De vissers in de Gazastrook willen gewoon hun job blijven doen en een inkomen behouden. Maar de Israëlische blokkade maakt hun werk quasi onmogelijk.

"Ze hebben mijn boot in beslag genomen. We waren 2 mijl ten noorden van Gaza aan het vissen. [...] Deze boot was de voornaamste bron van inkomsten voor drie gezinnen. Nu heb ik niets meer: geen werk en geen boot."

Wael Bashir Abu Ryala is visser in Gaza. Beter gezegd: dat was hij. Zonder zijn boot kan hij niet langer zijn beroep uitoefenen en voldoende verdienen om zijn gezin te onderhouden. Bovenop de woede om het verlies van zijn boot komt ook de vernedering, gezien de omstandigheden waarin die is vernield.

"We waren op zee gegaan", vertelt Wael Bashir. "We hadden onze netten uitgegooid en kwamen later terug om ze weer binnen te halen. Op dat moment kwamen twee Israëlische schepen op ons af. We probeerden te vluchten, maar ze deden ons stoppen en openden het vuur op de boot. Toen de motor vernield was, hebben ze het schip in beslag genomen en ons aangehouden. We moesten onze kleren uitdoen en met hen meekomen naar een Israëlische haven. Daar hebben ze ons 24 uur lang vastgehouden. Uiteindelijkk hebben ze ons teruggestuurd naar Gaza."

Vissers zijn bang van de Israëli

Het verhaal van Wael Bashir is geen alleenstaand geval. Oxfam-partner Union of Agricultural Work Committees (UAWC– de Unie van Comités voor Landbouwarbeid) had al melding gemaakt van 49 andere gevallen. Ondertussen zal dit aantal nog veel hoger liggen. Een van de groepen die steun krijgen van de UAWC zijn de vissers van Gaza. Zij hebben heel wat te verduren gekregen door de beperkingen die de Israëli's hebben ingesteld op de zones waarin gevist mag worden.

"De vissers zijn bang van de Israëli's. Binnen een afstand van 3 tot 4 mijl van de kust zit er haast geen vis", benadrukt Abu Bashar, algemeen directeur van UAWC in Gaza. "De Israëli's laten de vissers tot 6 mijl uit de kust gaan, maar enkel buiten het seizoen. Zodra het visseizoen begint, dwingen ze de vissers weer om dichter bij de kust te blijven."

Cash for work

Om deze rampzalige situatie voor de vissers het hoofd te bieden, heeft UAWC samen met Oxfam cash-for-workprogramma's (geld voor werk) opgezet. Cash for work biedt mensen die hun inkomensbron verloren hebben de mogelijkheid om geld te verdienen. Hun werk komt de gemeenschap op lange termijn ten goede.

Voor de vissers van Gaza is het programma eenvoudig: 25 dagen werken aan een loon van 10 tot 15 euro per dag, volgens hun opleidingsniveau. Sommigen herstellen bijvoorbeeld boten, anderen repareren visnetten. Na afloop van het programma is het materiaal dat nodig is om te kunnen vissen weer hersteld, de vissers hebben hun gezinnen in de tussentijd kunnen onderhouden en ze kunnen weer thuiskomen met de visvangst die de bevolking van Gaza zo hard nodig heeft.

Ik ben 60 jaar en visser van beroep. Dit werk is mijn enige bron van inkomsten.

Ahmad Tolba neemt deel aan een cash-for-workprogramma. Hij herstelt visnetten. "Ik ben 60 jaar en visser van beroep. Dit werk is mijn enige bron van inkomsten. Ons gezin telt veertien leden, waarvan er zes leven van het werk op zee. Iemand van het lokale visserscomité nam contact op met mij en vertelde me over het cash-for-workprogramma. Ik heb me meteen kandidaat gesteld, want zo kan ik een aantal uitgaven en schulden aflossen. Daarnaast moet ik uiteraard ook nog inkopen doen. Jammer genoeg bevinden alle vissers zich in deze situatie."

2014: een tragisch keerpunt

Deze zeer strikte regels en het misbruik dat ermee gepaard gaat, zijn de gevolgen van de blokkade die in 2007 door Israël is ingesteld. Maar de omstandigheden waarin de vissers leven, of beter gezegd overleven, zijn sinds 2014 verder verslechterd en het Israëlische offensief op Gaza heeft nagenoeg het hele gebied tot puin herleid.

Heel wat gebouwen waarin de vissers werkten, net als de huizen waarin ze woonden, werden door granaten geraakt. Waar moet je dan het beetje vis dat je vangt, opslaan? Hoe bewaar je ze? En waar berg je je materiaal op?

10 jaar blokkade

Deze getuigenissen van levens die verwoest werden door de tien jaar durende blokkade en de bombardementen van 2014 zijn slechts enkele voorbeelden van een toestand die alle inwoners van Gaza treft. Van meer dan 100.000 inwoners werd het huis verwoest. Slechts 9,7 procent van de getroffen woningen is heropgebouwd en gedurende minstens twaalf uur per dag is er geen elektriciteit.

In een rapport dat in maart werd uitgebracht, wijst Oxfam op een groot gevaar voor het overleven van de inwoners: 96 procent van het beschikbare water is niet drinkbaar. De meeste irrigatie-, afwaterings- en sanitaire systemen werken niet meer, terwijl de grondwaterlaag vol zeewater zit. Het risico op ziekten neemt toe en ook de landbouw wordt bedreigd, zonder het nog maar te hebben over de levensnoodzakelijke behoefte aan drinkbaar water.

Politieke oplossing?

In afwachting van een politieke oplossing blijft UAWC de vissers ondersteunen om hun een inkomen te bieden en hen te helpen om keer op keer weer recht te krabbelen. Abu Bashar van UAWC: "De inwoners zien geen toekomst meer wegens het gebrek aan werk, de politieke verdeeldheid en zo meer. UAWC probeert bij te dragen tot de oplossing: voor mannen, vrouwen en de toekomstige generaties. Wij hebben heel wat problemen met de Israëli's, maar we moeten vooruitgaan. We moeten de crisis trotseren en niet ontvluchten. En we moeten het niet ieder voor zich doen, maar allemaal samen."

"We proberen de problemen in de Gazastrook zo goed mogelijk te verhelpen, maar we hebben geen oplossing op lange termijn. Het is de verantwoordelijkheid van de internationale gemeenschap om oplossingen te vinden voor het echte onderliggende probleem."