De kosten om iedereen wereldwijd in te enten tegen COVID-19 zouden minstens vijf keer goedkoper kunnen zijn indien de farmaceutische bedrijven geen winst zouden maken met hun monopolies op COVID-19-vaccins, aldus de People's Vaccine Alliance – waar Oxfam deel van uitmaakt - vandaag.

Uit een nieuwe analyse van de alliantie blijkt dat de firma's Pfizer/BioNTech en Moderna regeringen maar liefst 41 miljard dollar meer aanrekenen dan de geraamde productiekosten. Colombia bijvoorbeeld heeft mogelijk 375 miljoen dollar te veel betaald voor zijn doses van de vaccins van Pfizer/BioNTech en Moderna, in vergelijking met de geraamde kostprijs. België heeft in totaal 796 miljoen EURO te veel betaald voor zijn vaccins.

Ondanks een snelle stijging van het aantal COVID-gevallen en -doden in kwetsbare landen hebben Pfizer/BioNTech en Moderna tot dusver meer dan 90 procent van hun vaccins aan rijke landen verkocht, waarbij zij tot 24 maal de potentiële productiekosten in rekening brachten. Vorige week kondigde Pfizer/BioNTech aan dat het een Zuid-Afrikaans bedrijf een licentie zou verlenen om 100 miljoen doses voor gebruik in Afrika te vullen en te verpakken, maar dit is slechts een druppel op een gloeiende plaat. Geen van beide bedrijven heeft toegezegd de vaccintechnologie en know-how volledig over te dragen aan bekwame producenten in kwetsbare landen, een maatregel die het wereldwijde aanbod zou kunnen vergroten, de prijzen zou kunnen drukken en miljoenen levens zou kunnen redden.

Uit analyses van de productietechnieken voor de toonaangevende mRNA-vaccins van Pfizer/BioNTech en Moderna - die alleen dankzij overheidsfinanciering voor een bedrag van 8,3 miljard dollar konden worden ontwikkeld - blijkt dat deze vaccins voor niet meer dan 1,20 dollar per dosis zouden kunnen worden gemaakt. COVAX, het programma dat is opgezet om landen te helpen toegang te krijgen tot COVID-vaccins, heeft echter gemiddeld bijna vijf keer zoveel betaald. COVAX heeft ook moeite gehad om snel genoeg voldoende doses te krijgen, vanwege het ontoereikende aanbod en het feit dat rijke landen vrijwillig buitensporig hoge prijzen te betalen.

Zonder de farmaceutische monopolies op vaccins die het aanbod beperken en de prijzen opdrijven, zou het geld dat COVAX tot nu toe heeft uitgegeven volgens de alliantie voldoende zijn geweest om alle landen met een laag of gemiddeld inkomen volledig in te enten tegen de kostprijs, als er voldoende aanbod was. In plaats daarvan zal COVAX in het beste geval 23 procent vaccineren tegen eind 2021.

De alliantie van bijna 70 organisaties, zegt dat het falen van sommige rijke landen om het opheffen van monopolies te steunen en deze buitensporige prijzen te drukken, rechtstreeks heeft bijgedragen tot de vaccinschaarste in armere landen.

Eva Smets, directeur Oxfam België zei: "Farmaceutische bedrijven houden de wereld in gijzeling in een tijd van ongekende wereldwijde crisis. Dit is misschien wel een van de dodelijkste gevallen van woekerwinsten in de geschiedenis.”

"Kostbare budgetten die gebruikt zouden kunnen worden voor het bouwen van meer gezondheidsfaciliteiten in armere landen worden in plaats daarvan geplunderd door CEO's en aandeelhouders van deze almachtige bedrijven."

Hoewel sommige rijke landen zijn begonnen met het herverdelen van een fractie van hun overtollige doses en financiële toezeggingen hebben gedaan, is deze liefdadigheid niet genoeg om de wereldwijde problemen met de vaccinvoorziening op te lossen. De People's Vaccine Alliance roept alle regeringen op om erop aan te dringen dat de vaccintechnologie wordt overgedragen - zodat alle gekwalificeerde fabrikanten wereldwijd, vooral die in kwetsbare landen, deze vaccins kunnen produceren. Regeringen moeten ook dringend hun goedkeuring hechten aan een ontheffing van de regels inzake intellectuele eigendom met betrekking tot COVID-19-technologieën, zoals voorgesteld door Zuid-Afrika en India.

De ontheffing, die door meer dan 100 landen, waaronder de VS en Frankrijk, wordt gesteund, is nu het voorwerp geworden van formele onderhandelingen in het kader van de Wereldhandelsorganisatie, die deze week opnieuw bijeen is gekomen. Maar het voorstel is herhaaldelijk geblokkeerd door Duitsland, het VK en de Europese Unie.

Minder dan één procent van de mensen in lage-inkomenslanden heeft een vaccin gekregen, terwijl de winsten van de bedrijven de CEO's van Moderna en BioNTech miljardairs hebben gemaakt.

Vóór de pandemie betaalden kwetsbare landen volgens een analyse van de Wereldgezondheidsorganisatie voor alle niet-COVID-vaccins een gemiddelde prijs van $ 0,80 per dosis. Hoewel alle vaccins verschillend zijn en de nieuwe vaccins misschien niet direct vergelijkbaar zijn, is zelfs een van de goedkoopste COVID 19-vaccins op de markt, Oxford/AstraZeneca, bijna vier keer zo duur; het vaccin van Johnson and Johnson is 13 keer zo duur; en de duurste vaccins, zoals Pfizer/BioNTech, Moderna en het in China geproduceerde Sinopharm, zijn tot 50 keer zo duur.

Het is van vitaal belang dat vaccinproducenten gedwongen worden te verantwoorden waarom hun vaccins duurder zijn, maar open concurrentie is ook van cruciaal belang om de prijzen te doen dalen en het aanbod te vergroten. Alle vaccins, oude en nieuwe, dalen pas in prijs als er meerdere concurrenten op de markt zijn.

Nog nooit hebben regeringen zoveel dosissen van een vaccin voor één ziekte gekocht. De grootschalige productie zou de kosten moeten drukken, waardoor bedrijven lagere prijzen kunnen vragen. Toch heeft de EU naar verluidt nog hogere prijzen betaald voor haar tweede bestelling bij Pfizer/BioNTech. Er wordt voorspeld dat de dramatische prijsescalatie zal aanhouden als de overheid niet optreedt en dat er nog jarenlang booster shots nodig zullen zijn. De CEO van Pfizer heeft voor de toekomst prijzen tot 175 dollar per dosis voorgesteld - 148 keer meer dan de potentiële productiekosten. En omdat de farmaceutische bedrijven van plan zijn zulke hoge prijzen te vragen voor boosters, zullen zij doses blijven verkopen aan rijke landen ten koste van de bescherming van levens wereldwijd.

In een vandaag gepubliceerde briefing heeft The People's Vaccine Alliance voorbeelden gegeven van hoeveel zowel kwetsbare als de rijkere landen mogelijk te veel hebben betaald:

- Pfizer/BioNTech vraagt de Afrikaanse Unie de laagste prijs van 6,75 dollar, maar dat is nog steeds bijna zes keer zoveel als de geschatte potentiële productiekosten van dit vaccin. Eén dosis van het vaccin kost evenveel als Oeganda in een heel jaar per burger uitgeeft aan gezondheidszorg.

- De hoogst aangegeven prijs voor vaccins van Pfizer/BioNTech, is door Israël opgelopen tot 28 dollar per dosis - bijna 24 maal de potentiële productiekosten. Volgens sommige berichten zouden zij zelfs meer hebben betaald.

- De EU heeft voor haar 1,96 miljard vaccins van Moderna en Pfizer/BioNTech misschien wel 31 miljard euro te veel betaald.

- Moderna heeft landen tussen de 4 en 13 keer de potentiële kostprijs van het vaccin in rekening gebracht en heeft Zuid-Afrika naar verluidt een prijs tussen de $30-42 per dosis geboden - bijna 15 keer meer dan de potentiële productiekosten.

- Colombia, dat zwaar getroffen is door COVID, heeft het dubbele betaald van de prijs die de VS voor de vaccins van Moderna hebben betaald. Voor Moderna en Pfizer/BioNTech samen heeft het land mogelijk 375 miljoen dollar te veel betaald.

- Senegal, een land met een lager inkomen, zei ongeveer 4 miljoen dollar te hebben betaald voor 200.000 doses Sinopharm-vaccins, wat neerkomt op ongeveer 20 dollar per dosis.

- België heeft in totaal 796 miljoen EURO te veel betaald voor zijn vaccins – geld dat gebruikt had kunnen worden voor de heropbouw en hulp na de overstromingen.

Noot voor de redactie:

- De analyse is hier beschikbaar in het Engels.

- Door het gebrek aan transparantie van farmaceutische bedrijven zijn de exacte kosten van onderzoek en ontwikkeling en de productie van vaccins onbekend. De in dit persbericht gebruikte ramingen zijn gebaseerd op studies van mRNA-productietechnieken, uitgevoerd door Public Citizen in samenwerking met ingenieurs van het Imperial College. Uit hun analyse blijkt dat het 9,4 miljard dollar zou kosten om 8 miljard doses van het vaccin van Pfizer/BioNTech te produceren - 1,18 dollar per vaccin en voor Moderna zou het 22,8 miljard dollar kosten om 8 miljard doses te produceren - 2,85 dollar per vaccin.

- Het cijfer dat bedrijven tot 24 maal de potentiële productiekosten in rekening hebben gebracht is gebaseerd op de gerapporteerde informatie die beschikbaar is. De hoogste gerapporteerde kosten werden betaald door Israël. Voor veel landen zijn er geen gegevens beschikbaar.

- Pfizer/BioNTech en Moderna hebben samen 8,25 miljard dollar aan overheidssteun voor hun vaccins ontvangen - 5,75 miljard dollar voor Moderna en 2,5 miljard dollar voor Pfizer/BioNTech. Dit is inclusief overheidsfinanciering en gegarandeerde pre-orders van de overheid.

- COVAX heeft gemeld dat het voor zijn eerste 1,3 miljard doses een gemiddelde prijs van $5,20 per dosis heeft betaald.

- Gavi meldt dat COVAX tegen eind 2021 een dekking van 23% zal bereiken in AMC-populaties.

- Concurrentie heeft de prijzen van eerstelijns hiv-medicatie over een periode van 10 jaar met 99% doen dalen, van 10.000 dollar tot slechts 67 dollar per patiënt per jaar.

- Volgens de WHO betaalden kwetsbare landen vóór de pandemie gewoonlijk gemiddeld 0,80 dollar per dosis voor vaccins.

- Het Chinese Sinopharm-vaccin wordt verkocht voor 40 dollar per dosis (waardoor het 50 keer duurder is dan 0,80 dollar).

- Voor andere voorbeelden van hoeveel kwetsbare en rijkere landen mogelijk te veel hebben betaald voor vaccins, zijn berekeningen en referenties beschikbaar in de informatienota hier.

Bron: https://www.oxfamsol.be/nl/vaccinprijzen