag werd in februari 2012 door de Staatshoofden van de Eurolanden ondertekend, voor België door toenmalig premier Di Rupo.

Opdat ons land tot dit verdrag zou toetreden moest België deze tekst ratificeren, hetgeen in gevolge onze unieke staatsstructuur, moest goedgekeurd worden door 7 parlementen. Niettegenstaande protesten en acties van vakbonden en andere middenveld organisaties (waarover op de website van LEF uitvoerig gerapporteerd werd) werd het proces afgerond in 2016.

Even herinneren aan de voornaamste bepalingen van dit verdrag:
- het begrotingsdeficit moet onder 0,5% van het Bruto Binnenlands Product (BBP) blijven. (art. 3.1.b).

- indien de staatsschuld 60% van het BPP overtreft, moet dit overschot met een twintigste per jaar afgebouwd worden. (art. 4). Het jaarlijks af te lossen bedrag kan dus variëren in functie van de schuld en van de evolutie van het BPP. Indien dit zou afnemen wordt het af te lossen bedrag hoger. M.a.w.: hoe zieker de patiënt, hoe meer hij moet bloeden.

Neoliberale dogma’s in de ijskast

De pioniers van het neoliberalisme zoals Reagan en Thatcher stelden dat de overheid eerder een probleem was dan een oplossing, dat er niet zoiets was als de maatschappij, maar enkel individuen en hun families en dus een minimum aan belastingen moest geheven worden en de vakbondsrechten beknot. De openbare diensten moesten geprivatiseerd worden en de sociale zekerheid vervangen door de privé diensten. Het grootste deel van de wereld nam deze denkbeelden geleidelijk over sinds de tweede helft van de jaren 70. In België nam de regering Martens Gol de fakkel over in 1982. Dankzij ons sterk middenveld kon de schade ins land nog enigszins beperkt worden.

De Coronacrisis gooit deze dogma’s ineens overhoop: Boris Johnson stelt nu dat deze crisis aantoont dat er wel zoiets is als de maatschappij en Johan Van Overveldt dat men nu niet krenterig mag zijn.

Doorbreking van de taboes rond eerlijke belastingen en sociale bijdragen

De jarenlange pleidooien van FAN (Financieel Actienetwerk - samenwerkingsverband van vakbonden en andere middenveld organisaties), voor rechtvaardige belastingen, kregen tot nu in de media weinig of geen aandacht. Mainstream Partijen die positief reageerden op de voorstellen van het FAN in de preelectorale periode durfden deze blijkbaar niet in de mond nemen in de media. Idem voor de financiering van de sociale zekerheid die onder de “Zweedse” regering, een jaarlijkse aderlating van 5,8 miljard onderging, ten voordele van de werkgevers.

Nu worden taboes plots wel doorbroken. Onlangs hadden sp.a voorzitter Conner Rousseau het in de Afspraak en Marc Leemans (Voorzitter ACV) in Terzake over “rechtvaardige belastingen”.

Never waste a good crisis

Johan Cruyf formuleerde het op zijn Amsterdams: “Elk nadeel heb zijn voordeel”. De huidige situatie, met al haar tragische gevolgen, kleine en grote ongemakken, schept kansen voor de vooruitstrevenden om hun jarenlange eisen voor een meer sociaal rechtvaardige en meer ecologisch verantwoordelijke maatschappij vooruit te helpen.

Grote crisissen hebben in het verleden aanleiding gegeven tot grote sociale en politieke vooruitgang. Enkele voorbeelden:
• Na de eerste wereldoorlog werd in België het algemeen stemrecht ingevoerd (weliswaar enkel voor mannen).
• De grote economische depressie van de jaren dertig werd gevolgd door de New Deal van Rooseveldt, met grote overheidsinvesteringen en uitbouw van overheidsdiensten gefinancierd door een sterk progressief belastingsstelsel (90 % voor de hoogste belastingsschaal).
• Na de tweede wereldoorlog kwam in de meeste Europese landen een sterke sociale zekerheid tot stand.
De huidige crisis biedt kansen tot nieuwe maatschappelijke vooruitgang. Daarvoor moeten wij wel massaal (voorlopig enkel figuurlijk) uit ons kot komen !