In reactie op de ‘adequacy study’ die Elia vandaag publiceerde, vragen milieuorganisaties Bond Beter Leefmilieu, Greenpeace en IEW om vast te houden aan de kernuitstap tegen 2025 en steun voor klassieke fossiele gascentrales te vermijden. Sara Van Dyck van Bond Beter Leefmilieu: “De gewesten hebben hier de sleutels voor succes in handen. Door de uitbouw van een energiezuinig, flexibel en hernieuwbaar energiesysteem tot prioriteit te maken, kunnen ze de nood aan federale subsidies beperken.”

Volgens hoogspanningsnetbeheerder Elia is het vijf voor twaalf. Zonder bijkomende acties dreigen we volgens Elia bij de kernuitstap in 2025 af te stevenen op een capaciteitstekort van 3,9 GW. Elia stelt dat steun voor energiecapaciteit via een capaciteitsmechanisme (CRM) noodzakelijk is om het licht te laten branden.

Kernuitstap noodzakelijk
Bond Beter Leefmilieu, IEW en Greenpeace plaatsen enkele kanttekeningen: “We moeten nu in sneltreintempo werken aan een energietransitie in lijn met de klimaatuitdagingen. Dit kan enkel door vast te houden aan de kernuitstap en versneld in te zetten op toekomstgerichte oplossingen.”

De studie van Elia toont aan dat een levensduurverlenging van enkele kerncentrales weinig bijdraagt aan de bevoorradingszekerheid. De voorbije jaren werd duidelijk dat de kerncentrales op kritieke momenten niet altijd beschikbaar waren. Dat wil zeggen dat als we twee centrales langer openhouden, we volgens Elia op kritieke momenten slechts kunnen rekenen op één centrale. Bovendien wil Engie-Electrabel de kerncentrales enkel openhouden in ruil voor steun. “De keuze is dan ook snel gemaakt: vasthouden aan kernenergie levert niets meer op”, zegt Sara Van Dyck van Bond Beter Leefmilieu.

CRM zoveel mogelijk vermijden
Volgens de Europese regelgeving is het activeren van zo'n CRM een last resort. Dit wil zeggen dat we al het mogelijke moeten doen om dat te vermijden. Net op dit punt schiet België nog zwaar tekort. Vorige week tikte de Europese Commissie ons land hiervoor op de vingers: de ambities voor energiebesparing en hernieuwbare energie in het nationaal energie- en klimaatplan zijn ruim onvoldoende.

Sara Van Dyck van BBL: “Door te kiezen voor meer hernieuwbare energie, opslag, energiebesparing, vraagbeheer en warmtekrachtkoppeling kunnen de gewesten drie vliegen in één klap slaan: ze doen niet alleen wat nodig is in de strijd tegen de klimaatopwarming, maar helpen ook de bevoorradingszekerheid vooruit en beperken mee de noodzaak aan federale subsidies.” De organisaties wijzen er op dat ook de federale overheid aan de bak moet: een snelle uitbouw van wind op zee vermindert ook de nood aan gasproductie.

Milieucriteria noodzakelijk
Blijkt uiteindelijk, na het uitputten van alle alternatieven, dat een CRM toch onvermijdelijk is, moet dat mechanisme volledig in lijn zijn met wat nodig is om de overstap te maken naar klimaatneutraliteit, zeggen de milieuorganisaties. “Milieuvriendelijke oplossingen moeten in het CRM prioriteit krijgen. Maar we moeten ook een lock-in van fossiele capaciteit vermijden. Zomaar publieke middelen geven aan nieuwe fossiele gascentrales voor vijftien jaar, spoort niet met de strijd tegen klimaatverandering. Eventuele nieuwe centrales moeten daarom aan strikte voorwaarden voor energie-efficiëntie en CO2-reductie onderworpen zijn, bijvoorbeeld door zo snel mogelijk over te stappen van fossiel naar hernieuwbaar gas.”

Over Bond Beter Leefmilieu
Bond Beter Leefmilieu is een netwerkorganisatie die Vlaamse verenigingen, burgers, overheden en ondernemingen met hetzelfde doel samenbrengt: de switch maken naar een duurzame, hernieuwbare samenleving op vlak van energie, mobiliteit, circulaire economie, voeding en ruimtelijke ordening.