Politieke soap gevechtsvliegtuigen is naast de kwestie
Door Ludo De Brabander - 2 juni 2018

Is het goed dat de gevechtsvliegtuigen eindelijk voorwerp zijn van een politiek debat? Ja, tenminste zo lijkt het, maar zoals het nu gevoerd wordt is het huilen met de pet op. Crombez en Vandeput slingeren elkaar al maanden verwijten naar het hoofd. Maar weet je, ook al prikkelt het mijn nieuwsgierigheid, het kan me au fond weinig schelen of de mails die de sp.a verspreidt al dan niet fake zijn. De aankoop van de gevechtsvliegtuigen staat in het regeerakkoord. Het is al jaren in voorbereiding zonder dat het dossier veel politieke emoties deed oplaaien. Nu het debat er eindelijk is, trakteren de hoofdrolspelers ons op een typisch rondje politique politicienne waarin de fundamentele vragen ontbreken: welk soort veiligheids- en defensiepolitiek hebben we nodig en passen gevechtsvliegtuigen daarin?

Terwijl de soap u afleidt...

Terwijl media gewillig de deur openzetten om ons te laten meegenieten van het gevoerde moddergevecht, missen we het echte spektakel. Waar is de passie en de verbetenheid over datgene waar het echt om te doen is? In NAVO- en EU-verband zijn beslissingen genomen die verregaande gevolgen hebben voor onze veiligheid en... onze portemonnee. Nooit eerder is de defensie-industrie zo op haar wenken bediend. Volgens de NAVO moeten we 20% van het defensie-budget aan militaire aankopen besteden. Kassa, kassa! En dat defensiebudget moet volgens diezelfde NAVO naar 2% van het BBP stijgen. De VS-ambassadrice bij de NAVO mengt zich in het strijdgewoel met de boodschap: "Wij hopen zeker dat België begint met meer uit te geven". We geven zogezegd te weinig uit, maar in absolute bedragen staat ons land op de 13e plaats qua militaire uitgaven. Voor het militair industrieel complex is dat niet genoeg. Achter de schermen van de schijngevechten leidt het de dans. De landen die in de PESCO (de Permanent Gestructureerde Samenwerking) zijn gestapt, waaronder België, hebben er zich in EU-verband eveneens toe verbonden om het defensiebudget te laten stijgen en daarbij de investeringsnorm van de NAVO gewoon overgenomen. De kans is groot dat u daar nog weinig of niets over heeft gelezen. Het is ook hard zoeken naar kritische noten in de verslagen van de betrokken parlementaire commissies. Een andere nooit eerdere geziene primeur in de Europese geschiedenis is dat de wapenindustrie binnenkort jaarlijks 500 miljoen euro EU-belastingsgeld op haar rekeningen krijgt gestort om haar onderzoek en ontwikkelingsprojecten te helpen financieren. Weinig hanen die daar naar kraaien. Onze politieke gladiatoren zijn er gewoonweg niet mee bezig.

Militaire octopus

Terwijl een militaire octopus zijn tentakels uitspreidt worden we in het licht van de camera's afgeleid met schermutselingen die daar weinig aan veranderen. En weet je waarom? Ik vrees omdat ook 'links' in dit land er geen fundamenteel probleem mee heeft dat we expeditielegers kweken, die ver buiten Europa hun bommen droppen. Vandaar ook de grote parlementaire consensus over de deelname aan de oorlog in Libië, die met een zeer uitgerekte interpretatie van een VN-resolutie is gevoerd en het land in chaos heeft helpen belanden. De NAVO-norm van 2% is op de NAVO-top in Wales (2014) mee goedgekeurd door een ontslagnemende (!) regering onder leiding van een sociaaldemocraat. Het was zelfs geen parlementair debat waard, niet alleen omdat het niet sexy genoeg was voor een politieke soap.

Lockheed Martin wacht op bestellijstje

Op het defensiedebat in Gent afgelopen maand verbaasde het me eigenlijk niet dat John Crombez ronduit stelde dat hij het er mee eens is dat ons defensiebudget moet stijgen. De campagne die hij nu zo passievol voert gaat dan ook niet over de inhoud, over de taken van die gevechtsvliegtuigen. Het is een heel technisch debat geworden over de al dan niet verlengbare inzet van de huidig F-16s, over 'vlieguren', waarin politieke strategie en machtsverhoudingen de overhand halen. Kortom, een discussie die naast de kwestie is en niet gaat over de taken van de gevechtsvliegtuigen, zijnde: de moordende deelname aan militaire interventies buiten Europa, de nucleaire taken en bijgevolg het potentieel genocidair karakter ervan of de bescherming van een luchtruim in een geostrategische context waar zelfs de buren van onze buren allemaal bondgenoten zijn.

Een soap herhaalt zich steeds en kan lang duren, maar in deze is de houdbaarheidsdatum beperkt. In juli zet de NAVO nog maar eens haar tenten op in Brussel en de regering wil een goed rapport voorleggen. De druk is groot om de knoop door te hakken, liefst voor de F-35. Als de VS-ambassadrice zich genoodzaakt ziet om tussen te komen is dat om ons politiek bestel daar aan te herinneren. Met meer dan 3 miljoen dollar aan politieke sponsoring voor de verkiezingen van 2016 wil Lockheed Martin graag gevulde bestellijstjes.