Benjamin Clarysse

Dit opiniestuk verscheen eerder op VRTNWS (26/01/2021)

Met het zonnepanelendebacle kregen de betrouwbaarheid van de overheid én het imago van hernieuwbare energie een fikse deuk. Maar hoe moet het dan wel?

De Vlaamse regering is in een subsidiemoeras beland. Meer dan 100.000 gezinnen dragen vandaag al de financiële gevolgen van slecht beleid. Maar liefst 53.000 boze gedupeerde zonnepaneeleigenaars verenigden zich in een Facebookgroep. Ze eisen een schadevergoeding van de Vlaamse regering omdat het schrappen van de terugdraaiende teller door het Grondwettelijk Hof een streep trekt door het beloofde financiële rendement.

De betrouwbaarheid van de overheid en het imago van hernieuwbare energie kregen een fikse deuk. Maar hoe moet het dan wel? Hoe kan de overheid ervoor zorgen dat alle woningen tegen 2050 uitstekend geïsoleerd zijn, verwarmd worden op hernieuwbare energie en dat alle goed gerichte daken vol zonnepanelen liggen?

Subsidies zijn goed om nieuwe technologie op gang te trekken en de markt te stimuleren, om proefprojecten op het terrein op te zetten, of om kansengroepen te ondersteunen die onvoldoende middelen hebben. Maar zonnepanelen staan intussen op punt, zijn betaalbaar voor de brede middenklasse en zijn ingebed in een bruisende economische sector. Zelfs met het wegvallen van de terugdraaiende teller heb je in de meeste gevallen een PV-installatie op 10 tot 12 jaar terugverdiend, terwijl ze makkelijk nog tien jaar langer gratis stroom oplevert.

We benutten momenteel 5% van het zonnepotentieel van daken. Nog geen 3% van onze woningen haalt energielabel A. Vlaanderen wacht een herculestaak.

Ogen op de bal
Misschien toch nuttig om het brede plaatje nog eens te schetsen. Want wat willen we eigenlijk bereiken met het Vlaamse energie- en klimaatbeleid? De doelstelling is en blijft de klimaatopwarming tegengaan. Een opwarming onder de 2°C beperkt de zwaarste gevolgen in Vlaanderen: hittegolven, droogte en overstromingen. Daarvoor moeten we tegen 2050 de uitstoot van broeikasgassen drastisch terugdringen in álle sectoren: landbouw, industrie, mobiliteit, maar dus ook energieproductie en gebouwen. Een herculestaak.

Vlaanderen wekt momenteel slechts 14% groene stroom op en 5,3% groene warmte. We benutten momenteel amper 5% van het zonnepotentieel van daken. Nog geen 3% van de woningen en 6,5% van de appartementen haalt een energielabel A, de doelstelling voor 2050.

We moeten af van de torenhoge lasten en heffingen op elektriciteit. Die verschuiven we beter naar aardgas en stookolie.

Geen subsidies, wel doortastend en consequent beleid
Subsidies zijn niet de oplossing voor uitdagingen van deze schaal. Wel hebben we nood aan een consequent kader dat enerzijds een correcte prijs kleeft op de CO2-uitstoot van fossiele brandstoffen, en anderzijds investeringen in hernieuwbare energie, energiebesparing en flexibiliteitsdiensten rendabel maakt zonder subsidies.

De oplossingen zijn gekend. De nieuwe regelgeving voor energiegemeenschappen moet zonnedelen mogelijk maken. Zo kunnen PV-installaties op daken van gezinnen of scholen ook stroom verkopen aan de buren. Zo kunnen gezinnen samenwerken om op wijkniveau het energiesysteem te ondersteunen. We moeten af van de torenhoge lasten en heffingen op elektriciteit. Die verschuiven we beter naar aardgas en stookolie. Op die manier maken we warmtepompen en warmtenetten aantrekkelijker dan hun fossiele neefjes.

Ook flexibiliteit verdient waardering: wie op piekmomenten minder stroom gebruikt, of op zonnige of winderige dagen energie kan bufferen en zo het energienet ondersteunt, mag daar een centje aan verdienen. Want voor de netbeheerder kan zo’n lokale flexibiliteit aankopen een stuk voordeliger zijn dan een dikkere kabel in de grond steken.

Ook bij renovaties moeten beleidsmakers eindelijk durven schakelen. Enkel met premies en goedkope leningen krijgen we die woningen echt niet allemaal energiezuinig tegen 2050. Wat dan wel? Een ambitieus voorfinancieringsschema voor renovaties, met terugbetaling via de energiefactuur of belastingsbrief voor wie de centen niet zelf kan neertellen. Gebouwgebonden leningen, zodat de renovatiefactuur gespreid kan over een veel langere looptijd. En een verplichte renovatie na aankoop van een woning: zo zakken de woningprijzen van energieverslindende woningen.

Enkel een heldere toekomstvisie en consequent beleid kunnen het vertrouwen herstellen en Vlaanderen eindelijk op koers zetten naar een klimaatneutrale samenleving.

Bron: https://www.bondbeterleefmilieu.be/artikel/subsidies-uitdelen-geen-klimaatbeleid-voeren?utm_source=Mailing+Lijst&utm_medium=email&utm_campaign=InZicht+210129