Pieter Timmermans van de werkgeversorganisatie VBO heeft onlangs gepleit voor een 'transitiefonds' dat werknemers moet begeleiden wanneer ze hun job verliezen door de digitalisering of aanverwante trends. De vakbond LBC-NVK wil wat graag aan tafel om dit idee ernstig te bespreken én uitwerken, zegt Jeroen Vandamme, nationaal secretaris Dienstensector bij de LBC-NVK. "Wij hebben dat idee zelf al eerder op tafel gelegd maar toen kon het niet vlug genoeg worden afgewezen."

De trieste herstructureringsplannen bij Carrefour en de recente cijfers over de sluiting van talloze bankkantoren illustreren hoe hard het nodig is om stevige maatregelen te bedenken die de getroffen werknemers helpen om het hoofd boven water te houden en weer aan de slag te geraken.

Volgens Pieter Timmermans 'hoort herstructureren blijkbaar bij ondernemen.' Op andere momenten hoor je wel eens dat je moet 'snoeien om te bloeien'. Nu breekt Timmermans dus een lans voor een 'transitiefonds'.

Best bizar

"Op zich is dat laatste wel bizar, want toen de vakbonden een half jaar geleden zo'n fonds bepleitten tijdens de sectoronderhandelingen in de dienstensector werd het idee door de werkgevers als 'onbespreekbaar' afgedaan", stelt Jeroen Vandamme van de LBC-NVK. "Volgens het Verbond van Belgische Ondernemingen is er absoluut geen nood aan een betere ontslagbescherming voor de werknemers. Vorming en opleiding zijn de mirakeloplossing om werknemers die het slachtoffer worden van die herstructureringen naar nieuwe jobs te oriënteren."

Bovendien stelt het VBO dat de krapte op de arbeidsmarkt er ook toe leidt dat er een recordaantal werkaanbiedingen is voor iedereen die zijn job dreigt te verliezen door de digitalisering of de opgeblazen en overdreven winstverwachtingen van grote aandeelhouders.

Timmermans pleit nu voor een transitiefonds 'om de kloof tussen de vacatures en de werkzoekenden weg te werken'. Zo kunnen werknemers die hun job dreigen te verliezen door de digitalisering worden begeleid naar een nieuwe baan in sectoren of ondernemingen die nog wel kunnen groeien.

Prima idee

"Een prima en nobel idee", vindt Vandamme. "En wij willen daar zeer graag afspraken over maken. "Niemand zal ons het verwijt kunnen maken dat de vakbond geen spijkers met koppen wil slaan. Het tegendeel is waar. Waar blijft die afspraak voor onderhandelingen?"

"Ook wij zijn van oordeel dat werknemers tijdens hun loopbaan moeten worden versterkt door meer in te zetten op vorming. En niet alleen vanuit de kortetermijnbehoeften van ondernemingen. Werknemers moeten de kans krijgen om zich bij te scholen in functie van de vaardigheden en competenties die morgen nodig zullen zijn. En loopt het dan mis, dan kan een transitiefonds een belangrijke hefboom worden om werknemers die hun job kwijtspelen voort te begeleiden naar nieuwe, meer duurzame tewerkstelling."

Een transitiefonds kan inzetten op vorming, zorgen voor begeleiding richting nieuwe job en ondersteunende maatregelen regelen voor werkgevers die nieuwe activiteiten willen ontplooien. Zo'n fonds kan op een solidaire manier worden gefinancierd door alle werkgevers in een sector. Het is dan ook de verantwoordelijkheid van de sociale partners die een duurzame tewerkstelling voor ogen hebben en niemand verloren achten voor de arbeidsmarkt.

Dienstensectoren

"In de dienstverlenende sectoren worden de jobs zwaar getroffen door de digitalisering" weet Vandamme. "Maar helaas, tijdens de besprekingen over het sectorakkoord in het aanvullend Paritair Comité voor de Bedienden (PC 200), waar het VBO ook zelf aan de onderhandelingstafel zit, werd ons voorstel welgeteld 3 minuten besprekingstijd gegund." Net genoeg voor de werkgevers om dit af te serveren als 'niet de verantwoordelijkheid van de sector en moeilijk te realiseren, laat staan te financieren.'

Is er bij het VBO sprake van voortschrijdend inzicht? Of niet? Als het VBO dit ernstig meent, is een afspraak snel gemaakt met de vakbond. "En in dat geval zijn we dan ook metéén beschikbaar om het overleg hierover aan te vatten. Een degelijke, wettelijke bescherming tegen ontslag blijft essentieel. Werknemers die op zoek zijn naar een job en werkgevers die willen aanwerven ondersteunen via een transitiefonds is een noodzakelijk aanvulling."