Aan al wie heeft zal worden gegeven,
hij wordt begiftigd met overvloed;
en wie niets heeft, ook wát hij heeft
zal bij hem worden weggehaald! - Mattheus 25:29

Als een dief in de nacht heeft de federale regering de ziekte-uitkering bij progressieve werkhervatting aangepast. Geen persbericht of aankondiging, zelfs geen infographic op Twitter of Facebook. Waarschijnlijk heeft dat te maken met het feit dat het merendeel van de betrokkenen geld zal verliezen. Bij een progressieve werkhervatting combineer je deeltijds werken met een ziekte-uitkering om, als het fysiek en psychisch haalbaar is, op een dag terug je oude functie op te nemen. Het is de zoveelste koude besparingsmaatregel van de regering Michel. Het begrotingstekort zal door u, ik, de werklozen en de zieken betaald worden en niemand anders. Wie vermogend is ontspringt zoals gewoonlijk de dans.

De aangepaste berekeningswijze van de ziekte-uitkering bij werkhervatting treft vooral mensen met een laag of gemiddeld inkomen. Mensen met een hoog inkomen zullen een hogere uitkering ontvangen. Neem de fictieve Cherish. Zij heeft een voltijds brutoloon van 4000 euro en wanneer zij tijdens de ziekte halftijds het werk hervat zal ze 372 euro extra maandelijkse uitkering ontvangen. Deborah, die een brutoloon van 2800 euro geniet, verliest in hetzelfde geval 94,25 euro per maand. Bij de lage lonen wordt het er niet beter op: Tim, met een voltijds brutoloon van 2000 euro, ontvangt bij een halftijdse werkhervatting 106,39 euro minder ziekte-uitkering per maand.

Het Mattheuseffect is groot en duidelijk. Van wat in essentie goed beleid kan zijn, de re-integratie van langdurig zieken, maakt de regering hoe langer hoe meer een ordinaire besparingsfarce. Want een traject op maat voor wie graag terug aan de slag wil tijdens langdurige arbeidsongeschiktheid is in essentie positief. Het beleid is enkel onevenwichtig voordelig voor werkgevers. Het arbeidsongeschikte individu draagt zo goed als alle verantwoordelijkheid.

Aan bedrijven worden geen verplichtingen opgelegd rond het re-integreren van langdurig zieken. Ze hebben zelfs de mogelijkheid om mensen kosteloos te ontslaan wegens medische overmacht. In het eerste trimester van 2017 eindigden 72% van de re-integratietrajecten in zo'n medisch ontslag. Daartegenover staat de langdurig zieke die zich op gerichte tijdstippen moet gaan verantwoorden bij de mutualiteit. Bij het niet volgen van het geijkte traject volgen straffen, alsof de langdurig zieke een slecht opgevoede kleuter is. Administratieve verplichting niet nakomen? 5% minder uitkering. Afwezig op een gesprek? 10% minder uitkering.

Met de nieuwe berekeningsformule voor de uitkering bij werkhervatting worden de duimschroeven bij het gros van we werknemers verder aangedraaid. Zoveel mogelijk mensen op de arbeidsmarkt, goedschiks of kwaadschiks, dat is de doelstelling. En arbeidsmarkt staat hier niet gelijk aan een job. Zoveel mogelijk mensen moeten mee hengelen naar een job. De werkgever staat sterker in loononderhandelingen wanneer het aanbod aan arbeidskrachten het aantal vacatures overstijgt. Werkgeverorganisaties spreken in dat geval van het vermijden van 'arbeidsmarktkrapte' of de 'knelpunteconomie'. Of hoe het demoniseren van de uitkeringstrekker uw eigen portemonnee kan schaden.

Met de nieuwe formule stapt de regering eveneens af van het principe dat onze sociale zekerheid inkomensvervangend moet werken in het geval van pech of pensioen. Ze houdt hoegenaamd geen rekening met je inkomen en het heeft als pervers effect dat we herverdelen van arm naar rijk. De nieuwe maatregel kan daarmee aansluiten bij de taxshift en andere fiscale ditjes en datjes. De Mattheusregering doet haar naam alle eer aan.

Re-integratie van langdurig arbeidsongeschikte werknemers kan ook een positief verhaal zijn. Veel van hen zijn zelf vragende partij om op een aangepaste manier terug aan de slag te gaan. Maar de angst om ontslagen te worden of veel minder koopkracht over te houden, weerhoudt hen de eerste stap te zetten. Werkgevers zouden op z'n minst moeten aantonen dat ze al het nodige hebben gedaan om aangepast werk te voorzien vooraleer een medisch ontslag zelfs bespreekbaar wordt. Werknemers meer garanties geven zal hen eveneens pro-actiever doen participeren in het re-integratietraject.

Wouter Parmentier
Vakbondsverantwoordelijke LBC-NVK

Dit opiniestuk verscheen in enigszins gewijzigde vorm in De Standaard van 9 april 2018