Kom op tegen Kanker en Bond Beter Leefmilieu vragen verbod op glyfosaat

Een studie van het Vlaams Instituut voor Technologisch onderzoek (Vito) in enkele Vlaamse gemeenten vond opvallend hoge waardes aan vervuilende stoffen, waaronder glyfosaat, in de bloed- en urinestalen van kinderen. Wanneer er geen zekerheid is dat bepaalde stoffen veilig zijn voor de gezondheid en het milieu, moet het voorzorgsprincipe overheersen, menen Kom op tegen Kanker en Bond Beter Leefmilieu. Ze vragen om het advies van de Hoge Gezondheidsraad te volgen, die pleit voor een afbouw van glyfosaat.

Schadelijk voor gezondheid en biodiversiteit

In de jaren ‘70 bracht Monsanto Roundup uit. Een gewasbeschermingsmiddel met als actieve stof glyfosaat dat, vooral door de ontwikkeling van bijbehorende resistente gewassen, razend populair werd in de landbouwsector. Veertig jaar later regent het klachtzaken tegen de producent, omdat het schadelijk zou zijn voor de gezondheid.

Al jaren woedt de discussie over de schadelijkheid van glyfosaat. De Wereldgezondheidsorganisatie omschrijft het als 'waarschijnlijk kankerverwekkend’. De onenigheid is vaak te herleiden tot een haast semantische discussie. Dat de stof als giftige cocktail op de markt komt, en het risico dus niet enkel berekend kan worden op de kankerverwekkend eigenschappen van glyfosaat alleen, wordt daarbij vaak buiten beschouwing gelaten. Wat vaststaat, is dat glyfosaat schadelijk is voor de biodiversiteit. De toxicologische effecten bij bijen en bestuivers zijn het bekendst, maar ook tal van andere dieren lijden er onder. 

De Hoge Gezondheidsraad sprak zich in 2020 al uit over de nood aan een “gecontroleerde, geplande en progressieve afbouw”. In België geldt al een verbod voor particulieren, maar niet voor professionele gebruikers.

Bij helft van jongeren glyfosaat gedetecteerd

Glyfosaat wordt zowat overal aangetroffen. In water en bodem wordt het afgebroken tot aminomethylfosfonzuur of kortweg AMPA. Door het meten van glyfosaat en AMPA krijgt men een zicht op de blootstelling aan glyfosaat in de afgelopen dagen. Het Vlaamse biomonitoringsprogramma toont dat glyfosaat bij 42% van de jongeren gedetecteerd wordt. Bovendien werd duidelijk dat bij wie tot 2 kilometer in de buurt van een landbouwzone woont, méér glyfosaat in het lichaam wordt teruggevonden.

“Het voorliggende pesticidebeleid onderschat de gezondheids- en biodiversiteitsimpact van glyfosaat enorm. De federale overheid weigert die risico’s voldoende te erkennen en vertraagt zo een doordachte, noodzakelijke afbouw”, meent Heleen De Smet van Bond Beter Leefmilieu.

Regelgeving als hefboom voor een betere bescherming van de gezondheid 

De precieze draagwijdte van de gezondheidsrisico’s van glyfosaat staat niet voor 100% vast. Wel kan met zekerheid worden gesteld dat het gebruik ervan niet zonder gevaar is.

“De overheid moet haar verantwoordelijkheid nemen en de blootstelling van burgers en het leefmilieu aan potentieel schadelijke stoffen voorkomen”, stelt Ann Gils van Kom op tegen Kanker. “Dit kan ze doen door het voorzorgsprincipe centraal te stellen, en het gebruik van glyfosaat in zijn geheel te verbieden, zoals Luxemburg en Duitsland reeds doen.”

Normaalgezien zou de Europese Commissie eind dit jaar moeten beslissen op basis van een risicobeoordeling of de onkruidbestrijder in gebruik mag blijven. Deze beslissing is echter uitgesteld. Kom op tegen Kanker en Bond Beter Leefmilieu vragen dat België niet wacht op Europese besluitvorming, maar zelf haar verantwoordelijkheid neemt en de verkoop en het gebruik van glyfosaat door professionele gebruikers verbiedt. “Een blijvende blootstelling van burgers, boeren en milieu aan deze giftige stof is onaanvaardbaar”, klinkt het.