SACHA DIERCKX

“Het is meer dan tijd dat we het federaal minimumloon verhogen naar 15 dollar over het hele land.” Dat staat op de website van de nieuwe Amerikaanse president Joe Biden. Eén van zijn eerste acties was dan ook om aan het parlement te vragen om het minimumloon naar 15 dollar te brengen voor federale werknemers en onderaannemers.

In België maakt het minimumloon deel uit van de onderhandelingen tussen vakbonden en werkgevers over een nieuw interprofessioneel akkoord voor 2021-2022. Corona maakte nog meer duidelijk dat ook in België het minimumloon omhoog moet.

Veel laagbetaalde werknemers werken in essentiële sectoren. Het gaat bijvoorbeeld om huishoudelijke hulpen, verkopers in supermarkten en winkels, arbeiders in de land- en tuinbouw, pakjesbezorgers en een deel van de kinderopvang. Daarnaast is ook de horeca een laagbetaalde sector, terwijl de pandemie duidelijk maakt hoe belangrijk die sector is voor ons geluk. En als de platformwerkers van Deliveroo en Uber Eats een arbeidscontract zouden hebben, zouden ze waarschijnlijk ook tot de laagstbetaalde werknemers behoren.

Verdienen al deze essentiële werknemers geen hoger loon? Heeft corona niet blootgelegd hoezeer zij bijdragen aan het functioneren van onze samenleving? Zijn veel van hen niet blijven doorwerken, met gevaar voor lijf en leden en zelfs leven?

Het minimuminkomen bedroeg in België op 1 januari 1.593,81 euro bruto, omgerekend zo’n 9,66 euro per uur. Daarmee blijft het sterk achter bij de ontwikkeling van de Belgische economie en de gemiddelde lonen. Als het minimumloon sinds 1999 gestegen was zoals het gemiddelde maandloon, zou het in 2018 al 10,55 euro per uur geweest zijn, of op maandbasis 1.741 euro.

Verder terug in de tijd zien we een nog grotere kloof. Als het minimumloon sinds 1975 de evolutie van het bbp per gewerkt uur was gevolgd, zou het vandaag zelfs meer dan 2.850€ per maand of zo’n 17,5€ per uur bedragen. Een inhaalbeweging is dus op zijn plaats.

Zo’n hoger minimumloon heeft ook op andere vlakken positieve gevolgen. Ten eerste is het nodig om de armoede terug te dringen. Een hoger minimumloon is belangrijk om te vermijden dat het aantal werkende armen stijgt. Nog belangrijker is dat een verhoging van de sociale uitkeringen tot boven de armoedegrens best samengaat met een hoger minimumloon, zodat critici niet kunnen stellen dat “werken niet zou lonen”.

Ten tweede kan een hoger minimumloon bijdragen aan de economische relance. Voor de laagstbetaalde werknemers leidt een hoger loon wellicht tot meer consumptie, met een positief effect op de Belgische economie. Bovendien gaat een hoger minimumloon vaak samen met loonstijgingen bij een groep werknemers die boven die loonschaal zit. Ook hun consumptie kan dus stijgen.

Ten derde is een hoger minimumloon goed voor de productiviteit. Enerzijds bevordert het het welzijn van de werknemers, waardoor zij meer gemotiveerd zijn en kwalitatiever werken. Anderzijds zet het werkgevers aan om productiviteitsverhogende maatregelen te nemen. Bovendien kan een hoger minimumloon bedrijven aanmoedigen om de kwaliteit van geleverde producten en diensten te verhogen.

Critici van een hoger minimumloon zullen zeggen dat het volgens de economische theorie jobs kost. Er bestaat echter al langer kritiek op de modellen en assumpties die de basis vormen van die theorie. Nog belangrijker is dat tal van recente empirische studies aantonen, van de Verenigde Staten over het Verenigd Koninkrijk tot Duitsland en België, dat het effect van een hoger minimumloon op het aantal jobs in de praktijk beperkt tot onbestaande is.

Volgens Arindrajit Dube, één van de specialisten, zou een stijging tot 60 procent van het mediaanloon in de meeste gevallen weinig tot geen impact hebben op het aantal jobs. Voor België betekent dat dat een minimumloon van zo’n 2.016 euro per maand, of 12,2 euro per uur, geen enkel probleem zou zijn.

Bovendien zijn veel laagbetaalde jobs niet onderhevig aan internationale concurrentie en kunnen ze dus niet gedelokaliseerd worden. Tot slot voorspellen sommige analisten dat we in de toekomst eerder te maken zullen hebben met krapte op de arbeidsmarkt. Een hoger minimumloon kan net mensen aanzetten om te werken, en zo potentiële krapte tegengaan.

Kortom, mensen in een laagbetaalde job verdienen beter. Een hoger minimumloon is bovendien populair. Joe Biden heeft dat begrepen, maar ook in buurlanden als Frankrijk en Duitsland vinden stijgingen plaats. Een nieuw sociaal contract na corona kan geen genoegen nemen met slechts een minieme stijging van het minimumloon.

— Deze bijdrage verscheen eerder in De Morgen.

Bron: https://www.denktankminerva.be/opinie/2021/2/1/waarom-het-minimumloon-broodnodig-omhoog-moet