Wereldwijd staat wie opkomt voor mensenrechten onder druk. De Belgische ngo FOS roept op tot actie.

In 2017 zijn er wereldwijd 312 activisten die opkomen voor mensenrechten vermoord. Wie niet in die moordstatistieken eindigt staat evengoed onder druk. Opkomen voor je rechten leidt wereldwijd tot bedreigingen en marginalisering. Dat allemaal in een sfeer van straffeloosheid. Slechts bij een op de tien moordaanslagen uit 2017 is een verdachte aangehouden. Intussen worden ook in Europa en België mensenrechtenverdedigers en -organisaties in het verdomhoekje geduwd.

"Mensenrechten staan in tal van wetten en verdragen, mensenrechtenactivisten willen de toepassing ervan afdwingen", zegt Annushka Vandewalle, algemeen secretaris van de Belgische ngo FOS. "Maar hun engagement wordt vaak brutaal de kop in gedrukt en hun bewegingsruimte ingeperkt. Zo moeten ze niet alleen weerwerk bieden tegen de druk op universele mensenrechten, maar ook tegen de druk op hun activisme."

De organisaties waarin activisten zich verenigen hebben het anno 2018 lastig. "Die worden voor het gerecht gedaagd en publiekelijk zwart gemaakt. Er worden zelfs wetten geschreven om hun financiering droog te leggen of hun bereik in te perken. En dat zijn wereldwijde tendensen. Wie profiteert van het status-quo en de sociale en economische ongelijkheid, doet er alles aan om mensenrechtenverdedigers en hun organisaties klein te krijgen."

Ngo-koepel Concord komt tot dezelfde conclusies: middenveldorganisaties staan onder druk door een groeiende antidemocratische retoriek en de daarbij aansluitende verwerping van universele mensenrechten. Het Internationaal Vakverbond, de grootste vereniging van vakbonden ter wereld, zegt dat het levensgevaarlijk is om op te komen voor arbeidsrechten. De media en politici proberen volgens die organisatie intussen arbeidersverenigingen af te schilderen als obstakels voor economische groei. "Dergelijke stemmingmakerij is nefast voor de ontwikkeling van mensenrechten. Hoe kan er vooruitgang zijn, als de activisten die opkomen voor hun rechten continu belaagd worden?"

Actie

Politici en overheden hebben de mond vol over mensenrechten. De Europese Unie beweert al jaren dat handelsverdragen een hefboom kunnen zijn voor mensenrechten en eind dit jaar zal 70 jaar Universele Verklaring van de Rechten van de Mens wereldwijd gevierd worden. "Maar mensenrechtenverdedigers zijn niet gediend door mooie woorden en plechtige vieringen, enkel door concrete actie", zeg Annushka Vandewalle.

FOS roept daarom Belgische en Europese beleidsmakers op om mensenrechtenverdedigers en hun organisaties te respecteren. Daarbij is de handhaving van regionale en internationale rechtsmechanismen en internationale afspraken die mensenrechtenverdedigers beschermen van cruciaal belang. Middenveldorganisaties moeten betrokken worden bij het beleid en bedrijven die mensenrechten overtreden moeten verantwoordelijk gehouden worden. Het zijn maar enkele van de eisen van FOS.

Van Richard tot Bruno, van Colombia tot België: weerwerk moet