Naar jaarlijkse gewoonte voerde het Actieplatform Gezondheid en Solidariteit actie tegen de commercialisering van de gezondheidszorg. Dit jaar werd die actie toegespitst op de schreeuwende nood aan de universele toegang tot de Corona vaccins. Onze reporter supporter was er bij en maakte een reeks beelden die de rijke diversiteit aan deelnemende organisaties illustreert. De organisatoren schakelden ook een goede videast in.

Internationale context
Tijdens het ochtend nieuws van 7 april op radio 1 (VRT) werd ruime aandacht aan de problematiek geschonken. Marie Jeanne Vanmol noteerde voor ons.

In het interview Wilma van der Maeten kwam de ongelijke toegang tot de vaccins in de wereld aan bod en de situatie in Pakistan besproken.
De vaccinatiekaart van de wereld toont dat de bewoners van het Westelijk halfrond (meest groen) de hoogste vaccinatiegraad hebben. In Europa heeft 16% van de bevolking al een eerste prik gehad en tussen de 2% en 13% een tweede prik. In de VS zal vanaf 19 april voor iedereen boven de 18 jaar een vaccin beschikbaar zijn. Hoe verder we opschuiven naar het Oosten neemt de vaccinatiegraad af en in Afrika is de vaccinatiecampagne met moeite begonnen. Pakistan heeft geen budget om te investeren in een nationaal vaccinatieprogramma. Het westen heeft wel massaal vaccinaties aangekocht en de farmaceutische bedrijven zullen deze landen met wie ze contractueel vastliggen eerst bedienen.

China heeft Pakistan 500 000 vaccinaties geschonken waarmee het nationaal vaccinatieprogramma geboost wordt. Een week gelden kwamen grote ladingen Spoetnik- vaccins in de haven van Karachi aan. Bemiddelde Pakistanen stonden drie uur in de rij om 70€ te betalen voor een dosis. Het gemiddelde maandloon in Pakistan bedraagt 110€. Pakistan is hiermee het eerste land dat inenting tegen covid met particuliere geïmporteerde vaccins toestaat. De prijzen van die vaccins zijn onderhevig aan de grillen van de vrije markt en de Pakistaanse regering is er tot nu toe niet in geslaagd om een maximumprijs vast te leggen. De rijke elite van de grote steden heeft ondertussen goed voor zichzelf gezorgd. Mensen met een dubbel paspoort vlogen naar Londen en de VS om daar een vaccin te krijgen. De uitbesteding van het vaccin verhoogt nog meer het risico op een tweedeling van het land, zegt Transparency International. De ongelijkheid is dus niet alleen op wereldvlak maar ook in Pakistan zelf waar 60% van de jongeren jonger is dan 26 jaar en waar minder dan 40% bereid is zich te laten inenten. Op het platteland sterven mensen nog aan tuberculose en mazelen en hebben ze geen vertrouwen in de regering en twijfelen ze aan de covid-pandemie. Voor hen is het bedacht door het Westen en de farmaceutische bedrijven om daar veel geld aan te verdienen. Ondertussen zit Pakistan weer op slot, zijn er meer dan 5000 besmettingen per dag, stijgt het aantal doden en zijn de ziekenhuizen in Islamabad overspoeld met Covid-patiënten. Scholen zijn gesloten en een meerderheid van de kinderen krijgen al twee jaar geen les bij gebrek aan afstandsonderwijs en computers. Ondertussen heeft Pakistan nog geen vaccins van COVAX gekregen.

Covax is een initiatief van onder meer de Wereldgezondheidsorganisatie (WGO) en de internationale organisatie Gavi en is erop gericht dat landen gelijke toegang hebben tot vaccins. Het Covax-programma was er in beginsel op gericht om wereldwijd gelijke toegang tot vaccins te creëren. Alle deelnemende landen, rijk en arm, zouden sneller en goedkoper aan grotere hoeveelheden vaccins kunnen komen, als er collectief zou worden ingekocht via Covax. Maar in de praktijk kozen rijke westerse landen ervoor om op eigen houtje alvast in te kopen. Ze gingen bovendien vaccins hamsteren waardoor Covax tegen deze landen moet opboksen in de run op vaccins.
De 92 armste landen krijgen via Covax vaccins gedoneerd. En in veel van die landen is dit vooralsnog de enige manier waarop ze vaccins in handen kunnen krijgen.
WGO chef Tedros Adhanom Ghebreyesus zei eind februari dat rijkere landen Covax in de weg staan door contracten af te sluiten met farmaceuten die de overeenkomsten met Covax ondermijnen. "Dit gaat niet om liefdadigheid. Als we de pandemie niet overal beëindigen, stopt het nergens." De wereldleiders zijn er dus niet in geslaagd een globaal beleid op te bouwen om de vaccins eerlijk te verdelen. (bron: NOS nieuws 24 februari 2021)

Patenten
Marc Botenga steunt het Europees burgerinitiatief dat druk zet op de EC om de patenten op te heffen. (bron interview Radio 1, 7 april 2021)

Het patent is een monopolierecht van een farmaceutisch bedrijf waarmee ze beslist waar en door wie een vaccin kan gemaakt en voor welke prijs het verkocht wordt.Het tijdelijk opheffen van patenten zou ervoor zorgen dat andere bedrijven via technologische overdracht het recht verkrijgen om vaccins te maken. Dan kunnen die vaccins op grotere schaal geproduceerd en tegen lage prijs op de markt gebracht worden.
Het basis onderzoek en ontwikkeling van het vaccin, alsook investeringsrisico’s en gevaar op neveneffecten zijn publiek gefinancierd. 100 Landen in de Wereldhandelsorganisatie leggen een voorstel tot tijdelijke opheffing van patenten op tafel maar de EU-commissie zegt nee en geeft voorkeur aan partnerschap met farmaceutische bedrijven. Volgens Marc Botenga (EU-parlementslid GUE-fractie) “kan het niet dat de burger met publiek geld de voorstudie en ontwikkeling van het vaccin en investeringsrisico’s en eventuele neveneffecten financiert en dat de patenten privé blijven. Vaccinaties moeten op wereldschaal dringend opgevoerd worden om de opmars van varianten tegen te gaan. Regeringen op wereldvlak moeten een platform oprichten om technologie te delen. Patentopheffing en overdracht van technologie kan het wereldwijdtekort aan vaccins opheffen.”

Actie aan de Europese Commissie
Een 50-tal actievoerders (meer mocht niet in het kader van de sanitaire beperkingen) waren met spandoeken en vlaggen van hun organisatie op het middaguur aanwezig in de Wetstraat op het plein tussen de gebouwen van de Europese Commissie en de Raad om het schreeuwende onrecht aan te klagen inzake de wereldwijde verdeling van de vaccins.
De actie is tevens een steun aan het Europees burgerinitiatief om de patenten op te heffen op de vaccins. Voor dit initiatief probeert men 1 miljoen handtekeningen in te zamelen om de Europese Commissie te dwingen om een onderbouwd standpunt in het nemen over de (al dan niet) opheffing van het intellectueel eigendomsrecht op de productietechnieken van de vaccins. België is momenteel koploper qua ingezamelde handtekeningen: 23.000, heel wat meer dan grote landen zoals Frankrijk, Italië, Spanje of Duitsland. Alle informatie over dit Europees burgerinitiatief is te vinden op https://eci.ec.europa.eu/015/public/#/screen/home/allcountries

Beelden van de actie in Brussel

https://photos.app.goo.gl/2yo4bVhUy4wKfmbL7
https://www.youtube.com/watch?v=OtdZn_QKxQo