Reactie milieuorganisaties op energieakkoord federale regering

“We riskeren 3 keer te betalen”

Vandaag stelde de federale regering haar energiepakket voor. Bond Beter Leefmilieu, Greenpeace en Inter-Environnement Wallonie reageren op basis van de beschikbare informatie: “Dit is een grote gemiste kans om onze energietoekomst te herschrijven. We hebben dringend een nieuw nationaal energiepact nodig.”

Dat deze regering in tijden van oorlog en reëel nucleair risico [1] nog langer afhankelijk wil blijven van kernenergie, is onbegrijpelijk, zegt Jan Vande Putte van Greenpeace: “Zelfs in vredestijd vormen kerncentrales een onaanvaardbaar risico met zware gevolgen, zeker in dichtbevolkt gebied zoals rond Doel en Tihange. Bovendien zal een eventuele verlenging de hoge energieprijzen niet drukken, de bevoorradingszekerheid niet verbeteren, en het gasverbruik amper verminderen. We zullen ons dan ook blijven verzetten tegen een verder uitstel van de kernuitstap.”

Weg naar verlenging Doel 4 en Tihange 3 is nog lang en onzeker

Er zijn de wettelijke obstakels, en de onderhandeling met Engie dat de reactoren zelf wil sluiten, dreigt de belastingbetaler met een stevige kater op te zadelen. [2] Vande Putte: “Twee kernreactoren proberen verlengen én nieuwe gascentrales subsidiëren is een ramp voor het klimaat, de veiligheid en onze factuur. We riskeren 3 keer te betalen: voor fossiele subsidies, voor nucleaire prijsgaranties aan Engie, en voor meer kernafval waarvoor de factuur mogelijk bij de overheid belandt. En intussen blijven onze energieprijzen afhankelijk van het buitenland en moet hernieuwbare energie opboksen tegen gesubsidieerd gas en nucleair.” [3]

Nationaal energiepact: tijd om deze crisis serieus te nemen

De milieuorganisaties zijn teleurgesteld in de rest van het akkoord. Benjamin Clarysse van Bond Beter Leefmilieu: “Als we écht vaart willen maken met de energietransitie moeten een aantal taboes doorbroken worden. Hoe kunnen we beweren dat we onze afhankelijkheid van Russische olie willen verminderen en tegelijkertijd zo'n voordelige belastingregeling voor bedrijfswagens en tankkaarten handhaven? Er moet een paradigmaverschuiving plaatsvinden en die zien we niet in het besluit van vandaag. Dat had meer moeten zijn.”

Hoewel enkele maatregelen zeker zinvol zijn, schiet dit pakket schromelijk tekort om de geopolitieke, sociale en ecologische uitdagingen aan te pakken, zegt Jan Vande Putte: “Om sterker uit deze crisis te komen en ons eindelijk los te maken van olie en gas, hebben we niets minder nodig dan een nieuw nationaal energiepact tussen de federale en regionale regeringen, dat ons land op weg zet naar een betrouwbaar, sociaal en duurzaam energiesysteem. Duitsland bewees dat het kan: enkele dagen na de Russische invasie kwam het land al met een duidelijk plan om massaal te investeren in hernieuwbare energie.”

In afwachting van een nationaal energiepact moeten we vandaag al ons verbruik van fossiele brandstoffen gevoelig verminderen. De laatste dagen werden in binnen- en buitenland voorstellen gelanceerd die meteen vruchten afwerpen en financieel voordelig zijn.
Hier is de top 5:

• verlaag de ticketprijzen voor trein, tram en bus [4]
• stop de subsidiëring en verplichte bijmenging van biobrandstoffen [5]
• verlaag de maximumsnelheid op snelwegen tot 100 km/u [6]
• schaf korteafstandsvluchten met een treinalternatief af [7]
• werk waar mogelijk tot 3 dagen/week van thuis - en neem andere maatregelen om het aantal autokilometers terug te dringen [8]

Noten:

[1] https://www.greenpeace.org/belgium/nl/story/26663/we-mogen-de-ogen-niet-sluiten-voor-de-nucleaire-risicos/

[2] https://www.greenpeace.org/belgium/nl/story/24128/flexibiliteit-en-efficientie-dat-heeft-ons-energiesysteem-nu-nodig/

[3] https://www.greenpeace.org/belgium/nl/story/26441/russische-invasie-toont-noodzaak-kernuitstap-en-gasuitstap/

[4] https://www.iea.org/reports/a-10-point-plan-to-cut-oil-use

[5] In België wordt meer dan een miljard liter biobrandstoffen verbruikt (2020). Dit zorgt voor meer CO2-uitstoot (m.n. biodiesel veroorzaakt meer emissies dan fossiele diesel), druk op de wereldwijde voedselmarkt en een onnodige meerkost voor de Belgische consument (meer dan €300 miljoen per jaar). https://www.bondbeterleefmilieu.be/artikel/wereldwijde-voedselcrisis-hoog-tijd-om-biobrandstoffen-uit-voedsel-te-weren-aan-belgische

[6] De maximumsnelheid op snelwegen verlagen tot 100 km/u kan tot een kwart brandstof besparen. https://radio2.be/index.php/de-inspecteur/zo-voel-je-de-crisis-minder-aan-de-pomp-rijd-100-op-de-snelweg-dan-verbruikt-je-auto

[7] In een ‘gewoon’ pre-covid jaar verbruiken korteafstandsvluchten binnen de EU waarvoor een alternatieve treinverbinding bestaat 4,35 miljoen ton kerosine. Deze vluchten afschaffen zou bovendien onze Russische olie-import met (minstens) €2 miljard verminderen. https://greenpeace.at/assets/uploads/pdf/presse/GreenpeaceCEE_briefing_aviation_oil_imports_Ukraine_crisis.pdf

[8] https://www.greenpeace.de/publikationen/20220309-greenpeace-massnahmen-kein-oel-fuer-krieg.pdf