Forum Gele Hesjes vieren eerste verjaardag met oproep voor steun aan de vakbondsstakingen
| 
Door Richard Greeman (*)
Verschenen in Counterpunch van 19 november
Nederlandse vertaling: Ander Europa
Het voorbije weekend vierden de Gele Hesjes hun eerste verjaardag, met gezellige barbecues op rotondes in heel Frankrijk, gevolgd door directe acties zoals het bezetten van tolhuisjes. Hoewel het aantal demonstranten die een jaar geleden op 17 november opdaagden is gedaald tot ongeveer 10% van de geschatte 400.000 – ten gevolge van een jaar van gewelddadige politierepressie, mediavervorming en pure vermoeidheid – kwamen een verrassend groot aantal vrouwen en mannen uit la France profonde terug ten tonele en trokken hun geel hesje weer aan voor ‘Aflevering 53’ van het wekelijkse Gele Hesjesdrama, dubbel zoveel als de voorgaande weken. Recente peilingen geven aan dat 10% van de Fransen zichzelf ‘Gele Hesjes’ noemen en tweederde hen nog steeds steunt (hoewel een meerderheid wenst dat ze naar huis gaan!)
De eerste verjaardag van de Gele Hesjes-opstand markeert een historisch moment: misschien de eerste keer in de geschiedenis dat een zelfgeorganiseerde, ongestructureerde, leiderloze, sociale beweging zo lang heeft overleefd. Dit weekeinde was er een heel enthousiaste discussie op de rotondes over de aanstaande onbeperkte algemene staking uitgeroepen door de CGT en andere vakbonden op 5 december. Twee weken geleden (1-3 november) riep de landelijke ‘Assemblee van Assemblees’ van de Gele Hesjes op tot ‘convergentie’ met de komende staking, en de leider van de CGT, die eerder de Gele Hesjes had afgewezen, reageerde door hen uit te nodigen om mee te doen.
Dus na een jaar eenzaam, steeds gevaarlijker, fysiek verzet tegen de neoliberale contrahervormingen van de arrogante, impopulaire ‘president van de rijken’, openen zich plotseling nieuwe perspectieven voor de Gele Hesjes in hun ongelijke strijd met de machtige, verenigde, steeds autoritairdere, kapitalistische staat. (We zullen zo meteen op deze aantrekkelijke mogelijkheid terugkomen).
Deze revolutie zal niet op televisie worden uitgezonden
Geen van de bovengenoemde gebeurtenissen werd uitgezonden op de Franse reguliere media, die zich zoals gewoonlijk concentreerden op twee onderwerpen: geweld en Parijs. In de hoofdstad deze zaterdag, zoals elke zaterdag, overtroffen brigades van politieagenten het aantal demonstranten en verhinderden ze dat ze daadwerkelijk marcheerden langs routes die (voor een keer!) eerder waren overeengekomen, terwijl een paar groepen zwart geklede casseurs (vandalen die op de een of andere manier nooit lijken te worden gearresteerd of beschoten) erin slaagden ruiten van banken in te gooien, een paar auto’s in brand te steken. Het gebruikelijke. Ondanks het feit, alom erkend door sociologen, historici en analisten, dat de Gele Hesjes uniek zijn onder de revolutionaire bewegingen, omdat ze uit de provincies komen in plaats van uit Parijs, zou je dit nooit te weten komen van de Franse televisie.
En inderdaad was het hoogtepunt van Channel 3’s avondverslag van het landelijke Gele Hesjes-jubileum een verslaggeefster die voor de Arc de Triomphe werd gefilmd, met op de achtergrond een volkomen lege Champs Elysées, uitvoerig bezig met het roemen van de ‘ordestrijdkrachten’ (zoals ze onveranderlijk worden genoemd) om deze rijke Parijse buurt veilig te houden door ze leeg te ruimen. Het topverhaal van de volgende dag citeerde een crimineel genaamd Costner, Macron’s minister van Binnenlandse Zaken (politie), die de vandalen in Parijs ‘misdadigers en gangsters’ noemde. Niets nieuws dus.
Op zondag zond Channel 5 een belangrijke, goed gemaakte, urenlange terugblik op de Gele Hesjes uit. Over de woorden ‘convergentie’ en ‘Assemblee van Assemblees’ (waarvan er vier zijn geweest) werd niet gesproken. Er werden clips van gewelddadige Gele Hesjes getoond, maar geen afbeeldingen van een ander taboeonderwerp: het systematisch buitensporige geweld van de regering tegen demonstranten, scherp veroordeeld door de mensenrechtencommissies van zowel de VN als de Europese Unie. Geen wonder dat “Zet je tv uit en kom met ons praten” een van de eerste slogans van de Gele Hesjes was.
Nieuwe perspectieven
Twee weekends geleden, op 1-3 november, hield de zelfgeorganiseerde Gele Hesjes-beweging haar vierde landelijke assemblee van de assemblees hier in Montpellier. Deze vergadering bracht 500 Gele Hesjes bijeen die werden gedelegeerd door meer dan 200 lokale groepen uit heel Frankrijk. [Auteur Greeman was zelf aanwezig als afgevaardigde van de Convergence34-groep van Montpellier]. Op het laatste moment bijeengekomen in een verlaten, futuristisch Landbouwmuseum, een kraakpand dat bekend staat als ‘de schotel’, was het een gezellig evenement, met voedsel geleverd door lokale soepkeukens, eindeloze discussies in kleine groepen en eindeloze goede wil, ondanks een zeker meningsverschil rond de kwestie van “convergentie” met de vakbonden, waarover veel Gele Hesjes achterdochtig zijn, omdat ze met politieke partijen verbonden zijn.
Charleville-Mézières, 5 januari 2019 (Foto Carmelo DG, 20190105_151557, CC BY 2.0)
Montpellier werd gekozen tijdens de Derde Vergadering van Assemblees om de Vierde te organiseren, en de lokale organisatoren, een ietwat geheimzinnige groep, ontwierpen een structuur om plenaire zittingen en officiële oproepen uit te sluiten, bijvoorbeeld over een samenwerking met de vakbonden, waar velen van ons in Montpellier, net als elders, al maanden naar toe aan het werken waren. Al snel werd duidelijk, toen de resultaten van de discussies in kleine groepen werden samengevoegd, dat de grote meerderheid van de afgevaardigden, hoewel openlijk kritisch tegenover de bureaucratische leiders van de vakbonden, erop gebrand was zich aan te sluiten bij de georganiseerde arbeiders en te convergeren met de landelijke stakingen van onbepaalde duur, die gepland zijn vanaf 5 december. Op het laatste moment werden de inspanningen van de organisatoren om het debat te beperken overwonnen, en een bijna unanieme vergadering stemde voor de volgende oproep:
“Na een jaar van onvermoeibare mobilisatie heeft de situatie een keerpunt bereikt. Het is tijd voor convergentie met de wereld van werk en het netwerk van duizenden vakbondsleden die het, net als wij, niet accepteren. Alle geledingen van het Franse volk moeten samenkomen: boeren, gepensioneerden, jongeren, kunstenaars, gehandicapten, ambachtslieden, werklozen, uitzendkrachten, werknemers in zowel de publieke als de private sector…
Vanaf 5 december zullen honderdduizenden arbeiders staken en in algemene vergaderingen bijeenkomen om de voortzetting ervan te bekrachtigen totdat aan onze eisen is voldaan. De Assemblee van de Assemblees van Montpellier roept de Gele Hesjes op om in het hart van de beweging te staan, met hun eigen eisen en ambities, op hun werk of op hun rotondes met hun Gele Hesjes duidelijk zichtbaar!
De verijdeling van de pensioenhervormingen van de regering zou de weg vrijmaken voor andere overwinningen voor ons kamp. Iedereen de straat op vanaf 5 december, in staking, op rotondes of bij blokkades.”
Geïnterviewd op BFM/TV verwelkomde Philippe Martinez, de leider van de CGT-vakbondsfederatie, onmiddellijk de Gele Hesjesoproep om toe te treden tot de stakingsbeweging van 5 december. “Een zeer goede zaak.” Hij voegde eraan toe: “We proberen al een jaar samenwerking te zoeken, en beetje bij beetje komen we er. We hebben dezelfde zorgen, de kosten van levensonderhoud, het milieu, de werkloosheid. ”
De Gele Hesjes Assemblee van Assemblees stemde ook unaniem voor internationale solidariteit met alle spontane, horizontale sociale bewegingen en opstanden over de hele wereld, waaronder Algerije, Chili, Irak, Catalonië, Libanon, Hong Kong, Ecuador, Sudan, Colombia, Haïti en Guinée -Conakry, evenals de Syrische Koerden, terwijl ze de zware verantwoordelijkheid van Frankrijk als een imperialistische macht en wapenproducent erkennen. De Gele Hesjes waren duidelijk trots en voelden zich aangemoedigd dat mensen over de hele wereld als het ware in hun voetsporen volgden.
Scheuren in het systeem
Sinds de Gele Hesjes een jaar geleden voor het eerst opkwamen – in de nasleep van het kwalijk verzuim van de vakbonden om een geloofwaardig verzet op te zetten tegen Macron’s wetgevingsstoomwals met een reeks neoliberale aanvallen op openbare diensten, lonen en sociale diensten – is de sociale crisis in Frankrijk alleen maar dieper geworden. De tekenen van scheuren in het systeem zijn overal, terwijl werkende mensen zich organiseren om weerstand te bieden. Er wordt al strijd gevoerd in de spoeddienst van ziekenhuizen, waar patiënten uren op brancards in gangen wachten en waar toegewijde artsen en verpleegkundigen protesteren tegen gebrek aan bedden en gebrek aan personeel; op scholen, waar de klassen overvol zijn, de hulpmiddelen van leerkrachten worden teruggeschroefd en onbegrijpelijke nieuwe programma’s van bovenaf worden opgelegd, waardoor studenten worden gedwongen voor hun toekomst te kiezen op de leeftijd van 15 jaar; bij de spoorwegen, waar spoorwegmedewerkers voor het eerst in een generatie spontaan, zonder toestemming van het management of de vakbond, van het werk wegliepen na een noodgeval; en meest recent onder brandweerlieden, die tijdens hun demonstratie in Parijs door de politie op traangas werden onthaals; ze hebben nu een interprofessionele alliantie aangegaan met het stakende personeel van de spoeddiensten.
De druppel die de emmer deed overlopen, was de recente onthulling door Macron van zijn voorgestelde ‘hervorming’ van het Franse pensioenstelsel, dat, zoals veel dat positief is in Frankrijk, dateert uit 1945, toen de Franse bezittende klasse in ongenade was vanwege de samenwerking met de nazi’s en het door de communisten en socialisten geleide verzet nog krachtig was.
Macron’s pensioen’hervorming’ zou een einde maken aan de vervroegde uittreding van werknemers in gevaarlijke of zware banen (bijvoorbeeld spoorwegen) en zou het huidige systeem, waar het pensioeninkomen ongeveer 75% van het laatste arbeidsloon is, vervangen door een systeem op basis van ‘punten’. Punten worden berekend op het totaal aantal weken dat iemand in zijn leven heeft gewerkt. Dit bestraft bijvoorbeeld werknemers die werkloos zijn geweest en vrouwen die vrij hebben genomen voor hun kinderen. Elk punt zou een bedrag in euro’s waard zijn dat vastgelegd wordt door de regering die aan de macht is als je met pensioen gaat! Op basis van de huidige schattingen gaan mensen er daardoor gemiddeld rond de 30% vop achteruit.
In hun arrogantie overschrijden Macron en de financiële groepen die hij vertegenwoordigt eindelijk een grens die zelfs Trump en de Republikeinen niet durven te overschrijden: pensioenen verlagen – de laatste druppel in hun systematische vernietiging van het (bewonderenswaardige) historische Franse sociale contract. Ze kunnen problemen verwachten.
Sinds begin 2018 neemt in Frankrijk de woede en wrok toe, toen Macron zijn reactionaire decreten begon door te drukken en de vijftigste verjaardag van de opstand van studenten en arbeiders in 1968 weer in herinnering kwam. Toen de vakbonden er niet in slaagden de gelegenheid te baat te nemen, waren de gewone mensen zo boos en vol afkeer dat de pot overkookte, en in november verscheen de Gele Hesjesbeweging uit het niets op het toneel.
Verre van “niets bereikt te hebben” door te weigeren te onderhandelen, haalden de Gele Hesjes meer uit Macron dan alle vakbonden: 1,7 miljard euro aan concessies afgelopen december, inclusief eindejaarsbonussen, belastingvoordelen voor de armen en intrekking van de belasting op benzine die de beweging in beweging bracht. Toen deze concessies de beweging niet stopten, lanceerde Macron als PR-stunt een ‘groot debat’ waar hij het meest het woord voerde en verdubbelde de politierepressie, maar de Gele Hesjes zijn er nog steeds en zingen nog steeds hun strijdlied: “We zijn hier!”.
Vandaag zijn Franse werknemers in bijna elke sector al in beweging, nog voor de geplande algemene staking, en de kwestie van pensionering – samen met gezondheid, onderwijs, openbare diensten – verenigt de hele bevolking tegen de overheid en de beperkte financiële belangen die deze vertegenwoordigt. De doelstellingen van de Gele Hesjes – Macron’s aftreden, fiscale rechtvaardigheid, economische gelijkheid en participerende democratie – zijn ronduit utopisch, en wanneer de algemene staking op gang komt, is het onwaarschijnlijk dat ze halverwege willen stoppen, wanneer Martinez en de vakbondsbureaucraten besluiten om de staking te regelen en te beëindigen zoals ze deden in 1936, 1945, 1968 en 1995. Nieuwe perspectieven?
(*) Richard Greeman is een marxistisch wetenschapper die sinds lang actief is op het gebied van mensenrechten, anti-oorlog, anti-nucleaire, milieu- en arbeidsstrijd in de VS, Latijns-Amerika, Frankrijk en Rusland. Greeman is vooral bekend om zijn studies en vertalingen van de Frans-Russische romanschrijver en revolutionair Victor Serge. Hij verdeelt zijn tijd tussen Montpellier en New York City.
