PERSBERICHT: ACOD UGent reageert op de Pano-reportage over machtsmisbruik aan de universiteiten, en komt met 6 concrete voorstellen om dit aan te pakken

De Pano-reportage over machtsmisbruik aan de Vlaamse universiteiten legde recent nogmaals de vinger op een pijnlijke wonde in de academische wereld. Er bestaat aan onze universiteit een cultuur waarin grensoverschrijdend gedrag en machtsmisbruik kan gedijen. Bovendien blijkt opnieuw hoe traag en beperkt de universiteitstop reageert op misbruiken, zeker als het gaat om invloedrijke professoren.

ACOD stelt vast dat deze problematiek helaas niet nieuw is. De vakbond reageert ook op de aankondiging door de rector om een extern meldpunt in te stellen: “Op zich is dit een eerste stap, maar dit voorstel gaat nog niet ver genoeg”, stelt de vakbond. “Dit meldpunt moet niet alleen absolute vertrouwelijkheid kunnen garanderen, er moet ook zekerheid komen dat problemen ook worden aangepakt door het universiteitsbestuur. Wij menen daarom dat dit externe meldpunt moet ingericht worden bij de externe preventieadviseur.” Op die manier wil de vakbond maken dat zo’n extern meldpunt absolute garanties kan bieden op vertrouwelijkheid, én dat het universiteitsbestuur ook kan verplicht worden om effectief actie te ondernemen bij klachten. “Vaak is het probleem immers niet dat er geen klachten zijn”, zo stelt ACOD, “Het probleem is dat de opvolging er niet of onvoldoende komt: problemen worden niet opgelost.” Daarom stelt de vakbond voor om het externe meldpunt bij de externe preventieadviseur in te richten, zowel voor klachten van personeel als voor studenten. “Die preventieadviseur heeft een wettelijk beschermd beroepsgeheim, én de Welzijnswet verplicht de universiteitstop om meldingen effectief op te volgen. Indien ze dat niet doet, kan het bestuur zelfs strafrechtelijk vervolgd worden. Die stok achter de deur is nodig.”

In totaal komt ACOD met 6 concrete actiepunten: naast het externe meldpunt pleit ze ook voor een beter tuchtreglement, een betere ondersteuning van slachtoffers, sterkere statuten voor jonge onderzoekers, vorming en een minder competitieve onderzoeksfinanciering.

Dit zijn alle voorstellen op een rijtje:

1. Extern en onafhankelijk meldpunt: de externe preventiedienst. Een extern en onafhankelijk meldpunt is nodig, maar op zich niet voldoende. Er moet ook de garantie zijn dat er iets gebeurt met meldingen. De welzijnswet geeft een externe preventiedienst middelen om het bestuur tot actie te verplichten: geef naast personeel ook studenten de mogelijkheid om rechtstreeks naar die externe preventiedienst te stappen, en maak bovendien ook actief en breed bekend hoe men dit in de praktijk kan doen.
2. Verbeteringen aan het tuchtreglement: leg de beslissing over het instellen van procedures niet langer bij rector of vicerector. Informeer slachtoffers over alle stappen van de procedure.
3. Betere ondersteuning en opvolging slachtoffers: zorg voor betere begeleiding en ondersteuning van slachtoffers: mentale ondersteuning, maar ook hulp bij de lopende procedures. Informeer hen over de genomen stappen, en bescherm hen tegen represailles
4. Versterk de statuten van junior onderzoekers: zorg eindelijk voor een échte rechtspositieregeling voor bursalen, zodat ook zij kunnen rekenen op betere sociale bescherming. Maak komaf met de goedkope nepstatuten die vooral voor buitenlandse onderzoekers een probleem zijn
5. Een veilige werkplek voor iedereen, nood aan informatie en vorming: beperk de afhankelijkheid van promotoren en leidinggevenden, en doorbreek de zwijgcultuur. Spreek mensen aan op ongepast gedrag, ongeacht hun positie of invloed, en stel een duidelijke deontologische code op. Zorg voor een cultuuromslag
6. Minder competitieve -en meer basisfinanciering voor het hoger onderwijs:  stop de afhankelijkheid van externe, competitieve financiering en de keiharde concurrentie tussen academici. Meer middelen voor degelijk onderwijs en onderzoek, én ondersteuning van onderzoekers.