België, en Antwerpen in het bijzonder, behoort tot de gebieden met de meeste vervuiling door stikstofdioxide (NO2) ter wereld. Dat blijkt uit nieuwe satellietgegevens van het Europese ruimtevaartagentschap, die werden geanalyseerd door Greenpeace.
De nieuwe satelliet van het Europese ruimtevaartagentschap laat toe om de meest vervuilende emissiebronnen van NO2 wereldwijd te bestuderen en te vergelijken.[1] Op basis van deze gegevens publiceert Greenpeace een interactieve kaart met de 50 grootste NO2-hotspots ter wereld.[2] De Antwerpse regio is één van die hotspots en België is een van de meest door stikstofdioxide vervuilde regio's in Europa.[3]
In Antwerpen heeft de industrie in de haven ook een invloed op de luchtvervuiling. "Maar de hoge concentraties stikstofdioxide boven grote delen van ons land zijn vooral te verklaren door het grote aantal dieselwagens en ons dicht wegennetwerk", verklaart Joeri Thijs, expert luchtkwaliteit bij Greenpeace. "Voor onze gezondheid, en zeker die van onze kinderen, blijft dat verkeer de grootste boosdoener. Want we worden vaker en van veel dichterbij blootgesteld aan de vervuiling uit de uitlaatpijpen van auto's, dan aan de vuile lucht uit de schoorstenen van de Antwerpse haven."
Onderstaande kaart van de Antwerpse regio toont het verschil in stikstofdioxide-concentraties tussen een gemiddelde weekdag en een dag in het weekend. Omdat industriële activiteiten grotendeels doorlopen in het weekend en er dan veel minder verkeer is, laat deze kaart heel duidelijk de specifieke impact van het verkeer op de luchtkwaliteit zien.[4]
Na de resultaten van CurieuzeNeuzen, die de concentraties van stikstofdioxide op straatniveau weergeven, is dit opnieuw een wake-up call voor de politici.
"De politici die op dit moment in Antwerpen en de andere grote steden coalitiegesprekken voeren, mogen deze resultaten niet aan de kant schuiven. Onze steden kunnen het voortouw nemen in een snel afscheid van diesel- en nadien benzinewagens en ons leiden naar een gezonde mobiliteit met veel minder autoverkeer en betere alternatieven voor de auto", besluit Joeri Thijs. "Het weren van deze vervuilende auto's is niet enkel belangrijk voor onze gezondheid, maar ook noodzakelijk om de opwarming van het klimaat te beperken tot 1,5°C."
Noten
[1] De satelliet neemt verticale kolommen van luchtvervuiling in de atmosfeer waar. Deze gegevens kunnen dus niet zomaar vertaald worden naar specifieke concentraties van stikstofdioxide aan de grond, zoals dat wel kan met metingen op straatniveau. Maar deze nieuwe satelliet identificeert wél grote bronnen en hotspots van luchtvervuiling die in de praktijk uiteraard ook leiden tot hogere concentraties die door mensen worden ingeademd.
[2] Bekijk de kaart hier. De kaart toont de gemiddelde concentratie stikstofdioxide tijdens de periode 1 juni 2018 tot 31 augustus 2018. De belangrijkste hotspots van stikstofdioxide omvatten verschillende kolencentrales in India, Zuid-Afrika en Duitsland, tien energiecentrales en industriële clusters in China, steden met zeer hoge uitstoot van transport, waaronder Santiago de Chile, Teheran, Dubai, Londen en Parijs; evenals verbranding bij landbouw in Congo en Angola. Sommige hotspots, zoals Antwerpen, Seoul, Jakarta en New Delhi, hebben een mix van NO2- bronnen, waaronder transport, industrie en/of kolencentrales.
[3] NO2 wordt gevormd wanneer brandstof - zoals steenkool, olie (bv. diesel of benzine), gas of biomassa - verbrand wordt aan een hoge temperatuur. Het is een gevaarlijke stof die problemen aan de luchtwegen veroorzaakt en de longen beschadigt bij acute blootstelling, waardoor het risico op chronische ziekten bij langdurige blootstelling toeneemt. In de EU wordt de aanwezigheid van NO2 in verband gebracht met 75.000 vroegtijdige sterftes per jaar. Bovendien leidt stikstofdioxide in de atmosfeer tot de vorming van fijn stof en ozon, de twee stoffen die wereldwijd de grootste impact hebben op de volksgezondheid.
[4] Onderstaande kaarten maken het verschil in luchtkwaliteit tussen weekdagen en weekend duidelijk in en rond Gent en Brussel.