Vlaams Energie- en Klimaatplan gaat te ver onder de lat

De Vlaamse regering klopte vandaag de herziening van het energie- en klimaatplan af. Het resultaat is helaas wat we gevreesd hadden: Vlaanderen houdt vast aan haar veel te lage doelstelling om slechts 40% minder broeikasgassen uit te stoten tegen 2030. De lat ligt nog ver onder de eerlijke bijdrage die Europees afgesproken werd. 

België moet tegen eind juni een herzien Energie- en Klimaatplan voorleggen aan de Europese Commissie. Het Vlaamse deel, dat vandaag afgeklopt werd, bevat enkele verbeteringen, maar het ontbreekt aan voldoende nieuwe en ambitieuze doelstellingen en sterke maatregelen om zelfs maar die 40% waar te maken.

Zeker op vlak van mobiliteit gaapt er een kloof tussen de doelstelling en de verwachte resultaten. Dat de Vlaamse regering niet extra wil investeren in openbaar vervoer, toont duidelijk aan dat het mantra 'haalbaar en betaalbaar' slechts een excuus is om geen verantwoordelijkheid te moeten nemen. Daarnaast komt er geen extra beleid - naast de vage verwijzing naar een stimuleringsmechanisme - om de voertuigkilometers af te bouwen en de vloot te elektrificeren. Bijgevolg zullen we in de file blijven staan, op de bus blijven wachten en levensjaren blijven verliezen aan de slechte luchtkwaliteit.

Bij gebouwen blijft het steunbeleid te weinig gericht op huishoudens die het echt nodig hebben. De verplichting tot fossielvrije verwarming bij een ingrijpende energetische renovatie is een stap in de goede richting, maar het gaat slechts om enkele duizenden woningen per jaar. Er is geen spoor van een echte uitfaseringskalender voor fossiele verwarming, zoals onder meer Nederland en Duitsland onlangs hebben aangekondigd. En ook onze renovatieplicht weegt in de praktijk veel te licht. Kortom: een ambitieus én sociaal beleid ontbreekt nog steeds

Op vlak van hernieuwbare energie gaan de doelstellingen voor zonne-energie omhoog, maar is er eigenlijk geen aanvullend beleid. De verhoogde doelstellingen liggen in het verlengde van het huidige installatietempo, dus daar kan de Vlaamse regering zich echt niet voor op de borst kloppen. Voor daadkrachtig beleid zouden ze minstens dubbel zo hoog moeten zijn, en gepaard moeten gaan met nieuwe maatregelen.

In de landbouw vertrouwt men op het vrijwillige convenant enterische emissies om de methaanuitstoot te doen dalen. Dat convenant leverde de voorbije jaren echter amper resultaten op. Pas in 2024 zou een evaluatie komen. Twee kostbare jaren gaan zo verloren.

Inactie kost geld

Het Vlaams gebrek aan ambitie heeft een kostprijs, die zal opduiken wanneer we dure emissierechten moeten aankopen om onze achterstand af te kopen. Vooral burgers en kleine bedrijven dreigen de dupe te zijn van de gevolgen van de monsterfiles, een krakkemikkig woningbestand en de stijgende verwarmingsfactuur. Bovendien dreigen we de boot van meer jobs in nieuwe economische sectoren, zoals de circulaire economie, te missen.

Aan wake-up calls was er deze legislatuur nochtans geen gebrek: van hitterecords en de desastreuze overstromingen in Wallonië, tot een fossiele energiecrisis die de economische en sociale noodzaak van de energietransitie meer dan ooit onderstreept. Terwijl al onze buurlanden recent doortastende nieuwe klimaatmaatregelen lanceerden, haalt de Vlaamse regering de schouders op. Er zijn nochtans mogelijkheden genoeg.

Yelter Bollen