Het is perfect mogelijk op nationaal of Europees niveau een plan voor Russisch lng op te maken dat rekening houdt met de bevoorradingszekerheid.

België voert nog steeds ‘witgewassen’ Russische olie in, en fungeert als draaischijf voor Russische LNG. Dat dit geen kwestie van realpolitik is, tonen verschillende Europese lidstaten.

Op 24 februari 2022 deed de Russische invasie van Oekraïne Europa op haar grondvesten daveren. De Pax Europaea - een periode met een lage frequentie aan gewapende conflicten op het Europees continent sinds de Tweede Wereldoorlog - was tot haar einde gekomen.

De EU begon al snel economische sancties aan Rusland op te leggen. Tegelijk werd met het REPowerEU plan een pad ontwikkeld om de afhankelijkheid van Russische fossiele brandstoffen in een versneld tempo af te bouwen. 

Zo werd via een sanctiepakket een ban op Russische olie-import en overslag geïntroduceerd. Uit een studie van CREA blijkt nu dat de import van geraffineerde olieproducten vervaardigd van Russische olie via “witwaslanden” wel steeg, een omzeiling van het embargo dus. België wordt daarin genoemd als de achtste grootste koper van deze olieproducten. Toch is dit maar het puntje van de ijsberg: daar waar België een achterdeur is voor Russische olie, rolt het de rode loper uit voor Russische LNG.

Russische LNG onder de radar

Het zit namelijk zo: de afhankelijkheid van Russisch aardgas bleek aan het begin van de invasie een groot pijnpunt voor de Europese energiebevoorradingszekerheid. “The dash for gas” begon en de EU kocht als een bezetene LNG op de internationale markten in een poging om haar gasbevoorrading te diversifiëren.

Recent bleek uit de European LNG tracker van het Institute for Energy Economics and Financial analysis dat door deze rush contradictorisch genoeg ook de Europese import van Russische LNG steeg met 12% in 2022. In Zeebrugge was dit zelfs 58%! Daarnaast blijven havens zoals Zeebrugge overslagdiensten aanbieden aan Rusland. Zonder deze overslag van schaarse ijsbrekers naar conventionele LNG-schepen, zou de globale Russische LNG-handel vanuit de Arctische Oceaan maar uit een fractie van de huidige volumes bestaan.

In 2022 gebeurde 72% van alle Russische LNG overslag in de EU in Zeebrugge en was 93% van dit gas bestemd voor niet-Europese markten, voornamelijk China. Waar de bijdrage van die overslag aan de Europese bevoorradingszekerheid dus nihil is, draagt die activiteit daarentegen voor miljarden euro’s bij aan de Russische oorlogsmachine. Tegelijk stellen deze volumes voor China nog geen 1% van hun totale gasvraag voor, een tekort dat het land makkelijk door energiebesparende maatregelen zou kunnen verwerken. Ter vergelijking: de EU deed de vraag naar gas in de laatste 4 maanden van 2022 met 20% dalen. 

VK, Baltische staten, EU, Duitsland, Polen en Nederland voorop

Ondertussen voerden het Verenigd Koninkrijk en de Baltische staten al een verbod op Russische LNG import en overslag in. Zeker voor het VK was dit een sterk statement, want hun LNG terminal op het Isle of Grain had voor de invasie nog een gelijkaardig marktaandeel aan dat van Zeebrugge. De Europese Commissie en Duitsland uitten ook al de doelstelling om op korte termijn geen Russische LNG meer te importeren, rekening houdend met de bevoorradingszekerheid. Polen, op zijn beurt, diende deze maand nog een concreet voorstel in om op EU niveau Russische LNG sancties op te leggen. Vorige week tenslotte kondigden ook onze Noorderburen aan dat ze sinds 2023 gestopt zijn met het tekenen van Russische LNG contracten en nu werken aan een plan om bestaande contracten versneld af te bouwen. 

Waar is ons plan?

Opmerkelijk: België houdt de boot af. Nog geen enkele keer hoorden we vanuit de Federale Regering de ambitie om overslagdiensten en de import van Russische LNG aan banden te leggen. Erger nog, België heeft nog niet formeel erkend dat de huidige situatie problematisch is. Premier De Croo schermt met de EU bevoorradingszekerheid en de angst voor nog hogere gasprijzen, en stelt dat contractbreuk ondenkbaar is. Niets dan simplistische drogredenen.

Hoewel ook de EU ban op Russische olie nog steeds vakkundig omzeild kan worden, heeft deze effect: de sancties leidden tot een significante daling van de Russische olieprijzen en inkomsten uit export, volgens het CREA rapport dat de achterpoortjes aan de kaak stelde. Laat dat dus een aanmoediging zijn om de zaken strenger aan te pakken, ook inzake LNG.

Het is perfect mogelijk om een plan voor Russische LNG op nationaal of Europees niveau op te maken dat rekening houdt met de bevoorradingszekerheid en in specifieke gevallen uitzonderingen toelaat, net zoals de EU deed voor olie. Hoog tijd om Nederland te volgen en ook in België onze link met Russisch LNG door te knippen. Dat is de enige consequente keuze in de strijd tegen klimaatverandering én het stopzetten van de Russische oorlogsmachine.

Deze opinie verscheen ook in De Tijd.

Angelos Koutsis

Beleidsexpert energie-efficiëntie en groene warmte ~ woordvoerder

Bron https://www.bondbeterleefmilieu.be/artikel/belgi-kan-rode-loper-voor-russisch-vloeibaar-gas-oprollen?utm_source=Mailing+Lijst&utm_medium=email&utm_campaign=InZicht+230421