Tweet

Share

Zoals elk jaar is de internationale klimaatfinanciering ook dit jaar één van de belangrijkste agenda- en knelpunten
© Friends Of The Earth International

De tweede week van de klimaattop in Katowice is begonnen. Stilaan lopen de technische discussies op hun einde. De zaken die te delicaat zijn en waarover specialisten het niet eens geraken worden doorgestuurd naar de ministers, die gisteren zijn aangekomen.

Ter herinnering: de uitkomst van deze klimaattop bepaalt in grote mate de toekomst van het Akkoord van Parijs. De twee belangrijkste agendapunten zijn het Paris Rulebook, ofwel het afsprakenboek over de uitvoering van het Akkoord van Parijs, en de nood aan ambitieverhoging.

Waar staan we na een dikke week onderhandelen? Het overzicht behouden is moeilijk: de discussies zijn versnipperd en veel kwesties kunnen nog alle kanten uit. Hieronder sommen we enkele knelpunten en opvallende zaken op.

Verhoging van ambitie
Vandaag begint de zogenaamde 'Talanoadialoog', waar landen in gesprek gaan over het huidige gebrek aan ambitie, en hoe dat op te lossen. Centraal in deze discussie zou het recente rapport van het VN Klimaatpanel over de 1,5°C-doelstelling moeten staan. De wetenschap moet immers de basis zijn van de klimaatdiscussies. Helaas staan enkele landen zoals Saudi-Arabië, Koeweit, de VS en Rusland op de rem. Zij willen 'nota' nemen van dat rapport, zo ongeveer de zwakste vorm van diplomatieke taal die je je kan bedenken.

Het lijkt een non-discussie, maar dat is het niet. Als landen niet eens een wetenschappelijk rapport willen verwelkomen dat ze zelf besteld hebben, is dat een bijzonder slecht signaal voor de wereldwijde ambitie. De meer ambitieuze landen moeten in de komende twee dagen sterke taal spreken. Wordt vervolgd...

Mensenrechten onder druk
Gisteren vierden we de 70ste verjaardag van de Universele Verklaring van de rechten van de mens in mineur. Mensenrechten en klimaatverandering zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Denk aan de gevolgen van klimaatverandering zoals daling van landbouwopbrengsten als gevolg van droogte, die wegen op voedselzekerheid. Maar ook klimaatbeleid kan het recht op voedsel (en andere rechten) onder druk zetten, zoals het geval is bij zogenaamde 'biobrandstoffen' op basis van landbouwgewassen. Het komt er dus op aan om in het afsprakenboek over Parijs vast te leggen dat al het klimaatbeleid moet gebaseerd zijn op rechten.

Hoe verder de onderhandelingen vorderen, hoe meer taal over mensenrechten er dreigt uit te vallen. De Europese Unie, die er een sterk mensenrechtendiscours op na houdt, blijft angstvallig stil over deze kwestie in Katowice. Verdient wel om vermeld te worden: België neemt hierover een sterke positie in, en werkt samen met andere progressieve landen om mensenrechten alsnog een belangrijke plaats te geven in de teksten.

Internationale klimaatfinanciering
Zoals elk jaar is ook dit jaar één van de belangrijkste agendapunten (en knelpunten) de internationale klimaatfinanciering, ofwel klimaatsteun van rijke landen aan ontwikkelingslanden. Op de agenda staan eindelijk universele afspraken over hoe landen hierover moeten rapporteren, zodat het mogelijk is om na te gaan of ze hun engagementen nakomen. Ze beloofden immers om 100 miljard dollar per jaar te voorzien tegen 2020. De discussies over deze afspraken verlopen moeilijk, en het is afwachten of het uiteindelijke resultaat écht meer transparantie met zich mee zal brengen.

Een onverwachte kwestie die opdook in deze discussies, is die van 'additionaliteit'. De rijke landen beloofden immers al in 1992, bij het ondertekenen van het VN Klimaatverdrag, dat deze financiering extra zou zijn, en dus niet mocht wegen op andere beloftes zoals die voor ontwikkelingssamenwerking. Een groep landen geleid door Zwitserland, nota bene het rijkste land ter wereld, is die vereiste liever kwijt dan rijk. Zij beweren dat het niet meer geldig is, omdat deze exacte woorden niet in het Akkoord van Parijs staan. Selectief geheugenverlies? Het Akkoord van Parijs valt natuurlijk onder het VN Klimaatverdrag en dat argument is dus onzinnig. Het leverde hen alvast een prijs op: Fossil of the Day.

De kwestie zorgde voor zo veel wrevel dat ze werd doorgeschoven naar de ministers. Wij vroegen aan Waals minister Jean-Luc Crucke, die de onderhandelingen voor België leidt, om een sterke houding aan te nemen.

Mensen op de vlucht voor klimaat
Niet centraal maar wel op de agenda, zijn oplossingen voor mensen op de vlucht voor klimaat. In Parijs werd er een task force opgericht om aanbevelingen te formuleren. Die aanbevelingen werden zaterdag voorgesteld. Het is nu belangrijk dat deze aanbevelingen aangenomen worden en dat er een politiek signaal komt dat er verder werk van zal worden gemaakt.

Ook het Global Compact on Migration dat gisteren werd aangenomen in Marrakesh spreekt over mensen op de vlucht . De eerste internationale stappen zijn gezet. Het komt er nu op aan om deze twee processen te koppelen en tot een globaal kader te komen.

What's next?
Vandaag, dinsdag 11 december, worden de technische discussies afgerond en is het over naar de ministers. Die moeten de knopen ontwarren en waar nodig doorhakken. Het is van uiterst belang dat het afsprakenboek omvattend is en de internationale gemeenschap in staat stelt om de opwarming te beperken tot 1,5°C, mét respect voor mensenrechten. Daarnaast is er nood aan een politiek signaal rond internationale klimaatfinanciering en ambitie. Het is cruciaal dat de Europese landen zich progressief opstellen om tegengewicht te bieden aan de achterblijvers. De geloofwaardigheid van het Akkoord van Parijs staat op het spel.

Lien Vandamme
Beleidsmedewerker Klimaat en Natuurlijke Rijkdommen

Bron: https://www.11.be/component/zoo/item/knelpunten-in-katowice