De verscherping van het Amerikaanse embargo, de terugkeer van Cuba vijandige regeringen in Latijns-Amerika, maar ook de endogene zorgwekkende economische en sociale toestand zetten Cuba aan tot een nieuw internationaal diplomatiek offensief.

Cubaans medisch personeel verlaat Brazilië

Op 13 november voegde Washington 26 bedrijven, waaronder 16 uit de hotelsector toe aan de lijst van 180 Cubaanse entiteiten waarmee Amerikaanse burgers geen handel mogen drijven. Een zoveelste maatregel in de versterking van het US-embargo. De lijst omvat onder meer het Gran Packard Hotel van de Spaanse firma Iberostar.

Na een tournee die Cuba's president Diaz Canel in de eerste twee weken van november naar Rusland, Noord-Korea, China, Vietnam en Laos voerde kwam voor het eerst sinds 30 jaar ook een Spaanse president op bezoek. Naar aanleiding van het bezoek van Pedro Sanchez, de nieuwe Spaanse premier betitelde de Cubaanse economist Omar Pérez Villanueva Cuba's economische context als "uiterst ingewikkeld".
Een eufemisme, want wat is die huidige economische toestand?
De groei wordt voor het einde van 2018 op één procent geraamd, wat niet alleen ver onder de verwachtingen ligt, maar ook veraf is van de 5 tot 7 procent, die het land nodig heeft om te ontwikkelen. Ook de laatste suikerrietoogst ligt met slechts iets meer dan een miljoen ton ver onder de verwachtingen.

Bolsonaro – Trump: één front

In de nabije toekomst zal ook het verlies van inkomsten uit de medische dienstverlening aan Brazilië voelbaar zijn ten gevolge van de politieke beslissing om het medisch personeel uit Brazilië terug te trekken. De export van professionele dienstverlening, artsen inbegrepen, is een van de belangrijkste bronnen van inkomsten voor Cuba, want genereert jaarlijks meer dan 8 miljard dollar. Maar de Cubaanse regering besloot afgelopen maand om het "Meer Dokters-programma"(sinds 2013 van kracht met Brazilië) deze maand op te geven als gevolg van de onhoudbare en voor Havana onaanvaardbare arbeidsvoorwaarden, die de nieuw verkozen en uiterst rechtse president Jair Bolsonaro heeft opgelegd. Zo stelt hij de kwalificatie van de Cubanen in Brazilië in vraag (in tegenstelling tot de Panamerikaanse Gezondheidsorganisatie) en wil hij slechts contracten met hen aangaan op individuele basis.

Maar ook loopt Cuba nu vertraging op in de terugbetaling van zijn internationale schuld, ondanks haar verbintenis om de schuldtermijnen na te komen.
In die context zal volgens Pérez Villanueva Cuba zich gedwongen zien om beroep te doen op nieuwe buitenlandse investeringen van transnationale en vooral Spaanse bedrijven .:"Cuba heeft een enorm potentieel en Spanje beschikt over de nodige middelen om zijn aanwezigheid in het land uit te breiden".
Spanje speelt inderdaad een sleutelrol voor het Cubaanse toerisme, is Cuba's derde belangrijkste handelspartner en de eerste in Europa, de export naar Cuba bedraagt jaarlijks 900 miljoen dollar en is in 2018 nog in volle groei (5 %).
De internationale tournée,die president Diaz Canel de afgelopen weken hield kan volgens Perez Villanueva als gevolg hebben dat "de rol die de markt kan hebben in de nationale ontwikkeling kan gedemystificeerd worden".
Aan het einde van Sanchez' bezoek werden in het kader van bilaterale overeenkomsten twee nieuwe projecten ondertekend voor de regularisatie van de schuld die Cuba in Spanje heeft uitstaan.
Hiervoor is een fonds van 417 miljoen dollar beschikbaar, dat in 2015 is opgericht in het kader van het Ontwikkelingsprogramma van de Verenigde Naties voor de herschikking van de bilaterale schuld van Cuba aan Spanje, bedoeld om de Spaanse investeringen in Cuba te stimuleren.