De inheemse leider Isidro Baldenegro (Mexico), ecologiste Laura Vásquez (Guatemala) en activiste Emilsen Manyoma (Colombia) werden vermoord op 15, 16 en 17 januari. Zij streden voor mensenrechten en bescherming van het leefmilieu.

De afrocolombiaanse activiste Emilsen Manyoma was de leidster van de Comunidades Construyendo Paz en los Territorio (CONPAZ) in Buenaventura. Bovendien was ze betrokken bij de Fundación para el Desarrollo del Calima (FUNDECALIMA) en verdedigde ze het recht op propere productie, op voedselzekerheid en de bescherming van de biodiversiteit. Manyoma, nauwelijks 31 jaar oud, was gekend in heel het land, al meer dan een decennium ging ze de confrontatie aan met drugstrafficanten en paramilitaire organisaties. Naast haar lichaam werd ook dat van haar man, Javier Rodallega, gevonden, ook hij werd vermoord.

De Guatemalaanse ecologiste Laura Vásquez werd het slachtoffer van criminalisering waardoor ze zeven maanden in de cel doorbracht in 2013, ten gevolge van haar militante strijd in het Comité en Defensa de la Vida de San Rafael Las Flores (Comité ter verdediging van het leven) en haar deelname aan het vreedzame verzet tegen het mijnproject San Rafael, Guatemala. Ze werd vrijgelaten zonder dat de delicten waarvan het openbaar ministerie haar beschuldigde aangetoond werden.

De concessie aan het mijnproject El Escobal om goud en zilver te delven in de San Rafael mijn, eigendom van het Canadese Tahoe Resources, werd gegeven ondanks de sociale weerstand en zonder de bevolking op voorhand te consulteren. De moord op Laura Vásquez is geen geïsoleerd geval, maar komt bovenop veelvuldige aanvallen tegen verschillende sterke personen die de mensenrechten verdedigen, als vergelding voor hun verzet tegen de San Rafael mijn, onder hen ook de moord op inheems Xinca-leider Exaltación Marcos Ucelo op 17 maart 2013.

Een andere inheemse leider, in dit geval de Mexicaanse Isidro Baldenegro, werd brutaal vermoord op 15 januari nadat hij heel zijn leven gestreden had voor de verdediging van inheemse territoria van de Tarahumara gemeenschap, de inheemse groep uit Chihuahua (Mexico) waartoe hij behoorde. De conflicten die Baldenegro dag na dag aanging, hadden te maken met de kap van bomen en de bescherming van hun grondgebied. De milieuactivist hekelde zowel de aanwezigheid van gewelddadige groepen met commerciële belangen als groepen ondernemers gelinkt met narco- en houttrafficanten.

Zijn inspanningen werden wereldwijd erkend in 2005, toen hij de Goldman Prijs won voor zijn vreedzame strijd om de bossen te verdedigen. In zijn toespraken nodigde Isidro zijn publiek uit om zich aan te sluiten bij zijn strijd: "In México zijn er meer dan 60 verschillende inheemse bevolkingsgroepen en een groot deel van hen kent dezelfde problemen. Onze landrechten worden niet erkend, houthandelaars dringen ons territorium binnen wanneer ze maar willen en zij die betrokken zijn bij illegale activiteiten controleren onze levens". Baldenegro is de tweede milieuactivistische leider die door dezelfde onderscheiding erkend werd en minder dan een jaar later gedood wordt. De eerste, de Hondurese Berta Cáceres, werd vermoord op 3 maart 2016.

Drie moorden op drie dagen tijd. Elk jaar worden honderden ecologisten vermoord. 40% van de moorden in 2015 gebeurde tegen inheemsen. 66% gebeurde in Latijns-Amerika. In de meerderheid van de gevallen bleven de verantwoordelijken ongestraft.

Ook in de landen waar BOS+ werkt, is deze problematiek helaas niet vreemd. Bijvoorbeeld in Ecuador worden milieu-en mensenrechtenactivisten vaak me de dood bedreigd en door de overheid gecriminaliseerd. Tot moorden komt het gelukkig niet zo vaak. Maar bijvoorbeeld in het Shuar territorium, waar een mijnconcessie momenteel volop ter discussie staat, kwamen tussen 2009 en 2014 nog drie inheemse leiders op verdachte wijze om het leven. Meer achtergrond hierover vind je in dit eerder gepubliceerde artikel.