Willem Staes, beleidsmedewerker bij Pax Christi Vlaanderen, vindt het 73 jaar na de verwoestende nucleaire aanval in Hiroshima en Nagasaki 'hoog tijd voor een radicale ommezwaai in het Belgische kernwapenbeleid'.

Op 6 en 9 Augustus 1945 dropten Amerikaanse bommenwerpers twee kernbommen boven de Japanse steden Hiroshima en Nagasaki. Meer dan 200.000 mensen kwamen om het leven, het was een massamoord zonder weerga.

Vandaag telt de wereld nog steeds een slordige 15.000 kernwapens, genoeg om de wereld vele malen om zeep te helpen. Alle kernwapenstaten plannen grootschalige moderniseringen van hun nucleaire arsenalen. Noord-Korea, Iran en een fragiel ego in het Witte Huis herinnerden er ons het afgelopen jaar voortdurend aan dat de nucleaire dreiging alive and kicking is.

VN-verbodsverdrag

Maar het is niet allemaal kommer en kwel. In 2017 namen 122 landen een verdrag in het kader van de Verenigde Naties (VN) aan dat kernwapens verbiedt. Niet toevallig riepen de burgemeesters van Hiroshima en Nagasaki afgelopen week landen op om dit VN-kernwapenverbod te ondertekenen. Maar België luistert vooralsnog niet.

Het verbodsverdrag is een logische volgende stap richting kernwapenvrije wereld. Het verhoogt de politieke druk op kernwapenstaten om versneld te ontwapenen, beperkt de mondiale bewegingsvrijheid van nucleaire vliegtuigen en -onderzeeërs en bemoeilijkt de private financiering van kernwapens.

En het verbodsverdrag wérkt. Dankzij het verdrag trokken de afgelopen maanden pensioenfondsen en banken zich massaal terug uit de kernwapenindustrie. Dat zijn honderden miljoenen euro's en dollars die niet langer besteed kunnen worden aan het onderhoud en de productie van kernwapensystemen.

Het verdrag had in nauwelijks twaalf maanden tijd zo al meer concrete impact dan dertig jaar tandeloze Belgische kernwapendiplomatie.

Het verdrag vraagt kernwapenstaten bovendien niet om onmiddellijk en volledig nucleair te ontwapenen. Kernwapenstaten die willen toetreden moeten enkel een juridisch bindend, tijdsgebonden plan tot volledige eliminatie indienen. Hetzelfde geldt voor landen die andermans kernwapens herbergen - zoals België, dat tien tot twintig Amerikaanse kernwapens stationeert in Kleine Brogel. Om toe te treden tot het verdrag moeten deze landen enkel een plan tot verwijdering van die kernwapens indienen.

Regering versus bevolking

Niet verwonderlijk dus dat dit VN-verdrag brede steun geniet bij de Europese bevolking. Uit een publieksbevraging die in juni 2018 werd uitgevoerd blijkt dit zwart op wit: 66 procent van de Belgen wil dat de federale regering het VN-kernwapenverbod ondertekent. Ook in Duitsland, Nederland en Italië bestaat er brede steun. In al deze landen wil meer dan 2/3 van de bevolking een ondertekening van het verdrag.

De federale regering weigert echter tot vandaag het verdrag te ondertekenen en België kernwapenvrij te maken. Ze stelt dat het kernwapenverbod onverenigbaar is met ons NAVO-lidmaatschap, hoewel recent onderzoek aantoont dat ook NAVO-lidstaten het verbodsverdrag kunnen ondertekenen zonder de Alliantie te hoeven verlaten.

Er gaapt dus een enorme kloof tussen wat de bevolking wil en wat de regering doet. 73 jaar na de verwoestende nucleaire aanval in Hiroshima en Nagasaki is het hoog tijd voor een radicale ommezwaai in het Belgische kernwapenbeleid. België moet het VN-kernwapenverbod ondertekenen, de kernwapens uit Kleine Brogel weghalen en geen nucleaire gevechtsvliegtuigen kopen.

Dit opiniestuk verscheen eerder bij Knack