Brainfood voor het nieuwe jaar: 9 lees- en kijktips voor 2022

De ABVV-experten stropen de mouwen op voor het nieuwe jaar. Een jaar waarin ze zich – naast het lopende werk – dieper zullen buigen over 3 specifieke thema’s voor ons 4-jaarlijks congres begin mei. 1. Hoe gaan we ervoor zorgen dat de coronafactuur gelijk verdeeld wordt? 2. Hoe houden we wonen betaalbaar voor iedereen? En 3. hoe zorgen we voor een goed sociaal beleid na corona? Veel leesplezier en een warm én inhoudelijk 2022 gewenst.

EEN GELIJK VERDEELDE CORONAFACTUUR

1. Wat gaat het klimaat ons kosten?

Om onze planeet leefbaar te houden, moet de wereld de komende dertig jaar klimaatneutraal worden. Maar de inspanningen om dit resultaat te bereiken worden vaak onderschat. De Sociaal Economische Raad van Vlaanderen (SERV) maakte in 2019 een kostprijsberekening, die duizelingwekkende cijfers opleverde. En hoewel die omschakeling hoognodig is, zullen veel mensen die lasten niet zelf kunnen dragen. De overheden zullen een voortrekkersrol moeten nemen en financieel tegemoet moeten komen door te investeren en te ondersteunen.

Over de berekeningen die de SERV maakte kan je meer lezen in dit artikel.

2. Zijn belastingen onrechtvaardig?

Niemand betaalt graag belastingen, maar iedereen wil wel goede wegen, deftige scholen en topziekenhuizen. En dus zijn belastingen nodig om de maatschappelijke dienstverlening te bekostigen, want zelfs de sterksten kunnen dit niet alleen trekken. Dat wil daarom niet zeggen dat belastingen altijd rechtvaardig zijn. Niet alleen wordt er ontweken en ontdoken dat het een lieve lust is, het valt ook op dat de sterkste schouders niet altijd de zwaarste lasten dragen.

In deze video legt Professor Michel Maus uit hoe dat nu precies zit met de rechtvaardigheid van belastingen.

3. Iedereen een Tesla?

Sommige bewindslui doen alsof de klimaatomslag gerealiseerd kan worden met een investerinkje hier en een fiscaal aftrekpostje daar. Het moet immers ‘haalbaar en betaalbaar’ zijn. Deze politici slaan de bal compleet mis. Zonder inkomensondersteuning van grote groepen in de samenleving zal de klimaatomslag tot toenemende armoede, ongelijkheid en woede leiden. Wie de lont niet uit het kruitvat haalt, moet niet verbaasd opkijken wanneer het dreigt te ontploffen.

Over die lont, Mattheus, Marie-Antoinette en andere Tesla’s lees je meer in deze column van Ive Marx.

4. Wat na het neoliberale sprookje?

De afgelopen veertig jaar werd ons steeds hetzelfde neoliberaal sprookje verteld: om onze problemen op te lossen moesten de lonen gematigd worden, bedrijven minder belastingen betalen en moest de overheid terugtreden. Voor de gewone mensen bleek dat sprookje eerder een horrorverhaal te zijn. De ongelijkheid nam toe, jobs werden steeds zwaarder, multinationals deden hun zin, en de overheid had steeds minder middelen om de maatschappelijke problemen op te lossen. In deze blog doet ABVV-expert Peter op een fijne manier de uitgangspunten voor een positief toekomstverhaal en een andere begrotingsvisie uit de doeken.

BETAALBAAR WONEN VOOR IEDEREEN

 5. Betaalbaar wonen als basisrecht?

De artikels van Josta Bockxmeer voor De Correspondent zijn echt een aanrader. Ze geven een goed beeld van de woonmarkt in Nederland. Nederland heeft in vergelijking met Vlaanderen altijd sterk geïnvesteerd in sociale huisvesting, maar ook daar heeft de vrije markt aan terrein gewonnen. De opeenvolgende Nederlandse regeringen bezuinigen al jaren op sociale woningbouw en buitenlandse beleggers worden met open armen ontvangen. Tegelijkertijd swingen de huurprijzen de pan uit, vooral in de grote steden, en loopt de wachttijd voor een sociale huurwoning op tot meer dan tien jaar. Ook de Nederlanders zijn het beu. In september kwam er groot woonprotest op gang. Meer dan 15.000 mensen gingen de straat op in Amsterdam. Kun je geen huis betalen? Niet. Jouw. Schuld legt de dynamieken bloot van het individueel schuldmodel en de toenemende macht van de markt en al de neveneffecten.

6. Wie bepaalt de huurprijs?

Een paar maanden geleden viel de Zweedse regering (nee, niet de Vlaamse) omdat ze morrelde aan het unieke systeem van huurprijsafspraken. Ze wilde verhuurders toelaten om eenzijdig de huurprijs vast te leggen. De regering ging ook akkoord met gegarandeerde stijgingen en prijzen gekoppeld aan de populariteit van een gebied. Die nieuwe visie rijmde niet met de in Europa unieke Zweedse huurmarkt. Voor bestaande huurwoningen onderhandelt de Nationale Vereniging van Huurders immers de prijzen. Daarom zijn huurprijzen in Zweedse steden een stuk lager in verhouding tot vergelijkbare Europese steden. Bovendien is de kwaliteit van huurwoningen volgens The Local Sweden ook opvallend goed, opnieuw omdat de huurdersvereniging erover waakt. Kortom, we kunnen de collectieve actie van Zweedse huurders gebruiken als inspiratiebron voor een vernieuwd Vlaams beleid voor het grootste knelpunt op onze woningmarkt: de private huurwoningen.

Lees er hier meer over: Raken aan de huurder doe je in Zweden niet ongestraft

 7. Hoe gaan we renoveren?

 Op zes maanden tijd krikte Italië de renovatiegraad op met 500%. Hoe kregen ze dat voor mekaar? Met het paardenmiddel SuperBonus 110, een systeem dat energetisch renoveren voor iedereen betaalbaar maakt. Hoewel het systeem niet perfect is en recent nog gepolijst werd, moet het succes ervan de Vlaamse regering tot nadenken stemmen. Ook bij ons moet de renovatiegraad verdriedubbelen. En die renovatieplicht moet bovendien ook haalbaar en betaalbaar zijn.

Hier lees je meer: Inspiratie uit Italië: zo wordt renoveren haalbaar voor iedereen

SOCIAAL BELEID OOK NA CORONA

8. Hoe lossen we armoede op?

Dat corona het afgelopen jaar weer een immense impact had op onze samenleving is een open deur intrappen. Onze sociale zekerheid was ook dit jaar een belangrijke schokdemper die veel mensen en bedrijven overeind heeft gehouden. Maar we hebben ook gezien dat onze sociale bescherming gaten vertoont. Ongelijkheid in onze samenleving is torenhoog en kwam duidelijk naar boven tijdens de crisis. Een bijkomend probleem is dat veel gezinnen maar moeilijk uit een kwetsbare situatie geraken. Lees hier meer over hardnekkige armoede in Vlaanderen. Dat oplossingen daarvoor gezocht moeten worden bij hogere inkomens en gerichte sociale voordelen zijn evident. Maar we zullen verder moeten kijken dan het inkomensverhaal. Er is nood aan structurele oplossingen voor structurele problemen. Lees hier meer over de cijfers en oplossingen.

9. Hoe zorgen we voor de zorgverstrekker?

De crisis heeft ook laten zien wat essentieel is in onze samenleving: zorg. Dat staat in schril contrast met de jarenlange besparingen, slechte arbeidsvoorwaarden en omstandigheden waarin zorgverleners moeten werken. Zorg, hoe essentieel dan ook, zit in een crisis. Veelal wordt er immers naar zorg gekeken als: ‘werk dat voortkomt uit liefde’. Waardoor het gratis en voor niets of toch niet al te veel moet worden uitgevoerd. Terwijl zorg net datgene is wat ons tot mens maakt en noodzakelijk is voor ons bestaan. Over de oorzaken van deze crisis kan je hier meer lezen. Als we bijvoorbeeld kijken naar de situatie van mantelzorgers is de onderwaardering voor zorg zeer zichtbaar. Ongeveer 1 miljoen personen in Vlaanderen neemt de zorg op van iemand nabij. Toch blijft hun erkenning voor wat ze doen uit. Dit zorgt ervoor dat ons vermogen om te zorgen onder druk staat. Lees hier meer over de situatie van mantelzorgers in Vlaanderen.

Onze oplossingen en acties voor een sociale omslag en een herwaardering van de zorg zijn onderwerp van de discussies en debatten richting ons congres in 2022.

Neem ook eens een kijkje op https://www.roodshow.be/ waar je meer informatie vindt over de weg naar ons congres en hoe we daarbij deze keer tewerk gaan.

Directeur Studiedienst Vlaams ABVV. Behaalde Masters in Geschiedenis, Algemene Economie, Internationale Politiek en in Conflict & Development Studies. Is daarnaast ook Bachelor aan de universiteit van het leven en schrijft op onbewaakte momenten al eens een roman.

Bron: https://abvv-experten.be/vakbond/brainfood-voor-het-nieuwe-jaar-9-lees-en-kijktips-voor-2022/