Branden die woeden in de Amazone en Cerrado zijn opzettelijk aangestoken om plaats te maken voor grootschalige industriële landbouw - en de vraag van Europese markten naar grondstoffen die op voormalige bosgrond worden geproduceerd, voedt de branden. Wereldwijd is de EU verantwoordelijk voor meer dan 10% van de vernietiging van bossen door de consumptie van grondstoffen zoals rundvlees, zuivelproducten, soja voor veevoer, palmolie, cacao en koffie. Meer dan 100 NGO’s lanceren een oproep: Europa moet zijn verantwoordelijkheid opnemen.

In 2020 is het aantal branden wereldwijd toegenomen met 13% tegenover 2019, zelf reeds een record jaar. Het totale volume aan CO2 dat jaarlijks de lucht ingaat door al deze branden komt overeen met de volledige jaarlijkse uitstoot van de Europese Unie. Naar schatting 75% van al deze branden zijn het resultaat van menselijke activiteiten. In het Amazonegebied en andere tropische en subtropische gebieden zoals de Braziliaanse Cerrado is de belangrijkste oorzaak land omzetting voor landbouw en plantages. De landbouw is verantwoordelijk voor 80% van de ontbossing voor producten als soja, rundvlees en palmolie, en de EU is de grootste importeur van landbouwproducten die gelinkt zijn met ontbossing.

Daarom lanceren WWF, Greenpeace, Rikolto, Natuurpunt, het Jane Goodall Institute en BOS+ met de steun van de Klimaatcoalitie, BBL, IEW, Wervel, eva, VoedselTeams en Oxfam België de campagne #Together4Forests om ervoor te zorgen dat burgers de kans krijgen om hun stem te laten horen, meer dan 100.000 Europese burgers gingen hen voor! Door deel te nemen aan een openbare raadpleging van de Europese Commissie over ontbossing kunnen we samen aandringen op een sterke EU-wet. Die kan de import verbieden van producten die verband houden met ontbossing, bosbranden, natuurvernietiging en mensenrechtenschendingen buiten de Europese Unie.

Béatrice Wedeux, beleidsmedewerker bossen bij WWF-België: “Veel producten in onze winkelwagen komen uit ontboste gebieden en dragen bij aan de ontbossing. Dit moet stoppen! Bossen en andere ecosystemen over de hele wereld vormen een essentieel schild tegen klimaatverandering, pandemieën en de crash van de biodiversiteit, maar de Europese consumptie verzwakt die buffer. We dringen er bij de EU op aan om een sterke wet in te voeren om producten die natuurgebieden vernietigen en mensenrechten schenden van de markt te weren."

Belgen derde grootste impact op ontbossing in Europa

Volgens recent onderzoek hebben Belgische consumenten, zonder het te weten, de derde grootste impact op de ontbossing per hoofd van de bevolking voor voedselconsumptie in de EU, na Luxemburg en Nederland (in termen van koolstofemissie die rechtstreeks verband houdt met het kappen van tropische bossen). Onze invoer van sojabonen, cacao en palmolie vergt 4,6 miljoen hectaren in landen waar op grote schaal bossen worden gekapt, een gebied groter dan België2 . We hebben echter te weinig garanties dat deze producten niet voortkomen uit ontbossing of de omzetting van savannes.

Onze grote voetafdruk betekent dat het ook onze verantwoordelijkheid is om dit te veranderen. Als België en Europa hogere productnormen eisen en we de producenten ondersteunen om aan een betere standaard te voldoen, zal de wet die in consultatie is een positieve impact hebben op biodiversiteit, het klimaat en het levensonderhoud van de lokale bevolking in de producerende landen.

Een unieke kans om ontbossing aan te pakken

De Europese Commissie heeft toegezegd nieuwe wetgeving voor te stellen om de ontbossing in 2021 aan te pakken. “Een belangrijke stap, maar om te voorkomen dat de vernietiging van de natuur verschuift naar andere vitale natuurlijke habitats, moet ze ook graslanden, savannes en wetlands beschermen, evenals bossen”, waarschuwt Filip Verbelen, bossen expert bij Greenpeace België.

De wet moet ook de rechten van inheemse volkeren en lokale gemeenschappen beschermen - ze zijn erkende rentmeesters van hun land en hun kennis is cruciaal om verlies van biodiversiteit te voorkomen. Zonder hen is de strijd tegen ontbossing niet mogelijk.

De NGO’s roepen de federale en regionale regeringen op om de ontwikkeling van deze Europese wetgeving actief te ondersteunen. Deze wet moet op Europees en nationaal niveau worden geflankeerd met maatregelen om toeleveringsketens duurzaam en transparant te maken, de Belgische voetafdruk op bossen en biodiversiteit te verminderen en producerende landen in de richting van duurzame productie te duwen.

De #Together4Forests-beweging roept de burger op om voor 10 december deel te nemen aan de publieke consultatie van de Europese Commissie. Dit kan eenvoudig en snel via de websites van de de deelnemende organisaties: WWF, Greenpeace, Rikolto, Natuurpunt, Jane Goodall Institute en BOS+.