Dinsdag 19 februari 2019 — De Belgische staat geeft nog steeds 2,7 miljard euro per jaar uit aan fiscale voordelen voor het gebruik van fossiele brandstoffen. WWF pleit voor een heroriëntatie van deze middelen naar investeringen in een koolstofneutrale samenleving met compenserende maatregelen voor zij die het nodig hebben.

Brussel, 19 februari 2019 – De Belgische staat geeft nog steeds 2,7 miljard euro per jaar uit aan fiscale voordelen voor het gebruik van fossiele brandstoffen. Dat liet WWF berekenen door studiebureau Climact. Zo stimuleert ons land 5x maal meer het gebruik van individuele bedrijfswagens dan het openbaar vervoer, geniet kerosine (brandstof voor vliegtuigen) van €210 miljoen aan belastingvoordelen en wordt vervuilende stookolie aangemoedigd met 1,1 miljard aan belastingvoordelen. WWF pleit voor een heroriëntatie van deze middelen naar investeringen in een koolstofneutrale samenleving met compenserende maatregelen voor zij die het nodig hebben.

Een Belgisch huisgezin met een bedrijfswagen geniet gemiddeld van 493 € per maand aan belastingvoordelen terwijl diezelfde staat maar 94 € per maand uitgeeft aan het openbaar vervoer (NMBS, MIVB, De Lijn en TEC). Dit voordeel begunstigt slechts 13% van de Belgische huishoudens (625.000 bedrijfswagens in België) maar legt tegelijk een onhoudbare druk op de samenleving: het vergroot de CO2-uitstoot, maakt een belangrijk deel uit van het mobiliteits-probleem en kost veel extra geld aan de volksgezondheid, door de slechte luchtkwaliteit en de sedentaire levensstijl die het veroorzaakt.

Kerosine, de brandstof die de luchtvaart in de lucht houdt, wordt niet belast, in tegenstelling tot treinen en wegvervoer. Het gaat om een belastingvoordeel van 210 miljoen €. Dit belastingvoordeel moedigt burgers aan te vliegen in plaats van de trein te nemen, zelfs voor relatief korte afstanden, terwijl dergelijke vluchten per kilometer meer verbruiken dan voor lange afstanden. Een retourvlucht Brussel-Nice per vliegtuig kost gemiddeld 120 € tegen 290 € per trein. Dit is laaghangend fruit voor iedere regering die klimaatmaatregelen moet nemen. Op middellange afstanden is de trein vandaag een echt alternatief en dat verdient meer dan één duwtje in de rug.

3,5 keer meer overheidssteun voor stookolie dan voor renovatie

Stookolie, één van de meest vervuilende brandstoffen, zowel voor CO2 als fijn stof, wordt vandaag nog steeds gesubsidieerd met 1,1 miljard euro aan belastingvoordelen. Daartegenover staat slechts 325 miljoen euro aan renovatie- en isolatiebonussen. Per huishouden is er dus 3,5 keer meer overheidssteun voor stookolie dan voor renovatie en isolatie.

WWF legt verschillende voorstellen voor aan de politiek:

1. Geleidelijke vermindering van de fiscale steun voor mazout, vergezeld van sociale compensatiemaatregelen (uiterlijk tegen 2025).
2. Verhoog de steun voor renovatie en isolatie en stimuleer alternatieve vormen van verwarming: zowel collectief (warmtenetwerken met restwarmte e.a.) als individueel (o.m. warmtepompen, zonneboilers)

In verband met mobiliteit leggen we de volgende voorstellen op tafel:

1. Progressieve ontmanteling van de bedrijfswagenuitkering en beperken van tankkaarten voor diesel en benzine (uiterlijk tegen 2025).
2. Meer investeringen in het openbaar vervoer, waaronder ook verbindingen voor middellange afstanden.
3. Voer belasting op kerosine en btw in op vliegtickets.

Een andere observatie van de onderzoekers betreft het gebrek aan transparantie van ons land over subsidies voor fossiele brandstoffen. Duitsland, Italië, Frankrijk en Zweden doen dat bijvoorbeeld wel. De nieuwe Europese wetgeving rond klimaat en energie is daartoe een uitstekende gelegenheid en kan ook een tool zijn voor het uitfaseren van subsidies voor fossiele brandstoffen.

Deze en volgende regeringen moeten van klimaat prioriteit maken

WWF doet een beroep op de regeringen om de Overeenkomst van Parijs te respecteren. We vragen hen om de bovenstaande maatregelen door te voeren in het kader van een omvangrijk actieplan en belastingshift die de klimaatverandering aanpakt. Een plan dat bovendien sociaal rechtvaardig is en tegelijkertijd werkgelegenheid creëert. Volgens een onderzoek van de FOD Volksgezondheid 2016 kan de overgang naar een koolstofarme economie netto 80.000 banen opleveren in 2030.

Sofie Luyten, beleidsdirecteur WWF-België: “Ons onderzoek toont aan dat het bestaande belastingbeleid ons aanmoedigt om fossiele brandstoffen te blijven verbranden. Burgers willen concrete en effectieve maatregelen voor het klimaat. Het is tijd voor de politieke wereld om hen te horen en hun verantwoordelijkheid te nemen door de publieke steun aan fossiele brandstoffen uit te faseren. We zijn ons ervan bewust dat de oplossingen complex zijn om te implementeren. Daarom roepen we politieke en economische actoren op om samen de oplossingen te creëren en polarisatie achter ons te laten. In plaats van een probleem, kan klimaat een opportuniteit zijn om jobs te creëren, sociale ongelijkheden weg te werken en innovatie aan te moedigen.”

Meer informatie:

Studie 'fossil fuel subsidies: hidden impediments on Belgian climate objectives'

Noot aan de redactie