Tweet

Share

> Lees de studie "Study on livestock scenarios for Belgium in 2050"
> Lees onze briefing

Wie het klimaat wil redden, kan niet om de grote ecologische voetafdruk van de veeteelt heen. Dat geldt ook in België. Met meer dan 46 miljoen gekweekte varkens, koeien en kippen op onze kleine oppervlakte dringt een kleinere veestapel dringt zich op. (1)

“Het huidige model werkt niet: niet voor de boeren, niet voor klimaat en milieu”, verklaart Philippe Baret, hoogleraar agro-ecologie aan de faculteit bio-ingenieurswetenschappen van de UCLouvain. “Ondanks subsidies voor de veesector, neemt het aantal veehouders jaar na jaar af, en zien we een tendens naar schaalvergroting. De Belgische veeteelt is gericht op export, en sterk afhankelijk van geïmporteerd voeder. Daardoor ligt de echte uitstoot van de sector tweemaal hoger dan de directe emissies die ons land boekstaaft.” (2)

In opdracht van Greenpeace ontwikkelde het team van Baret enkele toekomstscenario’s voor de veesector. Als we - zoals in het meest ambitieuze scenario op het vlak van klimaat en milieu - de veestapel afstemmen op volledig ecologische landbouw die zelfvoorzienend is qua veevoeder, dan daalt de Belgische vleesproductie met 83 procent. De broeikasgasuitstoot neemt in dat geval af met 58 procent, de uitstoot van stikstof met 50 procent, en de impact op de biodiversiteit met 76 procent.


Volstaat de 30 gram dierlijke eiwitten die in dit scenario per dag per persoon beschikbaar is? “Ja, op voorwaarde dat je deze aanvult met ongeveer dezelfde hoeveelheid plantaardige eiwitten, tot het aanbevolen gemiddelde van 52-62 gr eiwitten per dag ”, bevestigt diëtiste Evelyne Mertens. (3) “Plantaardige eiwitbronnen leveren over het algemeen nog tal van andere voedingsstoffen, en behoren tot een gezond en gevarieerd voedingspatroon.”

Uit de UCL-studie blijkt de enorme milieuwinst van een aanzienlijk kleinere veestapel voor ons land, maar het is geen groene spielerei. “Het laatste IPCC-rapport legt ons systemische veranderingen van een ongekende omvang op, ook in de landbouw. Dit soort scenario's zullen we moeten volgen om de gigantische uitdaging van de klimaatverandering het hoofd te bieden", verklaart Sébastien Snoeck, expert Duurzame landbouw en veeteelt bij Greenpeace België.

“Deze transitie moet wel aandacht hebben voor de penibele situatie waarin heel wat Belgische veehouders zich vandaag bevinden. Er is overheidssteun nodig om te verhinderen dat de veehouders in een schuldenspiraal belanden, en dat een schaalvergroting ten koste van de familiale veebedrijven zich doorzet. De subsidies, ook in het kader van het Europese landbouwbeleid, moeten gaan naar boeren die de natuur actief herstellen en beschermen”, besluit Sébastien Snoeck.


Noten:
(1) FOD Economie/Statbel. Cijfers voor de landbouw 2016. https://statbel.fgov.be/nl/themas/landbouw-visserij/land-en-tuinbouwbedrijven#figures
(2) Op basis van 3 bronnen van broeikasgassen - productie van veevoeder, pensfermentatie, en mestbeheer - berekenden de onderzoekers de totale uitstoot van Belgische veesector in 2015: 13.850 kiloton CO2 equivalent. Dit cijfer, waarin de emissies uit de productie van veevoer (en dus ook van geïmporteerd veevoer) zijn opgenomen, ligt bijna 2 keer hoger ligt dan de directe emissies van de sector (7.538 6.547 kt) die België voor 2015 aan de UNFCCC heeft gerapporteerd. Volgens die cijfers bedroeg in 2015 de uitstoot van broeikasgassen uit de Belgische landbouw 2016 ongeveer 12% van de totale Belgische emissies, en de directe uitstoot van de veeteelt 7%.
(3) De Hoge Gezondheidsraad beveelt een dagelijkse inname van 52-62 gr eiwitten per dag - dierlijke én plantaardige eiwitten - en pleit voor een goed evenwicht tussen dierlijke en plantaardige eiwitten.

FACTSHEET VEETEELT IN BELGIE

#1 Vier keer meer vee in België dan mensen:
46 miljoen gekweekte dieren
Jaarlijks 300 miljoen dieren geslacht
De vijf belangrijkste dierlijke producten in ons land zijn rundvlees, varkensvlees, kippenvlees, eieren en melk. De laatste tien jaar (2005-2015) is de varkensstapel relatief stabiel gebleven, terwijl het aantal legkippen, melkkoeien en andere runderen afnam (respectievelijk -5%, -3% en -8%). Het aantal vleeskippen steeg in dezelfde periode met 13%. In België slachten we elk jaar meer dan 300 miljoen dieren voor consumptie. In die omstandigheden wordt het dierenwelzijn vaak niet gerespecteerd

#2 Enorme klimaatimpact
Totale uitstoot veesector bedraagt 13.850 kt CO2 eq. (in 2015)
-> 2X meer dan officieel gerapporteerd
Volgens de onderzoekers van UCLouvain bedroeg de totale uitstoot van Belgische veesector in 2015: 13.850 kiloton CO2 equivalent. Hierin zijn ook de emissies uit de productie van veevoer (en dus ook van geïmporteerd veevoer) opgenomen. Het cijfer ligt bijna twee keer hoger dan de directe emissies van de sector (7.538 kt) die België voor 2015 heeft gerapporteerd. Volgens die officiële cijfers bedroeg in 2015 de uitstoot van broeikasgassen uit de Belgische landbouw ongeveer 12% van de totale Belgische emissies, en de directe uitstoot van de veeteelt 7%. De sectoren die het meest bijdragen aan de totale uitstoot zijn de zuivel- en varkenssector (beide 34% van de emissies), gevolgd door de rundvleessector (23%) en tot slot de volledige pluimveesector (10%). Veevoeder is de grootste bron van emissies (54%), gevolgd door pensfermentatie (32%) en mestbeheer (15%).

#3 Te veel stikstof
37 % meer uitstoot van stikstof dan limiet
De totale uitstoot van stikstof in de Belgische veeteelt bedroeg 280 kt in 2015, dat is 37% meer dan de limiet van 8,6 kg N per persoon per jaar. Daarvan 67% afkomstig van de rundveesector, 25% van de varkenssector en 8% van de pluimveesector. Stikstof kan via mest bijdragen aan het ‘uitspoelen’ van nitraten in grond- en oppervlaktewater, met algenbloei tot gevolg.

#4 Varkens en kippen in Vlaanderen, minder intensieve veeteelt in Wallonië
94% van de varkens in Vlaanderen
85% van het pluimvee in Vlaanderen
Terwijl de varkens, legkippen en vleeskippen zich vooral in Vlaanderen bevinden (94% van de varkens en 85% van het pluimvee), lijkt de verdeling van rundvee evenwichtiger. Maar ook daar is er sprake van een een zekere specialisatie, met 60% van de melkkoeien in Vlaanderen en 60% van de zoogkoeien in Wallonië. Ook de productiemethode verschilt: in het algemeen doet Vlaanderen aan intensievere landbouw dan Wallonië. Weinig verrassend is de Belgische veeteelt in grote mate conventioneel, slechts een fractie van het vlees en de zuivel is bio : minder dan 1% voor varkens (Wallonië 2% en Vlaanderen <1%), 3% voor runderen (Wallonië 7% en Vlaanderen <1%) en 6% voor pluimvee (Wallonië 35% en Vlaanderen 1%).

#5- Grote overproductie
Ruim de helft van Belgisch varkensvlees is export
Voor vlees en zuivel produceren we in België veel meer dan we consumeren. Deze ‘zelfvoorzieningsgraad’ bedraagt voor varkensvlees 261%, voor rundvlees 158%, voor kip 158%, zuivel 135% en voor eieren 109%. Meer dan 60 procent van het graan dat in België wordt geteeld, is bestemd als veevoeder. Iets minder dan de helft van het graan als veevoeder voor de Belgische veestapel wordt ingevoerd.

#6 Minder veehouders, grotere veebedrijven
10 keer meer varkens sinds 1980
Jaar na jaar neemt het aantal veehouders af (aantal veebedrijven in 1980: 111.883; in 2017: 35.910) ondanks de subsidies voor de sector. Het aantal dieren per veeteeltbedrijf neemt toe (bijvoorbeeld 3,5 keer meer runderen en 10 keer meer varkens sinds 1980). Deze schaalvergroting doet zich ook voor bij de slachthuizen. [Bron: Statbel 2018]

#7 Belg eet te veel vlees
We eten gemiddeld 114 gr vlees per dag
Belgen tussen 15 en 65 jaar eten gemiddeld 114 gr vlees per dag, waarvan 43% varkensvlees, 28% kip en 19% rundvlees. De aanbevolen hoeveelheid bedraagt 57 gr vlees per persoon per dag. Bovendien eten Belgen gemiddeld te veel eiwitten, en halen we die te vaak uit vlees.