| 
Op 28 september voerden een 50-tal militanten, op initiatief van het Platform Rechtvaardige en Duurzame Handel, actie aan de Europese Instellingen (Commissie en Raad) tegen het ECT in zijn huidige vorm. Dit verdrag uit 1994 bedreigt onze strategie voor een klimaatneutraal Europa tegen 2050.
Het Platform Rechtvaardige en Duurzame Handel fileert het ECT
Het Energiehandvest dat dateert uit 1994 had in de dagen na de val van de muur de doelstelling om de voorziening van West Europa in fossiele energie (olie, gas…) vanuit ex-Sovjetunie en Oostblok veilig te stellen. De 53 lidstaten van het verdrag zijn grosso modo de EU en zijn meeste lidstaten, België incluis, enerzijds én producerende landen van fossiele brandstoffen anderzijds. De belangrijkste bepalingen in het investeringsverdrag gaan over handel, productie en doorvoer van energiegrondstoffen maar ook over regeling van geschillen. Het energiehandvestverdrag voorziet in een parallel rechtssysteem dat investeerders toelaat een staat voor een arbitragetribunaal te dagen (Investor State Dispute Settlement ISDS) wanneer zij zich benadeeld voelen door het beleid van staten, onder de garantie die het verdrag biedt aan investeringen in fossiele brandstoffen. Dit systeem is nochtans een aanslag op onze democratische instellingen, omdat er een twee snelheden rechtssysteem wordt gecreëerd, met geprivilegieerde rechtstoegang van bedrijven, terwijl burgers, werknemers en gemeenschappen geen toegang hebben tot dit tribunaal, in geval van schendingen van arbeidsrechten en milieunormen. Bedrijven hebben die bescherming aan investeringen in fossiele brandstoffen aangewend om staten aan te klagen die een beleid van energietransitie, weg van fossiele brandstoffen voeren. Op die manier kunnen ze op de kap van de belastingbetaler honderden miljoenen of zelfs miljarden euro’s compensatiegeld krijgen voor de toekomstige winsten waar ze op gerekend hadden, terwijl dit overheidsgeld net nodig is om hernieuwbare energiebronnen te financieren. Het verdrag wordt óók gebruikt om sociale wetgeving in de strijd tegen energie-armoede aan te vechten of die van energie een publieke sector maakt.
Het Energiehandvestverdrag is een verdrag uit vervlogen tijden, gesloten lang voor er sprake was van de fundamentele bocht die de wereld en de Europese unie maakten, respectievelijk met het Klimaatakkoord van Parijs (2015) en de European Green Deal (2019), én met de Agenda 2030 en de SDG’s, in de richting van een sociaal rechtvaardige energietransitie.
Waarom nu actie ?
Van 28 tot 30 september ek. vindt de heronderhandelingsronde plaats van het Energiehandvest verdrag. Het Duurzame en Rechtvaardige Handel, van vakbonden, NGO’s, mutualiteiten en de milieubeweging roept België en de EU op om in deze onderhandelingsronde op te komen voor:
• opheffing van de juridische bescherming van fossiele brandstoffen
• de afschaffing van de privé-arbitragetribunalen, ISDS
• Indien met de onderhandelingen voor de hervorming geen uitkomst kan bereikt worden, dan vragen wij dat de EU en België werk maken van een gecoördineerde en gezamenlijke uitstap uit het akkoord, mits een onderling akkoord dat de ISDS neutraliseert en mits een garantie van energietoeleveringvoorziening .
Verloop van de actie
Vertegenwoordigers van de lidorganisaties van het Platform en enkele sympatiserende organisaties voerden een korte actie op het pleintje tussen de gebouwen van Europese Commissie en de Europese Raad in de Brusselse Wetstraat. Er werden spandoeken ontrold, er werd met vlaggen gezwaaid en toespraken werden gehouden. Een reeks sprekers lieten hun licht schijnen op dit toxische verdrag. Karin Debroey (ACV) beschikte over een uitgeschreven tekst, die zij ons bezorgde (zie verder).
Gelijktijdig voerde Climate Action Network (CAN), de koepel van Europese klimaatbewegingen, aansluitend actie over hetzelfde thema, op hetzelfde plein.
Traditionele media leken geen belangstelling te hebben voor dit maatschappelijk belangrijke thema.
LEF was erbij om de actie te steunen en beelden te maken.
Foto’s
https://photos.app.goo.gl/NxymCbgQv38yucFR6
Filmpje
vimeo.com/channels/leffge
Toespraak Karin Debroey (ACV) namens de 3 vakbonden
Vrienden en vriendinnen, Chers amis, Dear friends
Het Europees Vak Verbond maakte voor ons vorige week nog het rekensommetje: het wordt een koude winter voor 3 miljoen medeburgers in de EU die hun huis niet kunnen verwarmen, ook al zijn zij voltijds aan het werk. Maar dit aantal loopt vast en zeker nog op met de recordprijzen voor elektriciteit en gas vandaag die nog veel meer huishoudens dreigen in de kou te zetten. In ons land heeft Minister van Energie Van der Straeten al gepleit voor de verlenging van het sociaal energietarief voor gezinnen met een bescheiden inkomen. De Europese Commissie wil met een ‘gereedschapskist’ komen van maatregelen om die energieprijzencrisis aan te pakken….
Beste Europese Commissie, beste Belgische regering, de vakbeweging in België en in de EU vindt dat als er iets is wat al vast niet in die toolbox thuis hoort, dat dat dan wel het Energiehandvestverdrag in zijn huidige vorm is. Want dit investeringsverdrag beperkt jullie soevereiniteit om wetten aan te nemen, beleid te voeren en openbare dienstverlening op te zetten voor een sociaal rechtvaardig energiebeleid. Het sociaal tarief waarvoor onze Minister pleit ligt onder vuur met dit investeringsakkoord, van privé investeerders in fossiele energie die zo’n sociaal tariefbeleid een aanslag op hun legitieme winstverwachtingen vinden én die de overheden in België voor het privé investeerders tribunaal kan dagen en een reuze-schadevergoedingen op eisen. Géén hypothetische case maar harde realiteit. Zo’n schadevergoeding werd al ééns toegekend tegen de Hongaarse overheid, die ook een sociaal tarief voorstelde.
Waarom zijn wij hier vandaag als vakbonden? Omdat het Energie investeringsakkoord ECT belangrijk is, want het gaat over veilige en zekere energievoorziening én van haalbare en betaalbare energieprijzen; dat zijn pijlers van een stabiele economische omgeving, als basis voor waardig werk en sociaal welzijn van de werknemers in België en Europa. Want de EU is voor 60% van zijn energiebehoeften afhankelijk van invoer. Dus: een internationaal juridisch kader voor lange termijn samenwerking in energie is van strategisch belang is voor de veiligheid en zekerheid van de EU’s energietoevoer en voor onze economie.
Maar het ECT in zijn huidige vorm is daarvoor géén goed internationaal juridisch kader. Eén omdat het ECT een aanslag is op onze democratische instellingen. Het ECT heeft een twee snelheden rechtssysteem gecreëerd, van geprivilegieerde rechtstoegang van bedrijven aan de ene kant, én geen toegang van burgers, werknemers en gemeenschappen tot dit tribunaal, in geval van schendingen van arbeidsrechten en milieunormen aan de andere kant. Met bedrijven die de bescherming die het verdrag biedt voor investeringen in fossiele brandstoffen gebruiken om staten aan te klagen die een beleid van energietransitie, weg van fossiele brandstoffen voeren. En op die manier op de kap van de belastingbetaler honderden miljoenen of zelfs miljarden euro’s compensatiegeld verkrijgen voor de toekomstige winsten waar ze op gerekend hadden. Twee, het Energiehandvestverdrag met zijn geprivilegieerde bescherming van fossiele energie is een verdrag uit vervlogen tijden, gesloten lang voor er sprake was van de fundamentele bocht die de wereld en de Europese unie maakten, respectievelijk met het Klimaatakkoord van Parijs (2015) en de European Green Deal (2019), én met de Agenda 2030 en de SDG’s, in de richting van een sociaal rechtvaardige energietransitie.
De Vakbonden willen de inspanningen van onze overheden in België en EU om het verdrag in onderhandelingen die vandaag plaats nemen te hervormen om ze op één lijn te plaatsen met onze klimaatdoelstellingen erkennen, maar we zien weinig vooruitgang én ook weinig kans op een uitkomst van de onderhandelingen die tegemoet komt aan onze fundamentele bezwaren. Vandaar onze oproep aan de EU en aan onze eigen Belgische overheid: als de onderhandelingen ook dit jaar geen resultaten opleveren, neem dan de bocht naar een uittreding uit het ECT. Zet jullie inspanningen en middelen in voor de European Green Deal en voor de sociaal rechtvaardige transitie voor de werknemers. Zet een actief handels- en investeringsbeleid en industrieel beleid op dat bijdraagt tot Europese strategische autonomie, voor betaalbare energie en voor veiligheid in energietoevoer voor de industrie en de consumenten. En investeer tegelijkertijd in hernieuwbare energie en energie-efficiëntie. En doe dit op zo’n manier dat tewerkstelling, goede arbeidsvoorwaarden, stem van de werknemers op het werk én werknemersrechten worden verzekerd.
Een sociaal rechtvaardige transitie is niet allen een kwestie van woorden maar ook van daden. Belgische overheid, Europese Commissie: don’t just talk the talk but walk the talk!
