CETA (Comprehensive Economic and Trade Agreement), het Vrijhandel- en Investeringsverdrag EU-Canada) kwam vorig jaar oktober uitvoerig in het nieuws, doordat de Waalse en Brusselse Parlementen en Regeringen de ondertekening van het verdrag vertraagden, doordat zij bijkomende garanties vroegen.

Vandaag herhaalt zich dezelfde "CETA-saga" in Canada. De inwerkingtreding van CETA, gepland voor 1 juli , wordt daar opgehouden door verzet in een aantal lokale parlementen die bevoegd zijn om de nieuwe regels in CETA om te zetten in Canadees recht. Het gaat om de omzetting van aanbestedingsregels, om patentrechten van generische geneesmiddelen, en meer spectaculair om de verdeling onder de Canadese gewesten van de 18.000 ton Europese kaas die het unieke marktreguleringssysteem van Canada komt kapot maken. Dit is hetzelfde verzet van burgers, producenten en consumenten als bij ons.

Na de ondertekening door de EU en Canada, in oktober vorig jaar, volgde de bespreking en goedkeuring in het Europees Parlement in februari van dit jaar. Hiermee treedt het verdrag voor een groot deel in werking. Een onderdeel gaat nog niet in voege, met name de bepaling dat multinationals regering voor een uitzonderingsrechtbank mogen dagen indien zij van oordeel zijn dat hun belangen door overheden geschaad worden (ICS, Investment Court System).

Het definitief en volledig in voege treden is pas mogelijk indien het Canadees Parlement en alle 38 parlementen in Europa het verdrag ratificeren. Het volstaat dat 1 parlement deze ratificatie weigert, opdat CETA nietig verklaard wordt.

Tot nu heeft nog geen enkel van de 7 bevoegde Belgische Parlementen deze ratificatie besproken, laat staan goedgekeurd.

Blijvende oppositie van het middenveld

Een brede Belgische coalitie van vakbonden, boerenbewegingen, ontwikkelings- , consumenten- en milieuorganisaties voert sinds 2015 campagne tegen CETA (en het ondertussen door Trump stilgelegde TTIP). Samengevat zijn de argumenten: 1) de enorme voorrechten die multinationals krijgen t.a.v. overheden en (kleine en middelgrote) lokale ondernemingen, o.a. familielandbouw); 2) de tendens tot nivellering naar beneden van kwaliteitsnormen inzake voeding en milieu; 3) het verdwijnen van de bescherming van een groot aantal benaming van streekproducten; 4) het ontbreken van bewijs van positieve effecten op de tewerkstelling.

Het verzet tegen CETA en de nieuwe generatie handels-en investeringsakkoorden betekent niet dat deze organisaties tegen internationale handel en investeringen gekant zijn. Internationale verdragen terzake zijn integendeel welkom indien zij garanties bieden voor de bescherming van sociale rechten en ecologische doelstellingen. Besprekingen betreffend een dergelijk verdrag werden in de VN opgestart op initiatief van Zuid Afrika en Ecuador. Zie https://www.entraide.be/Pour-un-Tout-Autre-Traite-d-urgence Het valt dan ook zeer te betreuren dat de meeste Westerse landen, inclusief België, vooralsnog aan deze besprekingen niet deelnemen.

Acties

In heel Europa werd massaal betoogt tegen TTIP & CETA. In Duitsland door miljoenen, in België door ongeveer 15.000 actievoerders op 20 september 2016 op een betoging georganiseerd door bovengenoemde brede coalitie en met de steun van het Europees Vakverbond.

Daarnaast ondertekenden bijna 4 miljoen Europese burgers een oproep gericht aan de Europese leiders. De Europese Commissie verklaarde zich niet bevoegd om de vraag tot stopzetten van de onderhandelingen rond CETA in ontvangst te nemen. Het Europees Gerechtshof veegde dit manoeuvre van tafel. Een staaltje van de wijze waarop de Europese instellingen zich trachten te onttrekken aan de stem van de bevolking.

Op talloze plaatsen in Europa resulteerden lokale burgerinitiatieven in besprekingen in Gemeenteraden. In 2300 gemeenten stemden deze raden resoluties waarbij de gemeente (of andere lokale autoriteit) zich TTIP en CETA vrij verklaarden. In België deden ongeveer 230 gemeenten dit.

De gemeenteraden van sommige andere Belgische gemeenten wilden niet zo ver gaan, maar formuleerden serieuze bedenkingen over deze verdragen.

Zo ook de Gemeenteraad van Gent die op 25 september 2015 een resolutie stemde waarin inzake TTIP vroeg om het behoud van beleidsruimte om sociale en ecologische garanties in overheidsaankopen in te schrijven, de respectering van Europese standaarden, het respecteren van het exclusieve recht van democratisch verkozen organen om te beslissen over wet- en regelgeving, het beslechten van geschillen tussen overheden en investeerders door onafhankelijke rechters, met respect voor de EU jurisdictie. Tenslotte werd aan de bevoegde overheden gevraagd een mogelijk TTIP-akkoord alleen goed te keuren indien het gebaseerd is op bovenstaande principes.

De gemeenteraad gaf burgemeester Termont de opdracht in Europese stedenlobby Eurocities te ijveren om steden en gemeenten te betrekken in het debat over de nieuwe generatie vrijhandelsverdragen. Eurocities versterkte de rode lijnen van de Gentse gemeenteraad en breidde ze uit naar CETA en andere verdragen. Eurocities stelde onomstotelijk vast dat CETA e.a. rechtstreekse gevolgen hebben voor onze steden en gemeenten, met name op vlak van aanbestedingen, regulering van markten en diensten en ICS.