| 
The Dark Side of Green Energy | Climate News | Al Jazeera
De duistere kant van de ‘groene energie’
Opgelet: dit is een film die je kwaad kan maken. Woest zelfs. Na een eerste visie, had ik ze wel kunnen vermoorden, al de milieucriminelen die in deze film te kijk gezet worden maar ook al de fijn geklede, goed gebekte bedriegers die ons een rad voor de ogen draaien met hun ‘schone elektrische toekomst’.
In een begeleidende tekst bij Al Jazeera wordt gesteld dat nu “het tijdperk van de dominantie van fossiele brandstoffen geleidelijk ten einde loopt, groene technologieën zoals windturbines en zonnepanelen steeds gebruikelijker zullen worden.
Ze beloven een schoner milieu, vrij van olie en vervuiling, en een welvarender en zelfs vreedzamere wereld. Ze lijken de ultieme oplossing om de klimaatverandering tegen te gaan, maar elke nieuwe technologie gebruikt grondstoffen. Zonnepanelen, windturbines en elektrische auto's hebben allemaal metalen nodig, sommige uiterst zeldzaam, die ergens moeten worden gedolven, waardoor nieuwe vervuiling ontstaat.
De documentaire ‘De duistere kant van groene energie’ handelt over hoe de wereld een enorme afhankelijkheid gaat creëren van zeldzame materialen en mineralen - en of de belofte van een schone, 'groene' wereld een mythe zal blijken, met nieuwe uitdagingen voor onze samenleving en het milieu.”
Even dit omtrent de makers: ‘The Dark Side of Green Energy’ wordt bij Al Jazeera gepresenteerd als “A Grand Angle Productions for Al Jazeera ». Wat zoekwerk leverde op dat de documentaire uit 2020 het werk is van twee Fransen: Jean-Louis Pérez en Guillaume Pitron. Oorspronkelijke titel: “La face cachée des énergies vertes.”
De documentaire was eerder al te zien bij o.a. ARTE en RTBF en lokte zoals verwacht kon worden de nodige polemiek uit. Op het Web kan je ook nu weer figuren vinden die van een muis een berg weten te maken en die door te focussen op vermeend foute details, heel de film willen discrediteren. Zie bv. op de webstek van ‘Automobile propre’: https://www.automobile-propre.com/la-face-cachee-des-energies-vertes-ce-que-le-documentaire-darte-ne-vous-dit-pas/
Konden we anders verwachten, gezien de enorme op het spel staande belangen ?
Over één van de bij ‘Automobile propre’ geuite punten van kritiek, lees je bij Wikipedia dit: “Il semble néanmoins que les faits donnent raison à Guillaume Pitron puisque, selon des sources concordantes, plus de 90% des véhicules électriques dans le monde contiennent des terres rares dans leur moteur. » https://fr.wikipedia.org/wiki/Guillaume_Pitron
Immense land- en water-vervuiling …
Ondertussen zag ik de documentaire twee keer en wat bleef daarvan het meeste bij ?
Om te beginnen: dit is een film die - nadat PLANET OF THE HUMANS in 2020 al een jammerlijk te erg op details mislukte aanzet gaf - iedereen moet zien die wil meepraten over ‘duurzame energie’.
Vertrekpunt: de klimaatverstoring. Hoe denken zij die het in de wereld voor het zeggen hebben, die nog te keren ? Om het kort samen te vatten: door alles en nog wat te elektriseren.
Wel, in de documentaire blijkt dat dit waanzin is. Voor al de elektrische wagens, al de windturbines enzoverder, zijn massa’s ‘rear earth’ materialen nodig én dat geeft een immense vervuiling en vernieling.
‘Rare earth’-grondstoffen - zoals lithiuum, europium en neodymium - zijn zeldzaam zoals hun naam zegt, maar onontbeerlijk om al de elektrische toestellen (de batterijen van auto’s, de rotoren van windturbines ...) te doen functioneren. Ze worden nu al volop gebruikt, maar de behoefte er aan zal exploderen.
China is nu de grootste leverancier. Duizenden mijnen zijn er al in werking. Dat levert verschrikkelijk vervuilde landschappen op, net zoals je die kon zien in BEFORE THE FLOOD waarin de zwarte smurrie-gebieden getoond worden die achterblijven nadat men er schalie-olie en schaliegas uit opspoot. Zowel voor die ‘extractie’ als voor die van zeldzame materialen is immens veel water nodig om de begeerde grondstof uit hun ‘omgeving’ uit te spoelen.
Waar ‘rear earth’-materialen gedolven worden, ontstaan grote meren gitzwart vervuild water vol afvalmetalen en zelfs radioactief materiaal. Nu heeft water de eigenschap dat het overal doorsijpelt. Vervuild water doet dat ook. Zo raakt het grondwater vervuild en dus ook het drinkwater.
“To be clean, we make dirty residue. There is no zero impact product, zero CO2, 100 percent green” stelt Philippe Bihouix, ‘Engineer & Member of Momentum Institute’.
Shen Zhanheng, ‘deputy secretary general Association of ‘China Rear Earth Industry’, stelt in de documentaire dat er criminele bedrijven actief zijn die er maar op los dumpen, maar is het niet vreemd dat zoiets kan in dictatoriaal China ? Waar de staat alles en iedereen controleert ? Grote vervuilers niet ? Als de documakers vervuilde meren kunnen filmen, dan kan de ‘Communistische’ partij die toch ook opsporen en achter de vervuilers aan gaan ? Temeer daar de Chinese bevolking voor al die vervuiling een hoge gezondheidsprijs betaalt.
Overigens vervuilt ‘China’ niet alleen gigantisch binnenshuis. Ook buitenshuis doet het dat. Deze week nog maakte ‘Peking’ bekend dat het kolencentrales blijft financieren in zogenaamde ontwikkelingslanden, dit ondanks de belofte van de Chinese leiding om tegen 2060 CO2-neutraal te worden. Volgens een bericht op dinsdag 27/4 in Het Laatste Nieuws “is China ‘s werelds grootste uitstoter van broeikasgassen, met 29 procent van het totaal. China financiert ook tientallen kolencentrales, van Zimbabwe tot Indonesië, in het kader van “Nieuwe Zijderoutes”.” Bovendien zal “China ook op zijn grondgebied kolencentrales blijven bouwen” maar die zouden “wel kleiner zijn en met minder uitstoot dan traditionele centrales.”
Als finaal alleen nog hoge afvalbergen zullen overblijven …
Ook gewone grondstoffen zoals koper worden voor de elektrificatie massaal benut. Zo is er bijvoorbeeld gigantisch veel koper nodig voor al de nieuwe oplaadpalen voor elektrische wagens. De hoeveelheid koper die alleen daarvoor al nodig zijn zal in de volgende 30 jaar, is zo groot als die van al het koper dat de mensheid tot nu toe gebruikt heeft ! “Monsterachtig’ noemt een deskundige dat.
De documentaire toont ons de Chuquicamata-mijn in Noord Chili: de grootste ‘open pit’- kopermijn ter wereld … Ziet er uit als een gigantische krater … (Zie foto.) De mijn vervuilt in de wijde omgeving en veroorzaakt enorm veel longkankers. Maar nu de mijn steeds dieper uitgegraven wordt, blijkt er minder koper gewonnen te kunnen worden. Wat ons bij het punt brengt dat het koper in de wereld over afzienbare tijd dreigt op te raken …
Een deskundige voorspelt in de film: “Over pakweg 20 jaar zullen we ontwaken: de Co2 uitstoot zal wereldwijd niet gedaald zijn, maar we zullen er wel een hoop extra vervuiling boven op hebben.”
Dan komen we bij het probleem van de recyclage: van heel veel materialen weten we niet hoe dat te doen, dus komen ze terecht op de al immense afvalbergen. In de documentaire zien we omver liggende windmolens in Duitsland. Wat aan te vangen met al dat ‘schroot’ ?
‘Duurzame groei’: de nieuwe ‘religie’
Dertig jaar geleden werkte ik als beginnend documentairemaker in Gent en liep er op een keer met een maat door het stadscentrum. Daar reden toen al elektrische bussen. Die maat van me: “Kijk, die bussen vervuilen tenminste niet meer.” Mijn reactie (die hij heel gevat vond): “Ja, hier niet.” Van waar kwam immers de elektriciteit ?
Nu dertig jaar later hebben de energie- en andere multinationals in zekere zin veel meer dan een nieuwe industrie op gestart: een nieuwe religie, die van de duurzame economische groei. Maar net als andere religies is dat sussend zelfbedrog.
Zoals haast altijd bij ‘religies’ worden sommigen daar wel stinkend rijk van. De documentaire stelt terecht deze vraag: vergeten we niet dat in elke verandering die de industrie voortbrengt het winstbejag van de bedrijven voorrang heeft ? Dat winstbejag drijft de ‘energie-transitie’, niet de wens om de wereldproblemen op te lossen. De multinationals willen winst maken maar dat zal de planeet niet redden. Integendeel: het extravisme zal nog groter worden, want men wil maar altijd blijven groeien: in de economie, de consumptie …
We moeten een heel andere kant op: “reducing the amount of damage we do the world”, heet het in de documentaire. Maar probeer die boodschap maar eens binnen te krijgen bij business leiders of politici die herkozen willen worden.
We kunnen ondertussen wel zelf ons best doen. Door te zorgen dat na ons de vervuiling stopt. Door niet nog kinderen bij te gooien op deze tot rampen veroordeelde ‘Planet of the Humans’. En hé, goed nieuws (van woensdag) om mee af te ronden: in de energieverslindende ‘werkplaats van de wereld’ begint de bevolking eindelijk terug te lopen: 'China gaat voor het eerst in 50 jaar krimp bevolking melden' (msn.com).
Merk tot slot op dat we het nu altijd hadden over energie en de ‘climate change’ als ‘onze’ grote bedreiging. Maar door al de aandacht voor ‘ons’ klimaat, raakt wel dat andere grote ecologisch drama in de vergeethoek: de massale uitstervingsgolf onder planten en dieren. Ook die zal ons ‘nekken’. Om maar één aspect te vermelden: hoe zou de landbouw en dus onze voedselproductie het kunnen stellen zonder bestuivende insecten ? Zijn ‘we’ die nu toch ook aan het uitroeien … ‘Insectageddon’: https://www.youtube.com/watch?v=-Hb9DTxo98g
Jan-Pieter Everaerts
Deze recensie verscheen eerder in het ezine ‘De Groene Belg’: www.degroenebelg.be
