Publieke consultatie Doel 1 & 2. Milieubeweging: “Geen rechtvaardiging voor verlenging verouderde reactoren”
| 
Benjamin Clarysse
Vanaf donderdag 15 april kan de Belgische bevolking zich gedurende twee maanden uitspreken over de levensduurverlenging van Doel 1 en 2. Ook al komt deze consultatie rijkelijk laat, ze heeft een belangrijke precedentwaarde, zowel in België als op Europees niveau. Voor de milieubeweging was en is er geen enkele rechtvaardiging om deze verouderde reactoren nog langer in bedrijf te houden; ze moeten dan ook zo snel mogelijk sluiten.
Overwinning voor de democratie
Iets meer dan een jaar geleden vernietigde het Grondwettelijk Hof, na advies van het Europees Hof van Justitie, de wet van 2015 over de levensduurverlenging van Doel 1 en 2. [1] Volgens het Hof had deze beslissing voorafgegaan moeten worden door een milieu-effectenrapport (MER) en consultatie van de burger - iets wat de milieubeweging altijd heeft geëist.
Dat dit proces zes jaar later alsnog plaatsvindt, is dan ook een belangrijke overwinning voor de democratie, zegt Erwin Cornelis, beleidsmedewerker Energie bij Bond Beter Leefmilieu, één van de organisaties die aan de basis ligt van het arrest: “Het arrest bevestigt dat de levensduurverlenging gebeurde in strijd met de wet. Dat de burger nu aan het woord komt, is een belangrijk signaal; het gaat immers niet alleen over de huidige verlenging van Doel 1 en 2 tot 2025, maar ook over een mogelijke verlenging van Doel 4 en Tihange 3 na 2025. Ook Engie-Electrabel en de regering moeten zich aan de wet houden.”
Cruciale rechtvaardiging voor verlenging ontbreekt
Voor de verlenging van Doel 1 en 2 baseerde de vorige regering zich op het argument van de bevoorradingszekerheid, de enige rechtvaardigingsgrond uit de wet op de kernuitstap van 2003. [2] Doel 1 en 2 waren zogezegd nodig om het licht aan te houden. Dit argument was niet alleen in 2015 ongeldig, ook vandaag en voor de periode 2022-25 snijdt het geen hout. [3] Toen we eind 2018 het dichtst bij problemen kwamen, waren Doel 1 en 2 zelfs niet beschikbaar.
“Door de onnodige reactoren Doel 1 en 2 te behouden, heeft de vorige regering bovendien cruciale prikkels weggenomen om te investeren in vervangingscapaciteit”, zegt Jan Vande Putte, energie-expert bij Greenpeace België. “De levensduurverlenging heeft op de lange termijn dus een averechts effect gehad op de bevoorradingszekerheid en de kiem gelegd voor de subsidies voor gascentrales die nu besproken worden voor de periode na 2025.”
Verouderde reactoren vormen veiligheidsrisico
Zonder rechtvaardigingsgrond kunnen Doel 1 en 2 niet verlengd worden - en moeten ze dus ten laatste op 31 december 2022 stilgelegd worden. Dat bepalen niet alleen de wet op de kernuitstap en het arrest van het Grondwettelijk Hof, maar ook de principes van de stralingsbescherming. Doel 1 en 2 zijn immers verouderde reactoren die niet langer voldoen aan de huidige veiligheidseisen. Met name het enkelwandig betonnen omhulsel van de reactorgebouwen en de zwakke bescherming van het koelbassin werden in het kader van de levensduurverlenging niet aangepakt.
De reactoren vormen met andere woorden een reëel risico op een ernstig ongeval met mogelijks verstrekkende gevolgen tot ver over de landsgrenzen. [4] Dit is meteen de reden dat parallel aan de Belgische consultatie ook Europese burgers en overheden in een straal van 1000 km rond de centrale inspraak krijgen. “Dit risico voor zowel de Belgische bevolking als de inwoners van de buurlanden nog langer en nodeloos verlengen, is onverantwoordelijk en onaanvaardbaar”, concluderen de milieuorganisaties.
Klik hier om deel te nemen aan de publieksraadpleging. Je kan via deze site van FOD Economie reageren tot 15 juni 2021.
Bond Beter Leefmilieu, Greenpeace, IEW
Noten:
[1] Reactie Bond Beter Leefmilieu: “Iedereen gelijk voor de wet: Grondwettelijk Hof vernietigt levensduurverlenging kerncentrales Doel 1 en 2"
[2] Art. 9 van de wet van 31 januari 2003 houdende de geleidelijke uitstap uit kernenergie voor de productie van elektriciteit: “In geval van bedreiging van de bevoorradingszekerheid inzake elektriciteit, kan de Koning, bij een besluit vastgelegd na overleg in de Ministerraad, na advies van de Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas, de noodzakelijke maatregelen nemen (...).”
[3] Elia, Adequacy and flexibility study for Belgium 2020-2030 (2019). Een nieuwe studie eind juni zal o.a. rekening houden met de verlaagde elektriciteitsvraag voor de periode 2023-25 in België en de ons omringende landen.
[4] Simulaties op basis van reële weergegevens, uitgevoerd door de Universiteit Wenen (BOKU) in opdracht van de Oostenrijkse overheid, brengen voor zowel Doel 1 als 2 de verspreiding van radioactiviteit na een kernongeval in kaart. In het onderstaande voorbeeld zouden in Nederland en Duitsland grote gebieden volledig moeten worden geëvacueerd.
