Zonder een gezonde oceaan kan de mens niet overleven. De oceaan herbergt een prachtige biodiversiteit, voorziet ons van de helft van de zuurstof die we ademen, levert ons voedsel, stoffen voor medicijnen en hernieuwbare energie, en de kust biedt ons bescherming tegen overstromingen en stormen. De oceaan regelt de watercyclus en absorbeert broeikasgassen, waardoor hij mee het klimaat regelt. De oceaan is natuurlijk ook een plaats van inspiratie en ontspanning. Daarom willen we graag wonen met zicht op zee, op vakantie gaan aan zee, plezier maken en sporten op, in of aan zee.

Helaas is het bijzonder zorgelijk gesteld met de oceaan. De biodiversiteit neemt af en stromingen wijzigen. De oceaan warmt op en verzuurt, en het klimaat raakt ontregeld. Zonder drastische inspanningen zullen er in 2050 waarschijnlijk nauwelijks tot geen koraalriffen meer zijn en drijft er meer plastic dan vis in de oceaan.

De diepzee is een van de laatste plaatsen op onze planeet waar de menselijke invloed op de natuur nog relatief beperkt bleef. Maar... je vindt er ook niet-hernieuwbare grondstoffen, zoals de metalen mangaan, koper en nikkel die we in onder meer smartphones, elektrische fietsen en windmolens aantreffen. Diepzeemijnbouw zou grote en onomkeerbare ecologische gevolgen hebben, want de bodemverstoring zal de specifieke levensomstandigheden vernielen van organismen die je nergens anders vindt, en de ontstane sedimentstofwolken kunnen lang en ver blijven rondzweven.

Plannen van GSR

GSR plant een eerste exploitatietest in zowel de Belgische als Duitse concessiezones in de Stille oceaan in april 2019. Het gebied situeert zich ter hoogte van Chili, op enkele duizenden kilometers van de kust. GSR wil de Patania II naar de zeebodem brengen om polymetallische nodules of knollen te verzamelen. Terwijl GSR zelf metingen zal uitvoeren van de milieueffecten van hun testen, is GSR overeengekomen om met het 'Joint Programming Initiative Healthy and Productive Seas and Oceans' (JPI Oceans) te coördineren voor een onafhankelijke monitoring van hun testen.

Positie van WWF-België inzake diepzeemijnbouw

WWF-België streeft naar een wereld waarin diepzeemijnbouw niet nodig is. Dit kan indien verder wordt geïnvesteerd in een circulaire deeleconomie die steunt op een duurzaam ecologisch design en op de principes van maximaal beperken, hergebruiken, opknappen, herstellen en recycleren. Ondertussen hebben we nood aan maatregelen om diepzee-ecosystemen te beschermen tegen negatieve effecten en aan toezicht en controle vanuit een rechtvaardig bestuurssysteem.

Hoe staat WWF-België tegenover de exploratietest van GSR?

WWF-België moedigt kennisonderzoek aan, indien dit plaatsvindt onder strikte ecologische voorwaarden. Nieuwe technologie en innovatie kunnen een belangrijke rol spelen in het voorkomen, oplossen of beheren van milieuproblemen. Wetenschappelijk onderzoek van de diepzee moet bewijzen leveren van de impact van nieuwe technologie en innovatie op de biodiversiteit.

GSR heeft een 'Environmental impact statement' (EIS) opgesteld en gepubliceerd met betrekking tot het uittesten, op kleine schaal, van elementen van een installatie voor het verzamelen van polymetallische nodules op de zeebodem, in de zogenaamde 'Clarion-Clipperton Fracture Zone' in de Stille Oceaan. WWF-België vraagt geïnformeerd te worden over hoe de overheid opvolging zal geven aan de bemerkingen die werden verzameld in het kader van de informele openbare raadpleging die de Belgische federale overheid in juli en augustus van dit jaar heeft georganiseerd.

WWF-België had namelijk heel wat concrete aanbevelingen inzake de methodologische aanpak, volledigheid en bruikbaarheid van de EIS. De samenvattende stelling (in de "executive summary") dat de effecten beperkt zullen zijn, wordt alleszins niet of niet voldoende onderbouwd vanuit de detailbeschrijving van de potentiële effecten. De beschreven leemten in de kennis vormen een beperking voor het bepalen van de precieze omvang van de impacts, maar laten niet toe te stellen dat de impacts afwezig of van weinig betekenis zullen zijn. Rekening houdend met kwetsbaarheid en uniciteit van het zeebodem-ecosysteem en met het voorzorgsprincipe zou dit moeten leiden tot de uitspraak dat aanzienlijke effecten niet kunnen uitgesloten worden. Daarnaast moet in het milieumanagement- en monitoringplan duidelijk aangegeven worden wat gedaan wordt om milieu-impacts te vermijden en welke acties moeten ondernomen worden als onaanvaardbare negatieve impacts zouden worden vastgesteld tijdens het proefproject. Indien negatieve gevolgen waargenomen worden, dient het voorzorgsprincipe op een sluitende manier van kracht te worden in de diepzee, zodat we de diepzee vrijwaren van elke negatieve impact.

Clarion-Clipperton exploratie zone met aanduiding van concessiezones: