De « deal » die voorgesteld wordt door de vrijhandelsakkoorden (TTIP, CETA, …). Maar zonder onze mening te vragen...

Er was eens… Europa, voor de komst van de « vrije markt »

Voor de Europese Akte van 1986 zorgde sociaal economisch Europa voor het herverdelen van de produktiviteitswinsten, zodat de toegevoegde waarde ten goede kwam aan zowel lonen als winsten. Deze herverdeling gebeurde via het sociaal loon, of ook onrechtstreeks door de algemene toegang tot sterk gesubsidieerde openbare diensten. Dit was het beroemde compromis tussen kapitaal en arbeid. De FOD Economie, vroeger het Ministerie van Economische Zaken, is één van die openbare diensten die de rol had, en tot nader order nog altijd heeft, om de markt te omkaderen door het uitwerken van een reglementering die zorgt voor transparantie en voor de bescherming van de consument.

Een ontmanteling die niet gisteren begon…

Dit compromis wordt sinds bijna veertig jaar ondermijnd door een voortdurende deregulering van de markt en door drastische besparingen binnen de openbare diensten. Maar het ergste moet nog komen want TTIP et CETA hebben als doel niets minder dan het overleveren van de openbare diensten aan de private concurrentie (ook « liberalisering » genoemd) : gezondheid, post, openbaar vervoer, energie, water, onderwijs, ... Hun doel is zoveel mogelijk « tarifaire en vooral niet- tarifaire[1] belemmeringen » van handel en investeringen af te schaffen. Hiervan hebben ze een systematische inventaris opgemaakt. De Europese (en Amerikaanse) staten 'vervalsen de markt', door de openbare diensten institutioneel af te schermen van de het universeel principe van de «vrije markt ». Deze afscherming zal door de filosofie van TTIP et CETA herroepen worden. De nood aan expansie van de vrije markt langs beide kanten van de Atlantische Oceaan zorgt ervoor dat alle belemmeringen die die expansie in de weg staan afgeschaft worden.

Door te onderhandelen over zo’n akkoorden werken de actoren van de internationale handel, zowel Amerikaanse als Europese, samen om de openbare diensten te reïntegreren binnen het ‘natuurlijk gegeven’ van de vrije markt. Als deze akkoorden afsloten worden betekenen ze het einde van een lang proces van deregulering. Reeds in 1995 liet de Multilateral Agreement on Investment (MAI) toe om regeringen die de handel zouden belemmeren juridisch aan te klagen. Ook dit akkoord werd zoals het TTIP en het CETA in het grootste geheim onderhandel. Het werd aan het licht gebracht door maatschappelijke organisaties en uiteindelijk werd het niet afgesloten.

Onevenwichtige akkoorden, die in het grootste geheim worden voorbereid…

De beloftes aan het publiek die met deze akkoorden gepaard gaan (meer werkgelegenheid) zijn nooit duidelijk aangetoond[2]. De « Europese constructie » moest meer werk en welvaart brengen, terwijl we in werkelijkheid sinds de goedkeuring van de Europese Akte een crisis zonder einde meemaken. Meer en meer burgers belanden in de miserie en de onzekerheid. Het ontwikkelen van de wereldhandel zoals voorzien in deze verdragen kan niet anders dan het proces van uitsluiting versterken. Bovendien worden deze akkoorden in het grootste geheim op ondemocratische wijze onderhandeld. Zo voorzien ze onder andere dat bestaande en toekomstige wetten moeten geëvalueerd worden of ze compatibel zijn met belangen van de economische belangen van de grote ondernemingen. Dit zal gebeuren door een Regulatory Cooperation Body, een permanent en niet democratisch conclaaf van Europese en Amerikaanse technocraten[3]. Deze verdragen zijn dus een echte bedreiging voor de democratie zoals wij ze kennen.

Voorspelbare gevolgen voor de openbare diensten en de burgers…

Door het principe van de harmonisering van de normen gaan de vrijhandelsverdragen TTIP en CETA in tegen de missie van de openbare diensten waar wij als staatsambtenaren werken. Deze verdragen zullen het einde betekenen van vele KMO’s. Ze zullen blootgesteld worden aan een grotere internationale concurrentie op de lokale markten waar ze actief zijn met buitenlandse producten die gemaakt zijn met minder strenge normen. Een ander voorbeeld in verband met de bescherming van het milieu: deze verdragen laten de invoer toe van schaliegas, terwijl de winning van schaliegas verboden is in de meeste EU omdat dit zeer schadelijk is voor het milieu.

Wij hebben ervoor gekozen om als agenten bij de FOD Economie te komen werken om het algemeen belang te behartigen en niet om dit ondergeschikt te maken aan de wetten van de markt zoals voorzien in deze verdragen.

Wij weigeren medeplichtig te zijn aan het invoeren van deze verdragen die op termijn zullen leiden tot de ontmanteling van de openbare diensten, die aan iedereen de toegang garanderen tot een aantal basisdiensten. Wij willen blijven ijveren voor de ontwikkeling van een economie met een menselijk gelaat die ten dienste staat van gans de maatschappij en niet het omgekeerde.

De ACOD vakbondsdelegatie van de FOD Economie - juni 2016

Dit artikel verscheen eerder in het juni nummer van “De Tribune”, maandblad van ACOD.

Noten

[1]     Het gaat her over allerlei normen die opgelegd worden (technische, sociale, sanitaire, milieu, …) maar ook over invoerquota, nationale voorkeuren, …, die alleen gezien worden als een belemmering voor de internationale handel en als een kostenfactor voor ondernemingen die uitvoeren.

[2]     Er is een belangrijk precedent : het North American Free Trade Agreement heeft na 20 jaar zijn beloftes niet waargemaakt. De werkgelegenheid ging fors achteruit en de lonen stagneerden.

[3]     Corporateeurope.org