Een hele reeks personaliteiten uit vakbonden, universiteiten, verenigingen, de culturele en sociale sector in Franstalig België publiceerden een standpunt, «Gérer l’urgence… puis réinventer l’avenir» in Le Soir van 1 april. Ze wijzen op de gevolgen van de bezuinigingen in de sociale sector van de voorbije decennia die nu met de coronacrisis aan het licht komen. Ze willen niet dat de factuur van de crisisbestrijding eens te meer op de werkende bevolking wordt afgewenteld. En als de crisis is te boven gekomen moet dit het begin zijn van een meer rechtvaardige, solidaire en duurzame maatschappij
Eerst de noodtoestand aanpakken… en daarna de toekomst heruitvinden
De absolute dringende noodzaak is levens redden en de volksgezondheid vrijwaren. De beslissing van de overheid om snel tot afzondering over te gaan was geheel terecht en we moeten alles in het werk stellen om die maatregel te laten naleven.
Maar nu miljoenen mensen waarschijnlijk zwaar inkomensverlies zullen lijden of in een erg precaire situatie zullen terechtkomen, krijgt de noodtoestand, meer dan ooit, een sociaal karakter.
En wij, als vertegenwoordigers van vakbonden, ziekenfondsen, verenigingen, werken onverdroten door, zodat niemand uit de boot valt.
Kwetsbare, arme of dakloze mensen die knokken om te overleven, niet besmet te worden of om simpelweg te kunnen eten; werknemers en werkneemsters die aan de slag blijven in het belang van de bevolking en die beschermd moeten worden; zij die tijdelijk werkloos worden gesteld, deeltijdsen (onder wie enorm veel vrouwen) die waarschijnlijk nog zwaarder bestraft zullen worden; zieken die correct vergoed moeten worden; gepensioneerden die hun pensioen moeten krijgen of werknemers en werkneemsters zonder papieren die er volledig alleen voor staan … Niemand, écht niemand, mag vergeten worden.
Al snel werd beslist steunmaatregelen uit te werken voor bedrijven en zelfstandigen: financiële schadeloosstellingen, soepeler betaalmogelijkheden, kasvoorschotten, overeenkomsten met de banken. Zoveel maatregelen om het economisch weefsel te vrijwaren. En dat is een goede zaak. Laten we daar duidelijk over zijn.
Op voorwaarde echter dat die steunmaatregelen op het einde van de rit niet opnieuw door de collectiviteit worden betaald. En nieuwe opofferingen vergen. Op voorwaarde dat deze crisis niet als voorwendsel wordt gebruikt om de individuele en collectieve vrijheden, die de laatste jaren al heel wat klappen kregen, nog zwaarder aan te vallen. En met als ultieme voorwaarde niet opnieuw in die dolle kapitalistische wedloop te stappen die ons naar de afgrond leidt.
De besparingen die de laatste jaren werden doorgevoerd in de openbare diensten, de verenigingssector en de sociale zekerheid, en meer bepaald de gezondheidszorg, hebben de bevolking heel erg kwetsbaar gemaakt. Het onbegrijpelijke verhaal, waar nog steeds geen einde aan komt, van de beschermingsmaskers die geofferd werden op het altaar van de soberheidspolitiek, is maar één van de vele voorbeelden.
De noodhulp die vandaag voorzien is en geraamd wordt op ruim 10 miljard euro, zal onmogelijk kunnen rechtvaardigen dat er opnieuw gesnoeid wordt in de sociale zekerheid, in onze openbare diensten, in de verenigingssector of de hulp aan de zwaksten in onze maatschappij. Onder het mom van structurele hervormingen die de ongelijkheden alsmaar groter maken en de kiem vormen van de volgende crisis.
Naast de factuur die zal moeten worden voorgelegd aan diegenen die de laatste decennia goed hun zakken hebben gevuld, zal men moeten eisen dat de soberheidsmaatregelen grondig in vraag worden gesteld. Onze boodschap is duidelijk: eens men uit deze wereldcrisis is geraakt, zal men alles moeten heropbouwen op nieuwe fundamenten.
We vrezen echter dat deze piste niet gevolgd wordt door de economische taskforce die door de Eerste minister in het leven werd geroepen onder de leiding van de Nationale Bank van België. Als deze taskforce een snelle terugkeer naar « business as usual » beoogt met de albekende obsessie van « structureel tekort », concurrentievermogen en vrijhandel, zal hij ervoor zorgen dat we opnieuw blindelings dezelfde uitzichtloze weg inslaan, terwijl alle vitale indicatoren ons duidelijk maken dat dit geen goed idee is!
Taskforces zijn nodig, maar waaraan we vandaag vooral nood hebben zijn vrouwen en mannen die samen nadenken hoe de mens terug centraal kan geplaatst worden. Om het noodzakelijke evenwicht te herstellen tussen economische ontwikkeling, sociaal welzijn en ecologische uitdagingen. Met een schone lei. Door af te stappen van de logica van winstbejag boven alles. Zonder ooit nog te besparen op de gezondheid en het leven van de mensen. Door elke vorm van ongelijkheid efficiënt te bestrijden. Door een duurzame toekomst voor de komende generaties heruit te vinden.
Wij, die deze open brief ondertekenen, willen geen « terugkeer naar de normaliteit », want deze normaliteit staat gelijk met schrijnende ongelijkheid, ongebreidelde mondialisering, vermarkting van het leven en gelatenheid t.o.v. de klimaatinstorting, en is ook de bron van het drama dat we nu beleven. We zijn vastbesloten om onze verantwoordelijkheden te nemen en onze sterke wil en krachten te bundelen om te trachten deze fundamenten te herdefiniëren. Wars van partijdige belangen. In het algemeen belang. Om samen de lijnen te hertekenen van een meer rechtvaardige, solidaire en duurzame maatschappij.