Nieuwe analyse toont aan hoe stijgend autogebruik na de lockdown de uitstoot van het verkeer met meer dan een kwart zou kunnen doen stijgen, als mensen de auto verkiezen boven het openbaar vervoer of andere schonere alternatieven. Greenpeace en Les Chercheurs d’Air roepen lokale overheden op om voluit te blijven inzetten op maatregelen die tijdens de lockdown werden genomen, zoals (pop-up) fietspaden en meer ruimte voor voetgangers.
In Brussel zou de totale uitstoot van stikstofoxide (NOx) door wegverkeer met 5% toenemen als mensen 10% meer met de auto zouden rijden dan voor de pandemie. Die uitstoot zou tot bijna een kwart (24%) hoger kunnen zijn als mensen 50% meer met de auto zouden rijden. Dat blijkt uit een nieuwe analyse in opdracht van Transport & Environment (T&E). Wegverkeer is volgens het Europees Milieuagentschap de belangrijkste bron van NOx-emissies in Europese steden.
Schadelijk fijn stof (PM2,5) kan toenemen tot 6% als er 10% meer kilometers worden gereden, en tot 31% als er 50% meer wordt gereden. Die fijn stof deeltjes kunnen diep in de longen doordringen en in het bloed worden opgenomen, waardoor hartziekten, beroertes en longkanker kunnen ontstaan.
De afname van luchtvervuiling die sinds het begin van de pandemie in de meeste Europese steden is waargenomen, zou al snel kunnen omslaan in een opleving van vervuilende uitstoot door autoverkeer, zo blijkt uit de gegevens. Aangezien veel mensen het openbaar vervoer mijden vanwege corona-angst, neemt de filedruk in de meeste steden momenteel toe en kan dit leiden tot verkeersemissies die zelfs hoger zijn dan vóór de crisis.[1]
“Uit TomTom-data blijkt dat in Brussel, maar ook in Gent en Charleroi er nu al meer autoverkeer is dan voor de lockdown. Ook in Antwerpen en Luik gaat de trend die richting uit. Dat is, zeker gezien de negatieve gezondheidsimpact in combinatie met de huidige corona-pandemie, erg alarmerend”, zegt Joeri Thijs van Greenpeace.
Een verdere toename van de stikstofdioxide en fijn stof uitstoot door het verkeer zou slecht nieuws zijn voor steden die al vóór de pandemie gevaarlijke niveaus van luchtvervuiling kenden, en die in veel gevallen opnieuw of nog meer zullen worden geconfronteerd met verontreinigingniveaus die dicht bij of boven de wettelijke EU-limieten liggen.
Omdat het onwaarschijnlijk is dat deze vervuiling gelijkmatig over de steden zal worden verspreid, zullen ongelijkheden in de blootstelling aan luchtvervuiling voor de meer kwetsbare bevolkingsgroepen waarschijnlijk nog groter worden.
"Als steden nu niet in actie komen om een opleving van het autoverkeer te voorkomen, dan zal de gezondere lucht de afgelopen maanden helaas niet meer dan een korte adempauze zijn geweest. Luchtvervuiling is Europa's grootste bedreiging voor het milieu en maakt ons waarschijnlijk ook kwetsbaarder voor het coronavirus. Kwetsbare wijken worden ook zwaarder getroffen, waardoor sociale onrechtvaardigheid in stedelijke gebieden toeneemt,” zegt Thijs.
Er zijn veel oplossingen beschikbaar om dit rampscenario tegen te gaan. Steden moeten maatregelen die tijdens de pandemie zijn genomen, zoals (pop-up) fietspaden en meer ruimte voor voetgangers, permanent maken. Het is nu ook het moment om lage emissie zones in te voeren en aan te scherpen, en ze zeker niet terug te draaien. Steden moeten daarbij mikken op emissie-vrije zones tegen 2030.
"Luchtvervuiling in combinatie met corona is een zeer gevaarlijke cocktail die we moeten bestrijden. Oplossingen, zoals actieve mobiliteit en elektrisch vervoer, zijn beschikbaar. We moeten de uitrol ervan nu dringend gaan versnellen. Ook een ambitieuzer Luchtbeleidsplan 2030 van de Vlaamse regering, zoals al twee jaar geleden opgelegd door de rechter, kan steden hierin ondersteunen" besluit Thijs.
Noten:
[1] Voor actuele cijfers per stad kan u de Traffic congestion ranking van TomTom raadplegen: https://www.tomtom.com/en_gb/traffic-index/ranking/
