De laatste jaren is deze problematiek, die daarvoor bijna uitsluitend een bekommernis was van ontwikkelingsorganisaties zoals Oxfam en 11.11.11, doorgedrongen tot een breder publiek, door de discussie over TTIP¹. Later kwamen daar CETA² en TISA³ bij, en onlangs dook JEFTA⁴ op. Al deze verdragen stuiten op een breed verzet van burgers en middenveld. Onlangs werd de schijnwerper gericht op het alternatief dat ter tafel ligt bij de VN: een verdrag dat de multinationals zou dwingen sociale en ecologische normen te respecteren⁵. Het Links Ecologisch Forum (LEF) onderschrijft de standpunten van burgerwegingen en middenveld aangaande deze verdragen, maar wil ook nadenken over de diepere oorzaken van deze problematiek.

Waarom moeten TTIP, CETA, TISA, JEFTA ... gestopt worden?
Een brede Belgische coalitie⁶ van vakbonden, boerenbewegingen, ontwikkelings-, consumenten- en milieuorganisaties voert sinds 2015 campagne tegen CETA (en het ondertussen door Trump stilgelegde TTIP). Samengevat zijn de argumenten: 1) de enorme voorrechten die multinationals krijgen t.a.v. overheden en (kleine en middelgrote) lokale ondernemingen, o.a. familielandbouw); 2) de tendens tot nivellering naar beneden van kwaliteitsnormen inzake voeding en milieu; 3) het verdwijnen van de bescherming van een groot aantal benaming van streekproducten; 4) het ontbreken van bewijs van positieve effecten op de tewerkstelling; 5) de vermarkting van openbare diensten⁷.

LEF onderschrijft deze bezwaren en heeft zich ten volle geëngageerd in de acties tegen deze verdragen.

Een radicaal groen-links standpunt over internationale handel en investeringen

Als radicale beweging ligt het in ons DNA om naar de grond van maatschappelijke fenomenen te graven (radicaal stamt van het Latijnse radix = wortel). Bij deze zoektocht zijn wij tot de conclusie gekomen dat deze verdragen fundamenteel niet deugen, eenvoudigweg omdat hun doelstellingen niet deugen.

De doelstellingen van deze akkoorden werden naar ons weten door de voorstanders nooit expliciet op een rijtje gezet. Wij leiden ze af uit alles wat wij in de loop der jaren als pleidooien vernomen hebben:
1. meer internationale handel
2. meer investeringen
3. meer groei.

Meer internationale handel ?

Meer internationale handel betekent meer transport. Meer transport betekent tot nader order, meer uitstoot van broeikasgassen, dus nog meer versnelling van de klimaatopwarming.

Dit is volgens ons onverenigbaar met de internationaal afgesproken klimaatdoelstelligen (Parijs 2015, Marrakech 2016).

Momenteel waarschuwen klimaatspecialisten voor een naderend "point of no return", bv. door het smelten van het poolijs of nog gevaarlijker door het smelten van de permafrost in Siberië (met massaal vrijkomen van methaan, met sterker broeikaseffect dan co2). Vanaf dergelijk "point of no return" of "tipping point" komen wij terecht in een opwaartse spiraal van steeds snellere klimaatopwarming, met catastrofale gevolgen.

In deze situatie moeten er maatregelen getroffen worden om het transport terug te dringen en zeker niet om het te doen toenemen !

Meer internationale investeringen?

Internationale investeringen, in praktijk door multinationals, kunnen resulteren in aanzienlijke tewerkstelling en regionale ontwikkeling. Duurzaamheid is echter niet gegarandeerd (cfr. Opel, Ford, Caterpillar ...).

Daarnaast verwerven deze multinationals een enorme politieke invloed, waardoor zij wetten en reglementen naar hun hand kunnen zetten, o.a. om milieunormen af te zwakken en weinig of geen belastingen te betalen.

Zowel uit milieu – als uit sociale overwegingen is het ontwikkelen van nabijheidseconomie te verkiezen.

Meer groei?

Als de media en de overheden (zowel nationaal als Europees) het hebben over groei, bedoelen ze de groei van het bruto binnenlands product (BBP). Als men het heeft over begrotingstekort dan is dat niet het verschil tussen de inkomsten en uitgaven van de overheid, maar de verhouding van dit verschil t.a.v. het BBP. Idem wordt met de staatschuld niet het absoluut bedrag van die schuld bedoeld, maar de verhouding van dit bedrag t.a.v. het BBP.
Dit soort groei betekent echter:

•  meer productie
•  meer consumptie
•  meer verspilling
•  meer uitputting van onvervangbare grondstoffen
•  meer milieuvervuiling en klimaatverstoring
•  meer schade aan de gezondheid

Voor dit soort groei, dat ons recht naar de afgrond leidt, bedanken wij !

Alternatieven voor de huidige vrijhandels- en investeringsakkoorden

Wij zijn niet principieel tegen internationale handel en investeringen. Wij zijn voorstander van internationale akkoorden hierover, indien deze akkoorden waarborgen zouden bieden voor mensen- en sociale rechten en de bescherming van het milieu.

Gesprekken hierover zijn o.a. gaande op het vlak van de Verenigde Naties, op initiatief van zuid-Afrika en Ecuador. Tot nu toe geniet dit initiatief echter weinig of geen steun van Europa.

Laat ons deel nemen aan de acties van burgerbewegingen en middenveld en onze politici hierover aanspreken.