Uit onderzoek blijkt dat Belgische banken fondsen tegenhouden bestemd voor humanitaire en ontwikkelingsdoelen in Cuba. Dat gaat in tegen Europese regelgeving. Met deze boodschap trok vandaag, 24 oktober, een delegatie naar het kabinet van minister Reynders op Buitenlandse Zaken.

Verschillende middenveldorganisaties, verenigd onder de Coördinatie voor de opheffing van de blokkade tegen Cuba, onderzochten welke Belgische banken de illegale blokkade van Cuba intact houden. Ze probeerden via negen banken een financiële overschrijving te doen naar Cuba, bestemd voor humanitaire en ontwikkelingsdoelen. Die fondsen waren onder andere bedoeld om de Cubaanse slachtoffers van de orkaan Irma uit 2017 te helpen.

Vier van de negen onderzochte banken, BNP-Paribas-Fortis, Argenta, ING en Triodos weigerden om fondsen door te storten. "Het onderzoek bevestigt wat verschillende ngo's al aan de lijve ondervonden hebben", zegt Wim Leysens, secretaris van de Coördinatie voor de opheffing van de blokkade tegen Cuba. "Hulp geven aan Cuba wordt in Europa onmogelijk gemaakt."

Illegaal
Nochtans zijn banken die in Europa actief zijn onderhevig aan regelgeving van de Europese Unie. In augustus nog bevestigde de Europese Commissie dat iedere persoon, organisatie of bedrijf met Cuba zaken moet kunnen doen zonder inmenging van de Verenigde Staten. "Maar uit ons onderzoek blijkt dat de banken dat naast zich neerleggen. Blijkbaar heeft de Europese regelgeving en de talrijke veroordelingen door Europa van de VS-blokkade van Cuba geen effect", zegt Wim Leysens.

Achterpoortje
Een aantal grote financiële instellingen hebben in het verleden al zware boetes gekregen van de VS-instanties, omwille van transacties naar ondermeer Cuba. De banken zitten in een catch 22, tussen de wetgeving van Europa en die van de VS. De Europese Commissie laat hen daarom een achterpoortje open. Zo kunnen banken vrijstelling vragen van de Europese verplichting om de VS-blokkade te negeren. "Dat is geen goede oplossing. De banken moeten op de eerste plaats de Europese wetgeving volgen. Het is hun verantwoordelijkheid om garant te staan voor de uitvoering van niet-problematische verrichtingen. En dat zijn de betalingen aan Cuba", aldus nog Wim Leysens.
De politieke moed die Europa toont, blijkt dus schone schijn. "In praktijk zien we dat de belangen van Europese inwoners minder van tel zijn dan die van de Verenigde Staten", concludeert Wim Leysens. "Meer nog: humanitaire hulp, een steun in de rug voor burgers getroffen door een natuurramp, is voor Europa ondergeschikt aan de wil van de VS." Het gebrek aan daadkracht van Europa tegenover de eenzijdig door de VS opgelegde blokkade tegen Cuba maakt haar hieraan medeplichtig.

Stappen ondernemen
Naar aanleiding van het onderzoek onderneemt de Coördinatie actie. De organisatie heeft de Europese Commissie kennis gegeven van elke bank die weigerde om humanitaire hulp aan Cuba toe te staan. "Daarna ligt de bal in het kamp van de Commissie. Laat die de Cubaanse bevolking in de kou staan?", vraagt Wim Leysens zich af. Daarnaast stappen de lidorganisaties samen naar de nationale politiek. "We zullen persoonlijk naar het kabinet van Binnenlandse Zaken gaan. Onze boodschap is duidelijk: de dubbele houding van politici, die in woorden de blokkade veroordelen en in daden gedogen, maakt hen medeplichtig deze onmenselijke sancties".

Eisen
De Coördinatie voor de opheffing van de blokkade tegen Cuba, eist naar aanleiding van het Cuba Bankenonderzoek 2018 op de eerste plaats dat de Belgische en Europese overheden actie ondernemen.
Het is aan de Europese Commissie om aan burgers, bedrijven en banken een sluitende bescherming te bieden tegen mogelijke boetes door de Verenigde Staten opgelegd omwille van hun relaties met Cuba.
Daarnaast moet Europa de banken aansprakelijk houden en hen verplichten internationale mechanismes uit te werken die betalingen naar Cuba garanderen. België kan hierbij het voortouw nemen.

Van de banken verwacht de Coördinatie dat zij hun intern controlemechanismes verfijnen. Het is niet aanvaardbaar dat overschrijvingen geblokkeerd worden alleen al omdat 'Cuba' in de naam van de begunstigde of in de vrije mededeling vermeld staat.
Verder bewijzen andere dan de hierboven vermelde banken dat betalingen aan Cubaanse organisaties wel degelijk kunnen. Er is dus geen enkele reden waarom de genoemde banken dit niet zouden doen.