Pax Christi International publiceerde op 11 april 2017, in de week voor Pasen, een verklaring over de voortdurende oorlog en misdaden tegen de menselijkheid in Syrië.

"De oorlog in Syrië heeft de ergste humanitaire crisis van onze tijd met zich meegebracht. Zes jaar gingen er al voorbij, nadat wat begon als een geweldloze opstand voor vrijheid en waardigheid door het Assad-regime met geweld werd neergeslagen en uitdraaide op een gruwelijke oorlog. De gevolgen zijn vreselijk: de helft van de Syrische bevolking van voor de oorlog – 11 miljoen mensen – is ondertussen gedood of gevlucht.[1]

Pax Christi International is geschokt door de voortdurende oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid. Onze beweging veroordeelt met klem de chemische aanval in Khan Sheikhoun, die het leven kostte aan 72 mensen (onder wie 20 kinderen) [2]. Een aantal van onze lidorganisaties drukte hierover eveneens hun bezorgdheid uit [3]. Ondanks de ratificatie door Syrië van de Chemical Weapons Convention (CWC), de veronderstelde vernietiging van Syrië's chemische wapenvoorraad door de Organisation for the Prohibition of Chemical Weapons (OPCW) en de resoluties van de VN-Veiligheidsraad, zijn deze wapens kennelijk – mogelijk bij verschillende partijen – nog altijd voorhanden in Syrië en blijven zij onnoemelijk leed aanrichten.

Pax Christi International staat volledig achter het onderzoek van het OPCW naar het gebruik van chemische wapens in Syrië. Het OPCW onderzoekt het incident onder het mandaat van de Fact-Finding Mission (FFM) en heeft in dat kader contact gelegd met de Syrische autoriteiten [4]. Het OPCW moet volledige toegang krijgen tot de regio waar de aanval plaatshad en zo snel mogelijk rapport uitbrengen aan de VN Veiligheidsraad. De internationale gemeenschap van haar kant moet bewijs verzamelen en ervoor zorgen dat de overtreders, inclusief individuele daders, juridisch vervolgd worden en dat recht wordt gedaan aan de slachtoffers. In dit verband moeten individuele landen hun concrete steun aan de recent door de VN opgerichte internationale, onpartijdige en onafhankelijke verantwoordingsmechanismen in Syrië opvoeren.

Een aantal landen heeft, met hun eigen belangen voor ogen, het geweld nog doen toenemen, in plaats van de verantwoordelijken van gruweldaden ter verantwoording te roepen of bij te dragen aan een rechtvaardige oplossing voor het conflict in Syrië. Wij zien de groeiende ontgoocheling en voelen mee met de pijn van het Syrische volk. Wij zijn er echter van overtuigd dat meer militaire actie, inclusief de bombardementen door de Verenigde Staten op de vliegbases van het Syrische regime, niet tot een rechtvaardige oplossing van de oorlog zal leiden. Zij kan integendeel een verdere escalatie van geweld veroorzaken, en daarmee nog meer leed bij de Syrische bevolking. De aanval van de VS werd bovendien uitgevoerd zonder mandaat van de VN Veiligheidsraad en draagt eens te meer bij tot de verdere uitholling van het internationaal recht, die we al enkele jaren vaststellen. Het is de verantwoordelijkheid van alle lidstaten van de Veiligheidsraad om dit probleem aan te kaarten.

Wij roepen de internationale gemeenschap op om mét de Syrische civiele maatschappij samen te werken met alle landen die een rechtvaardige vrede in Syrië voorstaan. Om met vooraanstaande geloofsleiders en figuren uit de civiele maatschappij van over de hele wereld, en met andere vertrouwensfiguren, strategische geweldloze acties te ontplooien; belegeringen op te heffen en humanitaire corridors in heel Syrië veilig te stellen; VN-waarnemers in te zetten die een nationaal staakt-het-vuren instellen; lokale projecten voor vredesopbouw te ondersteunen; wapenhandel en -verkoop in de regio stop te zetten; en dringend opnieuw multinationale engagementen op te starten met het oog op vooruitgang in de vredesgesprekken in Genève. Die gesprekken moeten leiden tot een geloofwaardige politieke transitie, zoals afgesproken op de conferentie van 5 april 2017 in Brussel over steun voor de toekomst van Syrië en de regio [5].

In dit verband steunen wij het standpunt van de EU en andere landen om de financiering voor wederopbouw afhankelijk de maken van een duidelijke evolutie naar een politieke transitie. Individuele landen moeten daartoe concrete benchmarks opstellen om de vooruitgang te beoordelen. Hiermee komen zij ook tegemoet aan de oproep van de VN Secretaris Generaal om "elke escalatie van de situatie in Syrië te vermijden en dat deze initiatieven zijn overtuiging bevestigen dat dit conflict alleen politiek kan opgelost worden" [6]. Als de VN-lidstaten effectief willen samenwerken om burgers te beschermen, oorlogsmisdaden en straffeloosheid een halt toe te roepen en samen met de Syriërs tot een levensvatbare politieke strategie te komen, moeten er ook stevige onderhandelingen gevoerd worden om een einde te maken aan misbruik van het vetorecht in de VN Veiligheidsraad.

Pax Christi International bevestigt voluit de boodschap van paus Franciscus dat "vrede in Syrië mogelijk is, maar dat een politieke oplossing de enige weg is om die vrede te bereiken" [7]. Wij zijn ervan overtuigd dat een volledig inclusief en geweldloos politiek proces de enige manier is om een einde te stellen aan dit wrede conflict. Elke steun aan lopende militaire acties en wapen- en munitietransfers die deze oorlog verlengen, moet onmiddellijk stopgezet worden door alle betrokken partijen. Grootschalige humanitaire hulp voor de slachtoffers van geweld en voor verplaatste gemeenschappen is broodnodig, evenals internationale investeringen in lokale en nationale strategieën van vredesopbouw.

Naast ons politiek werk ter ondersteuning van het Syrische volk, roepen wij onze lidorganisaties, partners en iedereen die dit wil op om in het licht van het Paasfeest, samen met ons een dag te vasten uit solidariteit met de Syriërs [8]."

Brussel, 11 april 2017