Na twee weken eindigde gisteren de COP 24 klimaatonderhandelingen in Katowice, Polen. De onderhandelaars op de conferentie hadden de taak om het klimaatakkoord van Parijs van drie jaar geleden om te zetten in een set uitvoeringsregels, en om afspraken te maken voor nieuwe, ambitieuzere nationale klimaatplannen.

In het IPCC rapport van oktober 2018 waarschuwden wetenschappers van over de hele wereld dat de klok tikt en we al het mogelijke moeten doen om de opwarming van de aarde onder 1,5 °C te houden. Zoniet mogen we ons verwachten aan catastrofale gevolgen. Zij schetsen een duidelijk beeld van de klimaatcrisis waarin we ons bevinden. Om onze planeet te redden moeten we volgens hen drastische veranderingen doorvoeren in ons beleid en onze levensstijl.

Het einde van de onderhandelingen in Polen en de regels die opgesteld werden, reflecteren onvoldoende die hoogdringendheid. Er moet nog veel gebeuren om strengere maatregels te implementeren zodat we binnen de 1,5°C temperatuurstijging blijven.

Het gebrek aan sterke mechanismen en ambitie om onze uitstoot te verminderen, geen concrete financiële engagementen en de exclusie van het inbedden van mensenrechten en voedselzekerheid tonen duidelijk aan dat onze overheden hun verantwoordelijkheid niet willen nemen om het klimaatakkoord van Parijs uit te voeren.

Eergisteren lieten middenveldorganisaties, waaronder ook Broederlijk Delen, hun protest horen op de COP, als antwoord op het overduidelijke gebrek aan sterke engagementen. Ze herinnerden politieke leiders aan de eisen van mensen overal ter wereld, die samenvallen met de onweerlegbare wetenschappelijke bewijzen. Verschillende organisaties benadrukten dat we onmiddellijke en ambitieuze acties nodig hebben en dat er een drastische veranding moeten komen. Ons energie- en landbouwsysteem moet NU veranderen. Er moeten financiële middelen vrijgemaakt worden om deze veranderingen door te voeren én om diegenen die nu al lijden onder klimaatverandering te ondersteunen. We onderstreepten dat dit eerlijk en rechtvaardig moet gebeuren om effectief te zijn, zodat de last niet opnieuw valt op de schouders van de armen en zij die het meest geraakt worden door de klimaatcrisis, maar er het minst verantwoordelijk voor zijn.

De boodschap van het protest was duidelijk.

Niemand verwachtte dat één conferentie de klimaatcrisis kon oplossen, maar we verwachtten meer dan dit. We verdienen meer dan dit.

"Na het historische Akkoord van Parijs, hoopten we dat de wereldleiders in Polen zouden gaan voor een krachtig klimaatbeleid dat gebeurt met respect voor mensenrechten, sociale rechtvaardigheid en duurzame ontwikkeling, in de eerste plaats ten gunste van de meest kwetsbare bevolkingsgroepen die het hardst worden getroffen door de klimaatopwarming," zegt Lieve Herijgers, directeur van Broederlijk Delen, "In plaats daarvan krijgen we een 'Paris Rulebook' dat landen slechts 'uitnodigt' rekening te houden met het alarmerende IPCC-rapport over de 1,5°C-limiet, dat participatie eerder bemoeilijkt dan aanmoedigt en dat andere mensenrechten zoals voedselzekerheid niet eens vermeldt."

Daarom is de uitkomst van de top in Polen een gemiste kans en een miskenning van de deskundigheid die zoveel mensen en hun organisaties in Zuid en Noord opbouwden in de strijd tegen de klimaatcrisis.

De fundering van klimaatbeleid moet rusten op solidariteit. Klimaatrechtvaardigheid is een morele plicht en kan niet bestaan zonder nederigheid. Beleidsmakers van rijke landen moeten bescheiden genoeg zijn om de belangen van anderen te laten voorgaan, om te begrijpen dat we een gemeenschappelijk ‘huis’ delen en dat we elkaar moeten beschermen als één gemeenschappelijke mensenlijke familie. Solidariteit moet ook in het centrum van ons economisch systeem staan. Dat vereist ambitieuze en grote structurele hervormingen. We moeten ons verankeren in nieuwe inzichten en beleidskeuzes: eerlijke handel, een sociale en solidaire economie, een ander banken- en financieel systeem. Een volledige systeemverandering.

De laatste dagen op de COP 24 toonden aan dat deze verandering sterk gesteund wordt. Een grote groep vrijwilligers van het CIDSE-netwerk (waar Broederlijk Delen deel van uitmaakt) kwam samen in Katowice en engageerde zich tot veranderingen in hun levensstijl en deelname aan klimaatacties. Zij worden ambassadeurs voor veranderingen in hun gemeenschappen thuis. Zij weten dat hun engagement, samen met dat van verschillende middenveldorganisaties, bijdraagt aan het creeëren van een draagvlak voor een nieuwe solidariteit. En die is nodig.