8 oktober 2017, Marc Alexander, lid working group human chain

Op zondag 8 oktober vond een ontmoeting plaats tussen Belgische, Duitse en Nederlandse organisatoren van de mensenketting (25 juni), en verantwoordelijken van Electrabel. Het onderwerp van de bespreking was het gebrek aan openheid vanwege Electrabel. De antwoorden van Electrabel waren erg ontgoochelend, maar waren evenmin een verrassing.

Mensenketting tussen Tihange en Aken op zondag 25 juni. Op 8 oktober 2017 hebben de organisatoren van de mensenketting een gesprek met de nucleaire directie van Electrabel in Tihange

Foto: Facebook – Stop Tihange

Electrabel weigert rapporten openbaar te maken aan het middenveld en aan burgers

De vertegenwoordigers van de mensenketting stelden 11 vragen in verband met technische onderwerpen en hun rapporten. Hun doel is om deze rapporten te laten analyseren door onafhankelijke wetenschappers. Hoewel Electrabel bereid is om informatie te delen met deze experten, is ze niet bereid hetzelfde te doen met burgers en het middenveld. De experten moeten een soort "data kamer" binnengaan. Dit gebeurt wel onder bepaalde voorwaarden, inbegrepen een mogelijke ondertekening van een clausule van vertrouwelijkheid.

Dit betekent dat het moeilijk wordt deze informatie publiek te maken. Op deze manier wordt het publiek essentiële informatie ontzegd om een eigen visie en mening te kunnen vormen. De organisatoren van de mensenketting verdedigen sterk een echte openheid, en niet wat ze aanzien als een nep- PR-benadering zoals Electrabel het wil toepassen.

De gebrekkige reactoren Tihange 2 en Doel 3: zullen ze sneller... of juist later sluiten?

Een belangrijk onderwerp zijn de twee controversiële reactoren van Doel 3 en Tihange 2, met elk meerdere duizenden scheurtjes. Electrabel kreeg de vraag of ze een vroegere sluiting voorziet dan 2022 voor Doel 3 en 2023 voor Tihange 2 – of integendeel, of ze overwegen om hun levensduur te verlengen tot na 2022/2023. De directie antwoordde enkel dat ze naar de wet zal handelen.

Dit antwoord bevredigt de organisatoren van de mensenketting niet – het toepassen van de wet door Electrabel is een evidentie. Het punt is te weten te komen of Electrabel de twee beschadigde reactoren uit eigen initiatief sneller wil sluiten. Het zal niet de eerste keer zijn dat Electrabel zelf het initiatief neemt: er was geen wet (eerder integendeel) dat Electrabel enkele jaren geleden verplichtte conventionele krachtcentrales eerder te sluiten – maar Electrabel deed het wel. Het zich verschuilen achter een staat en haar wetten, die in relatie tot nucleaire onderwerpen, vaak gemaakt werden om tegemoet te komen aan de korte termijn winstzucht van Electrabel, is niet echt een overtuigend argument.

Verduurzaamt Engie, of gaat het om een dun laagje groene verf?

Engie is de moederholding van Electrabel. Het heeft er alle schijn naar dat ze haar beleid wil oriënteren naar een meer duurzame strategie. Maar het heeft twee belangrijke problemen. Electrabel is met haar hoge aandeel aan nucleaire energie, geen toonbeeld van een groen bedrijf. Bovendien heeft het bijkomende problemen met verouderende en beschadigde reactoren, die een meer dan gemiddelde risico kennen voor een groot ongeval van het type Fukushima.

Beide elementen passen niet echt in een duurzame transitie van Engie. Dus vroegen de organisatoren van de mensenketting aan Electrabel om een ontmoeting met Engie in Parijs wilde faciliteren, om daar het vraagstuk van een echte duurzame en sociaal rechtvaardige transitie op de agenda te zetten. Maar de verantwoordelijken van Electrabel in Tihange voelden er niet veel voor. In deze omstandigheden zullen de organisatoren overwegen of en hoe een ontmoeting met Engie kan plaatsvinden.

Alles is veilig... maar niet voor de verzekeringsmaatschappijen

De laatste vraag behandelde de mini-verzekering van Electrabel in het geval van een ergst-mogelijk ongeval (INES 7 op deze schaal) in Tihange of Doel. Electrabel is enkel verantwoordelijk voor de compensatie van schade ten belope van 1,2 miljard €. In de realiteit loopt de schade van een zwaar ongeval op tot 1.400 miljard €, het duizendvoudige van de maximum financiële aansprakelijkheid van Electrabel. Op die manier is Electrabel slechts verantwoordelijk voor 0,1% van de maximumschade. De rest betaalt... u en ik!

Ook met betrekking tot dit onderwerp gaat Electrabel in haar antwoord niet verder dan zichzelf te verbergen achter "de wet" die de nucleaire sector in vroegere tijden zelf via lobbying tot stand hielp brengen. Electrabel is niet bereid om haar volle verantwoordelijkheid op te nemen door zichzelf te verzekeren voor het volledige bedrag van de reële schade die ze kan veroorzaken aan de maatschappij als geheel. Bovendien is het verre van zeker dat verzekeringsmaatschappijen bereid zijn zulke risicovolle klant volledig te verzekeren.

De druk verhogen

De organisatoren waren ontgoocheld door de antwoorden van Electrabel. Maar ze waren niet verrast. Er is geen perspectief geopend, noch voor echte publieke openbaarheid van gegevens, noch voor de sluiting van gevaarlijke kernreactoren zoals Tihange 2 en Doel 3. Daarom zullen de organisatoren van de mensenketting nadenken welke volgende stappen nodig worden om de druk te vergroten op Electrabel, Engie en de politieke wereld. Een duurzame en faire transitie van nucleaire energie naar hernieuwbare energie zal geen eenvoudige dagtrip worden, maar zal meer acties vereisen.