Eric Goeman beschouwt de uitlatingen van Bart De Wever en de tweets van Theo Francken niet als losse uitlatingen voor kort politiek gewin. Ze zijn onderdeel van een uitgekiende strategie om de gewone mensen klaar te stomen voor een neoliberale, autoritaire toekomst. Het wordt hoog tijd dat links daar een eigen strategie tegenover stelt.

Eric Goeman

vrijdag 18 augustus 2017

Terwijl de media nog nazinderen van de neonazistische mars en de aanslag in Charlottesville, VS, is het niet onbelangrijk intussen ook te kijken naar wat zich hier alle dagen onder onze eigen ogen afspeelt. Eerst was het al Bart De Wever (BDW) wat de klok sloeg. BDW en zijn "kracht van verandering" 's morgens, 's middags en 's avonds.

 

Zo ontstond het 'Deweverisme', de start van een "vuile oorlog", een dagelijkse polariseringspolitiek, waarbij de samenleving wordt verdeeld, niet in winnaars en verliezers, maar in werkers en profiteurs. Deze samenleving van gecollectiviseerde consumenten - niet van verantwoordelijke burgers - laat zich verder verdelen door deze ideologie.

 

'Deweverisme' staat symbool voor een periode van antilinkse, antisocialistische, antihumanistische en anticommunistische verdachtmakingen in de Vlaamsnationale staat 'België' tijdens het tweede decennium van de 21ste eeuw. De term is afgeleid van de naam volksvertegenwoordiger Bart De Wever, tevens Vlaamsnationalistisch burgemeester van Antwerpen en voorzitter van de N-VA.

 

Altijd de schuld van iemand (of iets) anders

 

Het begon met een statement dat alles wat ongeveer fout liep en loopt in de samenleving "de schuld van de sossen" zou zijn. Nadat de lachbui was opgetrokken werd het ook "de schuld van relicten, van het communistisch restafval van de 20ste eeuw", "de schuld van stakers", "de schuld van de vakbonden", "de schuld van Waalse stakers en Waalse vakbonden", "de schuld van ngo's", "de schuld van de vluchtelingen", "de schuld van zij die vluchtelingen redden van de verdrinkingsdood op zee", "de schuld van wereldvreemde rechters".

 

Nog net niet (want wielerfans zijn heilig natuurlijk) de schuld van een Waalse wielrenner die de "Vlaamse Ronde van Vlaanderen" kwam winnen. Waarschijnlijk is hij wel een "wereldvreemde" renner, want hij steunt de Schone Kleren Campagne en vindt leeuwenvlaggen langs de wegen van de Ronde ongepast.

 

De gevolgen van dit Deweverisme na enkele jaren "kracht van verandering" zijn een verdeelde samenleving, waarin wantrouwen en angst domineren en culturele gemeenschappen tegen elkaar worden opgezet. Intussen is ook de jacht op kritische ambtenaren en intellectuelen ingezet, in de hoop dat veel ambtenaren een struisvogelhouding aannemen en de intellectuelen de andere kant opkijken, waar eenmeerderheid reeds geruime tijd naar kijkt.

 

Het laatste bastion dat moet sneuvelen onder de rechtse sloophamer zijn de media. Eerst en vooral media en journalisten die kritisch durven berichten over BDW en zijn Vlaamsnationale vendelzwaaiers. Kranten, radio en televisie die niet aan de kant van BDW staan worden verdacht gemaakt en beschuldigd van een "heksenjacht".

 

Intussen fasciseert het extreemrechtse boegbeeld van N-VA Theo Francken onverdroten de Vlaamse samenleving en onze politieke instellingen met Twitter als belangrijkste communicatiemodel, waardoor de democratie wordt uitgehold en de autoritaire staat in de steigers wordt gezet.

 

De onbeschoftheid en brutaliteit waarmee migranten en vluchtelingen steeds opnieuw door federaal staatssecretaris voor Asiel en Migratie Theo Francken worden weggezet, weggehoond, beledigd, vernederd – is geen karakterieel verschijnsel. Deze staatssecretaris volgt een sterk uitgekiende strategie waarbij niet zomaar wordt gepolariseerd en bevolkingsgroepen tegen elkaar worden opgezet, maar waarbij zeer bewust sterkere groepen zoals onze middenklassen en "hardwerkende Vlamingen" worden afgezet tegen de zwaksten in de wereld – de mondiale slachtoffers van mondialisering en financialisering.

 

Deze slachtoffers op de vlucht worden in eenzelfde sociale zak gestopt als onze werklozen, langdurig zieken, "sossen", linksen, marxisten, vakbonden, syndicalisten. Een zak vol "profiteurs" die de verzorgingsstaat en de sociale solidariteit verdedigen. Dat is hun misdaad!

 

Kleine en grote 'profiteurs'

 

Als er moet bespaard en bezuinigd worden, dan is dat immers vooral de schuld van deze profiteurs die de staatskas plunderen en leegvreten en van "sossen" en vakbonden die gaten in hun handen zouden hebben en centen van hardwerkende Vlamingen zouden verkwisten aan werkonwilligen, aan "profiteurs". Dat geldt volgens deze ideologie zeker niet voor de multinationals en de rijken die hun winsten en vermogens uit de greep van de publieke schatkist houden en liever overbrengen naar fiscale paradijzen waar de fiscus onmachtig is.

 

Dat intussen ook delen van de onderste werkende en werkloze klassen zich laten meesleuren in deze gepolariseerde kolk van zondebokkenstrategie is zeer triest, maar valt te begrijpen. Grote delen van de onderste klassen werd decennialang sociale mobiliteit en een steeds grotere integratie in de welvaartsstaat beloofd.

 

De neoliberale globalisering heeft dit sociaal vooruitgangsoptimisme, waarop vooral de sociaaldemocratie haar sociale zorgstaat had gebouwd, intussen gesmoord. Dat de meeste politieke partijen drie decennia lang meegegaan zijn in de loze beloftes van de weldaden van deregulering, liberalisering en flexibilisering maakt dat de onderste klassen zich politiek in de steek gelaten voelen en electoraal stuurloos rondzwalpen op zoek naar stoere leiders, aanwijsbare schuldigen en naar populistische retoriek.

 

De extreemrechtse rattenvangers van Hameln proberen elke vorm van sociale strijd, klassenstrijd – die ze als een bedreiging zien voor hun concept van sociale orde - de kop in te drukken door nooit met een beschuldigende vinger te wijzen naar honderden multinationals die miljarden euro winsten versluizen naar belastingparadijzen, maar steeds naar diegenen die nog een trap lager staan in de sociale piramide, zoals oorlogsvluchtelingen die huis en haard moeten ontvluchten op zoek naar een beter en veiliger leven.

 

Dat deze rattenvangerspolitiek dagdagelijks publiek bedreven wordt door een staatssecretaris is ongezien in onze politieke geschiedenis. De lauwe reacties van de meeste politieke families – die verblind starend naar de reactionaire lichtbak van de N-VA - is eveneens zonder voorgaande. In de jaren 1980 toen het Vlaams Blok/Vlaams Belang (VB) dezelfde strategie bedreef vanuit de oppositie was 'het kot nog te klein' (was de verontwaardiging nog groot - nvdr). Tegenover de toenmalige schandelijke criminalisering van migranten en vluchtelingen door het VB werd een cordon sanitaire ingesteld.

 

Vandaag, met een staatssecretaris die zelfs drenkelingen beledigt en vernedert, is een cordon sanitaire totaal onbespreekbaar. Het gevolg is dat elke neofascistische heraut zich gesteund voelt door de dominante politieke klassen en bereid is zich steeds driester te gedragen tegenover minderheden en de "linkse dreiging". Journalisten, academici, het middenveld, kritische ambtenaren, alles en iedereen die de fascisering verstoort wordt geschoffeerd.

 

Dat is eveneens wat gebeurd is in Charlottesville. Wanneer neonazi's straten veroveren, niet om te protesteren maar om een terroristische aanslag te plegen, en de zittende president beweert dat elke kant (fascisten en anti-fascisten) even schuldig zijn aan het geweld, dan verleent dit een vrije doorgang aan de opmars van het fascisme. Dat is het signaal waarop opgejutte en opgefokte witte supremacisten, homohaters en nazituig de riolen verlaten en de publieke ruimte willen "zuiveren".

 

Belangrijk is om te kijken welke echte belangen deze "zuiveraars" dienen. Zij vertegenwoordigen het vuilste gelaat van het kapitalisme en de belangen van de verhoogde winstaccumulatie van de financiële elites. Dit toont de ware aard van het beestje dat Trumpisme" noemt. Dat is meer dan een president met de naam Donald of een ongeleid projectiel of een bruut die er niet voor terugdeinst gehele bevolkingsgroepen en minderheden te schofferen. Dat schofferen dient overigens een politiek doel dat veel verder reikt dan de enge financieel-economische belangen van de familie Trump.

 

Deze strategie heeft als doel een "geleide" en "gecontroleerde" contra-revolutie te organiseren tegen het zogenaamde politieke establishment van Washington en tegen Wall Street, om zo een echte sociale revolutie te vermijden waar de financieel-economische belangen van Washington en Wall Street pas echt zouden door bedreigd worden.

 

Trump en zijn Europese varianten

 

Trumpisme en zijn varianten, in Frankrijk het Lepenisme, bij ons het Deweverisme, of de UK Independence Party UKIP in Groot-Brittannië is niets meer of minder dan het neoliberale kapitalisme in een autoritair nationaal-populistische verpakking - zeg maar 'vermomming'. Dat heeft natuurlijk als meest opvallende kenmerk een snuifje ethisch-cultureel reactionair conservatisme, maar dat zijn al langer populaire Republikeinse waarden in de VS.

 

Terwijl Trump de wereld in vuur en vlam zet met racisme, islamofobie en tegen vrouwenrechten, organiseert hij een stille staatsgreep in de financiële industrie. Na de bankencrisis met de rommelkredieten van 2008 had Obama tenminste nog het bankentoezicht verscherpt om een nieuwe bankencrisis te vermijden. Toen werden door een gulzig graaiende bankiersklasse honderdduizenden gezinnen gebroodroofd werden en uit hun huizen verjaagd. Dat verscherpte toezicht op de banken heeft Trump bij zijn aantreden met één pennenstreek vernietigd en de financiële industrie opnieuw gedereguleerd.

 

Wat is nu het geniale aan de voor idioot en nar verklaarde Trump? Met instemming van een belangrijk deel van zijn electoraat - de witte post-industriële arbeidersklasse - die net de grootste slachtoffers waren van de bankencrisis, heeft hij diezelfde bankiers niet alleen in zijn regering opgenomen, maar hun opnieuw vrij spel gegeven, ditmaal mét de electorale steun van zijn slachtoffers.

 

Idioot? Nar? Het Trumpisme is de noodzakelijke stap vooruit in de neoliberale revolutie waarop de libertaire elites zaten te wachten: de verdere ontmanteling van de overheid en de versnelde liberalisering van de financiële industrie. Eerst kwam er de (poging tot) ontmanteling van Obamacare, daarna de heropening van het graailand voor bankiers. De Amerikaanse blanke arbeidersklasse zal nog harde noten moeten kraken vooraleer ze de vermomming van hun wilde weldoener zullen doorzien.

 

Intussen kakelen Europese leiders over de kernwaarden van Europa, kernwaarden zoals de "buitengrenzen" bijvoorbeeld. Laten we ons niet vergissen: het politieke rechtse en extreemrechtse populisme en het liberale kapitalisme zijn geen vijanden. Integendeel. Dit is gewoon een nieuwe fase in de ontmanteling van de verzorgingsstaat en van de beschermende overheid. Het is een versnelling hoger op weg naar een sociaaldarwinistische orde, naar een sociale jungle.

 

Donald Trump, Hongaars eerste minister Viktor Orban, Geert Wilders, Marine Le Pen, VB-voorzitter Tom Van Grieken, N-VA-voorzitter Bart De Wever en UKIP-boegbeeld Nigel Farage zijn de rattenvangers van Hameln van dienst. Zij zijn de ultieme redders van het economische en financiële establishment, in populistisch jargon "de elites", die zich vermommen als 'anti-establishment'. Sommigen zullen dit eerder omfloerst "de participatiesamenleving" noemen, anderen "zelfredzaamheid". Dat is dus gewoon "ieder voor zich".

 

De neoliberale revolutie van het kapitalisme is springlevend: alles gaat gewoon door, zoals de degradatie van arbeid via flexibilisering, de versterking van de financiële industrie via deregulering en de ontmanteling van de publieke diensten via liberalisering. Vluchtelingen zullen misbruikt en ingezet worden om de loonstrijd van de autochtone werkenden te drukken.

 

De rattenvangers aan het werk

 

Het einddoel is niet meer of minder multicultuur of meer of minder Nederlandse, Franse, Amerikaanse, Belgische of Vlaamse identiteit (een retoriek die uitsluitend behoud, versteviging of verovering van de electorale macht dient), maar het versnelde opdrijven van de winstaccumulatie. De enige winnaars in dat geheel zijn de multinationals, transnationale bedrijven, banken, beurzen, met andere woorden speculanten en aandeelhouders. En natuurlijk de belastingparadijzen. De verliezers, dat zijn zoals altijd de gewone kiezers en de werkende en werkloze mensen (en steeds meer de mondiale nomaden, die worden uitgesloten van de "zegeningen' van het liberale kapitalisme).

 

Het probleem is dat de rattenvangers vandaag Marx adoreren en gebruiken ter verdere ontwikkeling van het kapitalisme en dat de arbeidende en werkloze klassen Marx zijn vergeten. De depolitisering enerzijds, de integratie via de sociaaldemocratie (en deels via de christendemocratie) van de werkende bevolking (en van de georganiseerde arbeidersbeweging) in de politieke democratie van het marktkapitalisme en de symbolische acties van een te systeemvriendelijk middenveld anderzijds trekken diepe sporen in het bewustzijn van de tot consument verpletterde neoliberale mens. Zo is het Vlaamsnationalisme van N-VA vooral de façade voor radicaal Vlaamsnationaal neoliberalisme.

 

"De enige post waarop nog marge is (voor besparingen, nvdr), is de sociale zekerheid, die nog altijd met 2 miljard per jaar groeit. Die teert de staat uit. Als je dit land leefbaar wil houden, moet je daar iets aan doen" zei BDW in een recent interview in de krant De Morgen. Dit is ongeveer de meest schandalige uitspraak van een politicus in de Lage Landen van de voorbije decennia. Zelfs het VB kon zich in hun hoogdagen dergelijke reactionaire praat niet permitteren. Vandaag wordt deze sociale afbraakpolitiek zelfs niet afgestraft. Vanuit grote delen van het bedrijfsleven, zoals door de werkgeverslobby's VBO en VOKA wordt het zelfs toegejuicht, soms aangemoedigd.

 

Dit is politiek op het niveau van Geert Wilders, maar dan zonder de multiculturele obsessie. Het is ook het niveau van de Amerikaanse reactionaire denkster Ayn Rand (1905-1982), de Britse ideoloog Theodore Dalrymple en Brits conservatief eerste minister Margaret Thatcher (1979-1990), allen geworteld in de neoliberale obsessie voor de totale omvorming van de planeet tot een kapitalistisch bedrijf. Dit is een frontale aanval op alle historische sociale verworvenheden van de georganiseerde arbeidersbeweging. Zonder deze verworven rechten is er vandaag geen sociale bescherming meer, geen publieke dienstverlening, solidaire zorg voor zwakken, zieken, armen, en ouderen.

 

In 2013 liet Mario Draghi, voorzitter van de Europese Central Bank zich ontvallen in de Wall Street Journal: "Het Europese Sociale Model is voorbij". Dat was geen slip of the tongue, maar een weloverwogen statement van een vertegenwoordiger van de heersende economische, politieke en financiële elites. Deze elites gebruiken hun macht om nog zo weinig mogelijk rijkdom te herverdelen (volgens de regels van dat sociale model).

 

Het eisenpakket van de bezitters van vermogens en van multinationale bedrijven (gedomineerd door de graaiers van het aandeelhouderskapitalisme) is klaar en duidelijk: gedereguleerde financiële industrie en zo weinig mogelijk belastingen over hun rente-inkomsten. Zo ontstaat een wedren naar belastingvoordelen voor vermogens en kapitaal, die eindigt in meedogenloze fiscale dumping. Zo ontstaat mondiale sociale en fiscale herverdeling ontstaat van beneden naar boven. De gedorven financiële middelen – die noodzakelijk om de sociale welvaartsstaat in stand te houden – moeten immers vooral worden opgehoest door zij die de welvaart produceren, de werknemers, de echte belastingbetalers dus.

 

Wanneer de politieke rechterzijde dan ook nog probeert in te breken in de historische fundamenten van de sociale welvaartsstaat – sociale zekerheid gebaseerd op solidariteit – worden gaten in de dijken van sociale bescherming gemaakt waardoor eerst de zwaksten ten prooi vallen aan de gevaren van de jungle.

BDW wil terug naar de tijden van het brutale ongeremde kapitalisme, wat Piketty beschrijft als "the Gilded Age" (economische groei tegelijk met stijgende sociale ongelijkheid) in zijn boek Kapitaal in de eenentwintigste eeuw (zie Piketty: de recensie, nvdr) .

 

In dat model moet ieder maar voor zichzelf zorgen en sociale bescherming opnieuw in handen leggen van caritatieve naastenliefde. Het individu zelf is daarin alleen verantwoordelijk voor zijn toekomst terwijl intussen het recht van de sterksten (= de rijksten) beschermen om de publieke schatkist te plunderen.

 

Een einde aan de 'samen-leving'

 

In het Vlaanderen van BDW is er met andere woorden geen "samen-leving" meer. De politieke strategie van de N-VA is er vooral op gericht een "exlusieve staat" (uitsluitend voor door hen aangeduide mensen te organiseren en elke vorm van "inclusieve staat" (voor iedereen) te bestrijden en te minimaliseren. Daarom deze verdeel en heerspolitiek tussen 'wij en zij', tussen zij die er bij horen en zij die er geen deel van uitmaken. Zoals IJzeren Maggie (Thatcher) reeds zei: "There is no such things as society".

 

Zijn al de N-VA kiezers dan akkoord met dit (a)sociale maatschappijmodel van ongebreidelde verwerving van private rijkdom versus collectieve verarming (uitholling van publieke diensten en de verzorgingsstaat)? Onder de vlag van het Vlaamsnationalisme wordt de liberale vrijheid op de hoogste troon gehesen, de vrijheid om boven samenleving en democratie te staan. Dát is de werkelijke inhoud van het maatschappelijk model dat met de fascisering van de staat wordt nagestreefd.

 

Het drama is dat het liberale kapitalisme de enige revolutionaire kracht is op dit ogenblik, want de linkerzijde heeft zich in het defensief laten drukken. Links is drukdoende de wankele meubels van de sociaaldemocratische verzorgingsstaat uit de wereldbrand te proberen redden. De revolutionering van het kapitalisme onder Brits eerste minister Theresa May en president Trump (met hun slogan "Make America great again" en met de "Brexit" uit de EU) gebeurt deze keer met steun van grote delen van de blanke arbeidersklassen, net de eerste slachtoffers van deze postindustriële liberalisering, die door de economische en financiële elites zelf wordt doorgevoerd.

 

Dat gebeurt dus met de steun van wat men vroeger "de gevaarlijke klassen" noemde. Daarom gaat men nu proberen de georganiseerde arbeidersbewegingen te breken ten dienste van opgedreven winstaccumulatie. Wat niet nieuw is dat in deze revolutionaire fase het grootkapitaal zich opnieuw bereid toont om gebruik te maken van het breekijzer van het extreemrechts populisme, zeg maar het populaire fascisme. Op dit ogenblik zijn met andere woorden bepaalde delen van de arbeidersklasse zelf gevaarlijk voor de sociale toekomst van de arbeidersklasse. Ter illustratie een greep uit de titels van artikels over het beleid van Theo Francken in de krant Laatste Nieuws van de voorbije 12 maanden:

 

- Maggie De Block niet meer populairste politica, Theo Francken bestijgt haar troon"
- Francken: "Migranten in Maximiliaanpark desnoods opsluiten en land uitzetten"

- Francken: "We doen beter niet mee met reddingsacties op Middellandse zee"
- Francken haalt uit naar gelijkekansencentrum: "Wie is Unia?"
- Francken: "Economische migranten binnenlaten? Absoluut niet"
- Al 1.000 buitenlandse criminelen teruggestuurd
- Premier Michel verdedigt Francken en diens "misselijkmakende" Facebookpoll
- Francken haalt uit naar Artsen Zonder Grenzen: "Blijf weg uit de Middellandse Zee"
- Zware kritiek op N-VA na tweet over "wereldvreemde" rechters: "N-VA stelt zichzelf boven de wet"
- Francken voorstander van EU-operatie die migranten tegenhoudt in zuiden van Libië
- Francken: "Strategie van Amnesty is een schande voor Europa"
- Francken: "Zou me deels verantwoordelijk voelen mocht extreemrechts goed scoren"

Onderstaand stukje proza uit Het Laatste Nieuws van juni 2016 verklaart het electorale succes en de politieke opmars van Francken grondig. Alle elementen zijn er in aanwezig, zoals de angst voor vluchtelingen (vreemdelingen = islam = IS), de waarschuwing voor een nieuwe golf van extreem-rechts (Francken gebruikt extreemrechtse retoriek en politiek om een andere extreemrechtse partij te blokkeren, onder het motto "na mij komt de zondvloed").

 

Het maatschappelijke middenveld

 

Ook aanwezig is de in rechtste kringen populaire afkeer voor het matschappelijke middenveld dat beschuldigd wordt van empathie en solidariteit (zoals het Interfederaal Gelijkekansencentrum UNIA, Artsen Zonder Grenzen, Amnesty International), de strikte scheiding tussen oorlogsvluchtelingen en economische vluchtelingen ("er is reeds geen draagvlak voor oorlogsvluchtelingen, laat staan voor economische migratie"), de nadruk op "criminele vluchtelingen" en het populaire "luisteren" naar de verzuchtingen van de mensen (de hoeksteen van het populisme). Het zit er allemaal in gebeiteld.

 

Staatssecretaris voor Asiel en Migratie Theo Francken (N-VA) "begrijpt dat vluchtelingen hun land willen ontvluchten", maar "we kunnen geen 60 miljoen vluchtelingen opvangen. Want waar is de grens?" Dat zegt hij op 12 augustus 2017 in een interview met De Standaard. "Je moet een draagvlak behouden. Ik zou het verschrikkelijk vinden mocht Vlaams Belang opnieuw wind in de zeilen krijgen en er opnieuw een extreemrechtse golf over Vlaanderen zou rollen."

 

Behalve de asielzoekers komt er immers nog een massa "migranten" binnen, aldus Francken. "Vorig jaar 160.000. 45.000 van hen waren asielzoekers en al de rest was gezinshereniging, arbeidsmigratie en regularisaties. Er komen ook Bulgaren, Polen, Roemenen en noem maar op. De vluchtelingen zijn dus maar één element."

 

Francken stelt de bezorgdheid van de publieke opinie te delen. "Wie komt hier allemaal binnen? Mensen uit IS-gebied, meestal alleenstaande mannen... Zal er ooit werk zijn voor al die mensen? Ook de bezorgdheid over de islam deel ik", zegt de staatssecretaris. "Mensen van extreemrechts zijn te lang in een hoekje geduwd. Ze werden weggezet als simpele zielen, als moslimhaters. Maar als we de voeling met de bezorgdheden van onze bevolking kwijtraken, zeker op mijn departement, dan zitten we echt met een probleem."

 

"Als vader en echtgenoot zit ik ook met vragen. Dat moet je mensen ook durven te zeggen. Zo krijgen mensen ook het gevoel dat er naar hen geluisterd wordt, en dat we ermee bezig zijn en dat we de problemen ook echt aanpakken", klinkt het nog. "Dus mocht extreemrechts toch opnieuw grote scores halen in Vlaanderen, dan zou ik dat voor een stuk zien als een persoonlijke nederlaag."

 

Theo Francken gaat echter nog een stap verder. Door zijn dagelijkse acties en reacties op twitters fasciseert hij de politieke instellingen zelf. Zie hieronder:

 

 

 

Zo corrumpeert hij de Belgische politiek in opdracht van zijn partij, de N-VA. Waarom is dit geen grote mobilisatie waard voor de totale "verenigde" linkerzijde? En even belangrijk: hoe zou een dergelijke grote mobilisatie er moeten uitzien?

 

De nieuwe culturele elites, waaronder een belangrijk deel van het maatschappelijk middenveld (minus de vakbonden) menen dat de arbeidersklasse - het belangrijkste product van dat kapitalisme – moet stoppen met "klassenstrijd" (klassenstrijd leidt immers tot polarisering en het nieuwe toverwoord luidt "verbinden") en die vervangen door een morele en culturele strijd. Dat is de inzet van de op dit ogenblik populaire "identiteitspolitiek".

 

Dat rechts en extreemrechts de vakbonden verafschuwen (vakbonden zijn "ouderwets", "staken is misdadig", "recht op werk moet verdedigd worden") en klassenstrijd als een bedreiging voor hun versie van de sociale orde zien is vanuit hun belangenpositie totaal verklaarbaar. Dat een deel van de progressieve bewegingen er dezelfde ideeën op nahoudt is echter een gevaarlijke fase in de emancipatorische geschiedenis van de werkende (en uitgebuite) klassen.

 

Slavoj Žižek

 

Sloveens filosoof Slavoj Žižek zegt daar het volgende over: "Wie heeft er de afgelopen decennia werkelijk nog een alternatief model naar voor geschoven? Al wat progressieve politici in de wacht wilden slepen, bleef beperkt tot discussie in de marge. Een beetje meer gezondheidszorg, hogere belastingen, of LGBT-rechten. Vverder werd niet gedacht. Het systeem van wereldwijd liberaal kapitalisme werd en wordt door die politici impliciet aanvaard. Fukuyama met een menselijk gelaat, groter was de ambitie niet."

 

"Vandaag is het gedaan met de estafette van de macht tussen gematigd links en gematigd rechts - politici die grotendeels hetzelfde programma verdedigen. De leidende klasse, het establishment, kan niet meer leiden. Dat zou me als progressief blij moeten maken, maar ik weet hoe gevaarlijk zo'n situatie kan zijn."

 

Men heeft honderd jaar lang geprobeerd via stemrecht (en stemplicht) de arbeidersklasse politiek te integreren in de kapitalistische orde (ook soms wel "politieke democratie" genoemd!) om de klassenstrijd te milderen via sociale rechten. Sinds de neoliberale globalisering - de gedereguleerde mondialisering van de winstaccumulatie via mobiele kapitaalstromen en financialisering van de economie (beter bekend als "rijken rijker, armen armer") - kunnen de politieke klassen (zowel van links als rechts) de sociale mobiliteit van de oude industriële arbeidersklassen niet meer garanderen (het trickle-down effect is immers een leugen).

 

De arbeidersklassen - werkenden en werklozen - zijn gebonden door het kapitalisme en strijden voor hun directe lotsverbetering en toekomst. Ze komen meer en meer in conflict met het politieke establishment, omdat de verdere politieke integratie in de liberale democratie geen betere toekomst meer kan beloven. Daardoor vechten ze meer tegen de politieke elites (vandaar onder andere de grotere aandacht voor de "graaicultuur van politici", wat nog steeds peanuts is vergeleken met de graaicultuur in het multinationale bedrijfsleven) in plaats van tegen de financiële en economische elites, aan wie ze hun (steeds meer precaire) loonarbeid verkopen (of proberen te verkopen). Ondertussen worden die jobs ook steeds meer flexi-jobs.

 

Deze werkende klassen voldoen dus niet langer aan onze normen van multiculturele tolerantie, diversiteit, verbondenheid, verdraagzaamheid, van het geloof in de parlementaire democratie.

 

Ofwel keren ze zich in grote delen af van de electorale strategie en gaan niet langer stemmen of stemmen blanco. Wanneer ze toch gaan stemmen dan kan dat op een rechtse kandidaat zijn die hen belooft hun waardigheid als werkende klasse (de "hardwerkende Vlaming") te herstellen.

 

Dit is echter een waardigheid waar ze bij gebrek aan sociale mobiliteit nood aan hebben. Dan stemmen ze inderdaad voor net die leiders die hun waardigheid uitverkopen op de mondiale neoliberale markt. Trump dus, of Marine Le Pen, Geert Wilders, Nigel Farage. en BDW. En binnenkort misschien voor Theo Francken.

 

De arbeidersklasse maakt rare bokkensprongen en voldoet nooit aan onze intellectuele culturele verwachtingen. De strijd der klassen gaat echter verder, met vallen en opstaan. Inderdaad, de volksklassen (les classes populaires) zijn nog steeds de gevaarlijke klassen (les classes dangereuses). Bij sommige politieke stappen die ze zetten wankelt de sociale orde. Bij andere stappen verstevigt zij de sociale orde. Emancipatie is een lastig parcours. So be it.

 

De nieuwe verlichte voorhoedes dwalen, want elke opstoot van racisme, xenofobie of elke ruk naar rechts wordt door hen meestal beantwoord met morele oproepen tegen racisme, voor meer culturele diversiteit, voor "dekolonisering van het bewustzijn". Deze orale oproepen zijn echter de culturele strijdmiddelen van middenklassen die zichzelf steeds opnieuw een geweten proberen schoppen via een appèl op 'het' geweten van zij die het laagst staan op de sociale ladder van een gewetenloze sociale orde.

 

Demoniseren van die andere werkt niet

 

Het demoniseren van Trump en Cie, van racistische opflakkeringen zal met andere woorden weinig of niets structureel opleveren. Natuurlijk zijn er bij de bevolking steeds 5 à 7 procent vatbaar voor racistische en extreemrechtse retoriek. Daar zit zeker ook 1 procent psychopaten bij die bereid is het "blanke vaderland" met geweld te verdedigen. En altijd zijn er dan neonazistische of neofascistische stoottroepen – die anders meestal onzichtbaar in de catacomben blijven. Wanneer ze denken volop ondersteund te worden in hun antihumanistische ideologie zullen ze daarentegen uit de riolen komen gekropen om het podium te zoeken.

 

Zij zijn echter niet de oorzaken van de fascisering van de staat. Ze zijn daarentegen net een product van deze fascisering en zijn voor dezelfde fascisering soms een noodzakelijk kwaad. Het neoliberale mondiale kapitalisme zit niet te wachten op deze volgens hen visueel vervelende stoottroepen. Integendeel, het liefst zouden zij de fascisering van de staat en de fascisering van de arbeidsmarkt (naar een markt van sociale apartheid) in alle stilte doorvoeren.

 

Žižek daarover: "De rechtse tegenbeweging - seksistisch, racistisch en ga zo maar door - bleek in de VS na de nederlaag van Bernie Sanders het enige alternatief. Het is cruciaal dat linkse politici en burgers goed reageren. We moeten loskomen van symptoombestrijding. Als we verdergaan met het negeren van de economische gevolgen van onze neoliberale wereld voor een deel van de bevolking - niet enkel in de VS - maken we Trump en zijn opvolgers en aanhangers enkel groter. Wanneer iemand als Trump - een miljonair die zo weinig mogelijk belastingen probeert te betalen - erin slaagt om de sociale woede onder de bevolking te kapen, weet je dat hun gevoelens volkomen onderschat worden."

 

"We moeten af van die politiek correcte linkse politici die het neoliberale systeem blijven steunen. We mogen rechtse actoren niet alle ruimte geven om die sociale woede te kanaliseren en te gebruiken voor politiek gewin, want sterkere natiestaten - het verhaal van rechtse politici - zijn geen oplossing. Vandaag hebben we meer dan ooit populistische progressieve politici nodig. Politici die het vrije verkeer van kapitaal aan banden durven en zullen leggen, die globale problemen willen aanpakken. Als dit niet lukt, zijn we verloren. Een radicale herstructurering van de maatschappij dringt zich op."

 

Ik ga me nu nog even op glas ijs wagen, nu ja, ijs is altijd glad. Het voorbije jaar hebben we ons vooral druk gemaakt over de mandaten van politici en de vergoedingen die sommigen daarbij opstreken. Een aantal van deze onthullingen zijn en blijven een schande voor de politieke klasse, zeker in het wat betreft het Brusselse SamuSocial. Hoe erg ook, deze schandalen van graaicultuur zijn peanuts bij de graaicultuur van multinationals, speculanten, vermogensbeheerders, aandeelhouders, die tijdens dezelfde periode gewoon doorgingen hun winsten en vermogens uit het zicht van de belastingen te versluizen naar belastingparadijzen of veilige fiscale constructies.

 

---

 

Ik denk dat velen van ons in de openstaande val zijn getrapt van de "afkeer van de politiek".

 

---

 

Volgens mij was dit de achtergrond van de onthullingen die natuurlijk ook sensationeel voer waren voor de media: het populairste verhaal van de neoliberale revolutionering van het kapitalisme is en blijft "het verzwakken van de politieke overheid" ten voordele van de "stijgende dominantie van de financiële industrie" met als doel "de onbelemmerde winstaccumulatie van mondiaal mobiel kapitaal".

 

De antimigrantenpolitiek en stoere taal van Theo Francken zijn geen politiek incorrecte uitschuivers van een losgeslagen idioot, maar onderdeel van de misleidende strategie van de N-VA. Dat is immers de dubbele functie van de N-VA binnen de huidige sociale orde: aan de ene kant "het losmaken van de greep van de politiek op de economie" (onder meer door het versterken bij een groot deel van de bevolking van afkeer tegen de politieke partijen; weliswaar wat zij "de traditionele partijen" want de N-VA ziet zichzelf nog steeds als een revolutionaire partij) en aan de andere kant "het versterken van de autoritaire veiligheidsstaat" (door onder meer anti-vluchtelingenretoriek, criminalisering van minderheden).

 

De neoliberale 'sterke staat'

 

Het neoliberale kapitalisme heeft inderdaad een zwakke overheidsbemoeienis nodig op sociaal vlak, maar wil wel een sterke staat om de dreigende onrust in uitgesloten bevolkingsgroepen onder controle te kunnen houden. De verzwakking van de vakbonden en van de greep van de politiek op de samenleving betekenen een verzwakking van de invloed van de civiele samenleving op de eigen concrete lotsverbetering.

 

Daarom juist zijn linkse partijen nodig die breken met deze neoliberale logica. Daarom is er een linkse politiek nodig die werkende mensen verdedigt en de belangen van de meerderheid van de werkende en werkloze mensen. Daarom is de strijd voor sociale gelijkheid, voor sociale zekerheid, sociale bescherming en een "nieuwe sociale mobiliteit" prioritair.

 

Morele oproepen voor een cultureel beschavingsoffensief zullen vooral de nieuwe stedelijke middenklassen – de voorlopige winnaars van de globalisering – bekoren, maar ondertussen de sociaal-culturele kloof tussen de klassen vergroten.

 

Ik wens de promotoren van een duurzame transitie (zonder klassenstrijd) onder leiding van creatieve, autonome burgerbewegingen veel succes. Het zal de voortgaande klassenstrijd, de schreeuw om sociale rechtvaardigheid, niet verstoren. De afschaffing der klassen was toch het doel nietwaar? Of toch niet? Of dromen progressieven vandaag – zoals Žižek eens schreef – inderdaad van een "kapitalisme zonder kapitalisme"?

 

 

Eric Goeman - Foto Patrick Dossche

We weten echter reeds lang dat het om de economie draait, dus om de verdeling en herverdeling van welvaart en welzijn.

 

It's all about the economy, stupid!

 

De rechterzijde weet dit maar al te goed. Een deel van de linkerzijde daarentegen...

 

Eric Goeman

 

Bron: http://www.dewereldmorgen.be/long-read/2017/08/18/tweets-francken-onderdeel-bouw-van-autoritaire-vlaamsnationale-veiligheidsstaat