Tweet

Share

Eind vorig jaar lanceerde de Europese Commissie haar strategische langetermijnvisie voor een klimaatneutrale economie tegen 2050. Deze week ontmoeten de Europese staats- en regeringsleiders elkaar in het Roemeense Sibiu om hun visie over die strategie te geven. België besloot hier om voor het eerst aan te sluiten bij de landen die pleiten voor klimaatneutraliteit.

Bond Beter Leefmilieu organiseerde hierover een debat op Connect2Change met Tomas Wyns van de VUB, auteur van o.m. een verkennende studie over een industrieel kader, Manon Janssen van Ecorys en voorzitster van de klimaattafel industrie in Nederland, Pieter Verbeek van ABVV en Dirk Van Mechelen van Orbix, producent van Carbstone (een bouwsteen op basis van CO2 en staalslakken). Olivier Beys blikt terug op dit debat en schetst het kader.

Welke rol zal de industrie spelen?

De industrie zal een belangrijke rol zal spelen in de klimaattransitie. Bijna een derde van de uitstoot van broeikasgassen in Vlaanderen is afkomstig van de energie-intensieve industrie. Tomas Wyns stak in zijn presentatie van wal met enkele ontnuchterende cijfers. De uitstoot van de industrie daalt sinds enkele jaren niet meer. Bovendien zijn de 10 bedrijven met hoogste uitstoot verantwoordelijk voor de overgrote meerderheid van de Vlaamse industriële broeikasgasemissies. Dit zijn chemiebedrijven, raffinaderijen en ijzer en staalbedrijven (hoofzakelijk Arcelor Mittal in Gent). Ten opzichte van onze buurlanden heeft die Vlaamse energie-intensieve industrie de grootste relatieve bijdrage aan de totale broeikasgasemissies in de economie.

Tot voor kort lag de focus van het beleid in hoofdzaak op het beprijzen van de uitstoot van broeikasgassen via het Europese emissiehandelssysteem. Dit prijsmechanisme is geschikt voor de energiesector, maar veel minder voor industriële installaties die zijn ingebed in lange en complexe productie- en waardeketens. Zelfs een hoge CO2-prijs zorgt niet noodzakelijk voor een omslag.

Efficiëntiewinsten zijn tot op zekere hoogte mogelijk, maar dat gaat per definitie niet eindeloos door. Voor grote emissiereducties zullen grondstoffen en materialen opnieuw moeten gebruikt worden. De hele productieketen zullen we met andere woorden circulair moeten maken. Daarvoor zijn nieuwe randvoorwaarden, samenwerkingsvormen en ondersteuning nodig.

Prioriteiten voor Vlaanderen

Er is duidelijk een beleidskader nodig voor de industriële transitie. Dat moet verder gaan dan het Europees emissiehandelssysteem (ETS), al moet het bedrijven wel voorbereiden op de strenger wordende emissiereductiedoelstellingen binnen het ETS. Het kader moet verder vooral de infrastructuur noden voor Vlaanderen bepalen (en wat we samen met buurlanden doen).

Dat doen we op basis van een heldere identificatie van technologieën die relevant zijn in ons land, bv. voor de chemische industrie. Op basis daarvan kunnen we (demonstratie)projecten ontwikkelen en synergieën tussen bedrijven bevorderen en obstakels afbreken. Dit beleid integreren we dan ook best met andere domeinen zoals het energiebeleid (zoals het energiepact).

Op vlak van financiering moeten we Europese bronnen benutten, maar kunnen we ook zelf inzetten op vehikels zoals de participatiemaatschappij Vlaanderen, of het inzetten van een eigen investeringsbank – denk aan de overheidsbank Belfius naar het voorbeeld van de Duitse KfW ontwikkelingsbank.

Wie betrekken in deze transitie?

Manon Janssens vindt dat het (relatieve) succes van het Nederlandse proces ligt aan welomlijnd regeerakkoord waarin duidelijke ambitieuze klimaatdoelstellingen zijn vervat, en ook aan het poldermodel waarin op de relatief korte termijn van 8 maand een eindresultaat moest bereikt worden.

Pieter Verbeek, bestuurder van Arbeid & Milieu, zegt klaar en duidelijk dat de samenwerking tussen de verschillende stakeholders in België de laatste jaren er is op achteruitgegaan. "Sociaal en maatschappelijk overleg verdwijnt. Adviesraden en hun relevantie verdwijnen net." Dat staat in scherp contrast met de ervaring uit Nederland.

Pieter Verbeek

Nog veel werk aan de winkel dus, maar er zijn wel hoopvolle voorbeelden waar we ons aan kunnen optrekken. Lees het volledige verslag van het debat via deze link. De presentatie van Thomas Wyns vind je via deze link.

Bron:https://arbeidenmilieu.be/2019/05/08/hoe-krijgen-we-de-industrie-klimaatneutraal-en-circulair-in-2050/