Bogdan Vanden Berghe is directeur bij 11.11.11

"Dear friends, We know what is happening to our planet. We know what we need to do. And we even know how to do it. But sadly, the ambition of our action is nowhere near where it needs to be."
Antonio Guterres, Secretaris- Generaal van de VN, sprak vorige week – enkele dagen na de klimaatonderhandelingen in Bangkok – de internationale gemeenschap toe. In Bangkok bleek opnieuw dat het de wereld aan leiderschap ontbreekt om écht vorderingen te maken. De extra gespreksronde moest het pad effenen naar de klimaattop in Polen eind dit jaar. Daar staan beslissingen op de agenda die het Akkoord van Parijs kunnen maken of breken. In de aanloop daar naartoe is politieke wil cruciaal.

Guterres sloeg de nagel op de kop: we weten al jaren wat er moet gebeuren, maar het gebeurt niet. De man aan het hoofd van de VN trekt aan de alarmbel en roept op om leiderschap te tonen.
Premier Michel – volgende week in New York voor de Algemene Vergadering van de VN - heeft een unieke kans om dat te doen. België's buitenlandminister Reynders kondigde immers aan dat hij klimaatverandering prioritair op de agenda van de VN Veiligheidsraad wil zetten. Goed, maar internationale intentieverklaringen moeten gepaard gaan met daden dichter bij huis. België moet klimaat ook op de binnenlandse politieke agenda zetten en een actieve rol spelen in de Europese klimaatpolitiek. Dat kan volgende maandag tijdens de Benelux Talanoadialoog, waar Nederland, Luxemburg en België zich buigen over klimaatambitie. Zal de regering Michel ook daar een aankondiging doen?

De rol die de Europese Unie in het verleden speelde als leider én bruggenbouwer tijdens de klimaatonderhandelingen verdween de laatste jaren steeds meer op de achtergrond. Dat is ook logisch: landen als China met gigantische investeringen in hernieuwbare energie aanvaarden geen moreel leiderschap meer van een blok dat haar eigen ambitie niet bijstelde na Parijs. De Europese doelstellingen voor 2030 schieten ruim te kort om een eerlijke bijdrage te leveren aan de globale klimaatstrijd.
Nochtans zijn de tekenen dat actie dringend is steeds duidelijker, ook in Europa. Terwijl deze zomer hevige regens en overstromingen een hoge tol eisten in India, vulden hitterecords en droogte de Vlaamse kranten. De extreme weersomstandigheden die al jaren zichtbaar zijn in sommige, vaak armere delen van de wereld, manifesteren zich nu ook bij ons. Extreem weer kostte de Europese Unie in 2017 bijna 14 miljard euro. Bij 2°C opwarming kunnen de kosten oplopen tot 120 miljard euro, ofwel 1.2% van het BNP. Het toont aan waar wetenschappers al decennia voor waarschuwen: dat het uitstellen van doortastende klimaatactie net méér zal kosten op de lange termijn.
Landbouwopbrengsten, watervoorraden, infrastructuur en zelfs hele dorpen en eilanden zijn in gevaar. Daar zijn vooral de meest kwetsbaren in de armste landen slachtoffer van. Wereldwijd nam de honger de laatste drie jaren opnieuw toe. De klimaatverandering is één van de voornaamste oorzaken.
​
Acht Europese landen – waaronder al onze buurlanden – spraken zich al uit voor een verhoging van de Europese klimaatdoelstellingen van 2030. Twee daarvan houden volgende week maandag 24 september samen met ons land een dialoog tussen beleidsmakers, middenveld, bedrijven en academici waar klimaatambitie centraal op de agenda staat. Dat is belangrijk, in het licht van de internationale dialoog die daarover volgt in Katowice, de Poolse stad waar de internationale klimaattop zal plaatsvinden.
Wil België haar prioriteit in de VN Veiligheidsraad hard maken en geloofwaardig overkomen, dan moet ons land nu een signaal geven aan Europa en de wereld door te pleiten voor hogere klimaatambitie. Door expliciet te benoemen dat de cruciale drempel van 1.5°C – een strijdpunt voor de meest kwetsbare landen – daarbij de leidraad moet zijn, kan ons land zich constructief opstellen en zo de bruggenbouwer zijn waar de klimaatonderhandelingen in Polen nood aan hebben. Tegelijk moet België die leidraad ook hanteren in het eigen beleid.
Zoals Guterres aangeeft, is klimaatverandering de grootste uitdaging van onze eeuw. We hebben de instrumenten en de kennis maar het ontbreekt aan politieke wil. Dus ook onze leiders, onze Belgische ministers, moeten België weer op de rails zetten in de strijd tegen de opwarming van de aarde. Dat betekent niet alleen een ambitieuze stem op het internationale niveau, maar ook een coherent beleid op nationaal niveau.

Bogdan Vanden Berghe, Directeur 11.11.11; Miranda Ulens en Robert Vertenueil, Algemeen secretaris en Voorzitter ABVV; Marie-Hélène Ska, Algemeen secretaris ACV; Mario Coppens, Voorzitter ACLVB; Carine Baiwir en Marijke Decuypere, Nationaal team ATD Vierde Wereld; Mathias Bienstman, Beleidscoördinator Bond Beter Leefmilieu; Lieve Herijgers, Directeur Broederlijk Delen; Charlotte Scheerens, Algemeen co-coördinator Climate Express; Karel Malfliet, Stafmedewerker Ecokerk - Netwerk Rechtvaardigheid en Vrede; Dave Van Meel, Program Director Greenpeace België; Michel Vanhoorne, Coordinator Links Ecologisch Forum; Eva Smets, Algemeen Directeur Oxfam Solidariteit; Luc Van Haute, Algemeen Directeur Oxfam Wereldwinkels; Katrien Van Hooydonk, Programmacoordinator, tijdelijk directeur ad interim Protos; Antoine Lebrun, CEO WWF-België

Dit opiniestuk verscheen eerder op de website van De Morgen