Resultaten van de 5de publieksenquête in 2021

 

6 op de 10 Belgen zijn overtuigd van de nood aan klimaatneutraliteit tegen 2050 

Klimaatverandering blijft ‘top of mind’: 80% van de Belgen ziet klimaatverandering als een probleem dat een dringende aanpak vereist. Al zes Belgen op tien zijn ervan overtuigd dat de EU en België tegen 2030 hun uitstoot van broeikasgassen met 55% moeten terugdringen en tegen 2050 klimaatneutraal moeten zijn. Er wordt daarbij een betere samenwerking tussen de overheden verwacht, een coördinerende rol voor de federale overheid, een ‘Raad van wijzen’, een klimaatwet,… Wetenschappers, overheden en het onderwijs worden aanzien als de meest betrouwbare informatiebronnen.

Dat zijn slechts enkele besluiten van de 5de nationale klimaatenquête, georganiseerd door de Dienst Klimaatverandering (FOD Volksgezondheid), waarmee bij 1500 Belgen gepeild werd naar de kennis en houding over de klimaatproblematiek, de bereidheid er zelf iets aan te doen en de verwachtingen ten aanzien van het beleid. 

Terwijl sommigen de verschillende crisissen die elkaar hebben opgevolgd als voorwendsel gebruiken om het transitiebeleid af te remmen, geven de Belgen een duidelijk signaal en plaatsen zij de zorg voor het leefmilieu op de eerste plaats. Voor 80% van hen is de verstoring van ons klimaat een wereldwijd probleem dat dringend moet worden aangepakt. Juist omdat de klimaatverandering geen grenzen kent, werk ik elke dag aan een Belgisch standpunt dat opgewassen is tegen de uitdagingen, en aan een sterk, geïntegreerd en transversaal beleid, zodat we de Europese doelstellingen die we ons hebben gesteld, kunnen bereiken. Dit alles - terwijl we erover waken dat niemand aan de kant blijft staan - om een sociaal rechtvaardige overgang te garanderen.

Zakia Khattabi - Federaal minister van klimaat

“

Enkele van de belangrijkste vaststellingen zijn:

BEELDVORMING

• Klimaatverandering is met een score van 78% nog steeds de belangrijkste milieuproblematiek. Dit is het geval over alle leeftijdsgroepen heen.
• De beeldvorming rond de problematiek (een globaal verschijnsel, door de mens geïnduceerd, dat zich overal voordoet en dringend aangepakt moet worden) is zeer correct. 

KENNIS

• De oorzaken zijn vrij goed gekend, en dan vooral de menselijke activiteiten met een directe impact (transport, industrie, ontbossing…), maar de meer indirecte (verwarming, elektriciteitsverbruik en voeding) zijn beduidend minder goed gekend. De rol van de gezinnen wordt nog steeds onderschat (slechts 29%).
• De gevolgen van klimaatverandering zijn op zich goed gekend, maar de geografische verspreiding ervan (tussen industrie- en ontwikkelingslanden) is dat veel minder.
• Een meerderheid van de Belgen vindt zichzelf redelijk goed geïnformeerd, en ook de kennis over de financiële steun van de overheid voor investeringen in energiebesparende technieken is vrij goed.

GEDRAG

• De Belg vertoont een vrij milieuvriendelijk gedrag op het vlak van zijn mobiliteit, huishouden, woning en aankopen, maar boekt op dit vlak geen verdere vooruitgang meer. De intenties voor verdere verbetering zijn er echter wel. De wagen blijft het belangrijkste vervoermiddel.
• De Belg hecht bij zijn aankopen (wagen en elektro) en investeringen (isolatie en woningverwarming) vrij veel belang aan het energieverbruik. Het gebruik van financiële overheidssteun voor investeringen in een aantal energiebesparende technieken blijft op het niveau van 2017.
• Een minderheid van de Belgen is tevreden met de eigen initiatieven (35%).

BELEID

• Een heel kleine minderheid is tevreden met de acties van de overheid (10%) om klimaatverandering tegen te gaan of er zich eraan aan te passen.  
• Voor een belangrijk deel van de Belgische kiezers (51%) zullen standpunten met betrekking tot het probleem van klimaatverandering een invloed hebben op het stemgedrag.
• De Europese Unie en België moeten een voortrekkersrol spelen op het vlak van het klimaatbeleid (resp. 64 en 44%), en men verwacht van de Belgische overheid duidelijk maatregelen, acties en wetgevend werk. 
• Een grote meerderheid (65%) verwacht dat de verschillende overheden in ons land meer moeten samenwerken op het vlak van klimaatbeleid.  55% verwacht een sterkere coördinerende rol van de federale overheid en wil dat er een wet komt die doelstellingen, kader en instrumenten voor het klimaatbeleid vastlegt.  De helft van de respondenten vindt dat de bescherming van het klimaat in de Grondwet moet worden opgenomen.
• Een meerderheid van de Belgen (telkens ongeveer 60%) is van mening dat zowel Europa als België hun uitstoot tegen 2030 met 55% moeten terugschroeven en tegen 2050 klimaatneutraal en klimaatweerbaar moeten worden. 
• De inkomsten van het voorgestelde Europese emissiehandelssysteem (EU ETS) dat vanaf 2026 ook voor gezinnen en kleine bedrijven van toepassing zou kunnen zijn, moeten op de eerste plaats naar de gezinnen terugvloeien (65%), maar ook naar klimaatweerbaarheid (adaptatie) en naar de uitbouw van het openbaar vervoer en van laad- en tankinfrastructuur voor elektrische voertuigen (resp. 61, 59 en 53%).
• In een koolstofneutrale maatschappij en economie moet de energieopwekking voor 100% afkomstig zijn van hernieuwbare bronnen (54%), maar er wordt (ten opzichte van 2017) opnieuw een grotere rol toebedeeld aan kernenergie (32% voorstanders). Bij de transitie zal er een samenwerking moeten zijn tussen de privé-sector en de overheid (61%), en moeten er ook initiatieven genomen worden voor klimaatadaptatie (59%). 

INFORMATIE

• Passieve informatiegaring gebeurt zowel via de traditionele media (kranten en radio) als via internet, voor het actief opzoeken van informatie scoort internet het hoogst. Er zijn grote verschillen qua leeftijd.
• De Belg wenst in de eerste plaats geïnformeerd te worden door onafhankelijke wetenschappers, de verschillende overheden en het onderwijs.

Meer info:

• vragenlijst
• volledig rapport
• verschillen tussen subgroepen (bijlage bij het rapport)
• grafieken en besluiten