| 
Onze vlees- en zuivelproductie heeft een groeiende globale impact, stelt Greenpeace vast op basis van recente cijfers. Vooral varkens en kippen in Vlaanderen krijgen soja uit Zuid-Amerika te eten, met schadelijke gevolgen voor het klimaat en unieke ecosystemen zoals de Braziliaanse Cerrado, die momenteel net als het Amazonewoud met hevige branden kampt.
>> Lees onze media briefing
Sinds het begin van dit jaar zijn 84.957 branden gedetecteerd in Brazilië, waarvan 44.058 in het Amazonewoud en 26.061 in de Cerrado, een savannegebied dat grenst aan de Amazone en ook cruciaal is voor de biodiversiteit en het klimaat. Dit is een duidelijke stijging ten opzicht van voorbije jaren.[1] Ontbossing voor sojateelt is een van de voornaamste redenen van de branden die de Cerrado nu teisteren. Die soja is onder meer bestemd voor de Belgische veeteelt.[2]
Op basis van een recent Greenpeace-rapport “Mordue de Viande” [3], heeft Greenpeace België de impact onderzocht van onze veeteelt en in het bijzonder van de Vlaamse veeteelt die voor haar voeder sterk afhankelijk is van geïmporteerde soja. Voor de productie van 1 kg Belgisch varkensvlees is ongeveer 860 g sojaschroot nodig; 670 g voor 1 kg kippenvlees, 443 g voor 1 kg rundvlees en 610 g voor 1 kg eieren. [4]
"Kunnen we nog wel spreken over 'vlees van bij ons'?", vraagt Sébastien Snoeck, expert duurzame landbouw en veeteelt bij Greenpeace België, zich af. "Het overgrote deel van onze veestapel krijgt soja te eten die uit Zuid-Amerika wordt aangesleept. Dat hangt samen met de toenemende concentratie van kippen en varkens in megastallen aan de ene kant, en het gebrek aan steun voor familiebedrijven die het milieu respecteren aan de andere kant". [5]
De Cerrado wordt meer en meer geëxploiteerd door de agribusiness, voornamelijk voor de productie van soja
(© Marizilda Cruppe / Greenpeace)
Na China is de EU de grootste importeur van soja ter wereld: ongeveer 33 miljoen ton per jaar, waarvan 87 procent wordt gebruikt in de industriële veeteelt. Tussen 2013 en 2017 voerde België gemiddeld 2,5 miljoen ton soja in per jaar (soja verwerkt in producten inbegrepen), 75% van de soja was bestemd voor de veeteelt, hoofdzakelijk in Vlaanderen. [6]
Gebied zo groot als België om 'onze' soja te telen
Het landbouwareaal dat nodig is om aan de vraag naar Belgische soja te voldoen, is aanzienlijk toegenomen, van 1,5 miljoen hectare tot 2,7 miljoen hectare tussen 2013 en 2017 [7] - een stijging van meer dan 80% in 4 jaar tijd. Naast de grote risico's op ontbossing in meer dan de helft van dit gebied, gaat het hier om 90% van de totale oppervlakte van België (ongeveer 3 miljoen hectare).
"Onze vleesproductie is totaal ontspoord. Voor de teelt van onze soja-import alleen al, hebben we een landbouwgebied nodig dat bijna even groot is als het hele Belgische grondgebied. En de impact is enorm. Als je de emissies voor de productie van ons geïmporteerde veevoeder mee in rekening brengt, ligt de uitstoot van onze veeteelt bijna tweemaal hoger dan de officiële cijfers - en bedraagt de veeteelt 12% van de totale Belgische uitstoot", verklaart Sébastien Snoeck. [8]
Met meer dan 50 miljoen dieren heeft België een van de hoogste veeconcentraties in de EU. Vlaanderen telt maar liefst 442 varkens per km² en 1.982 kippen per km². [9]
Regio’s die rijk zijn aan biodiversiteit worden verwoest om de Belgische veestapel te voeden
(© Fernanda Ligabue / Greenpeace)
Meer steun voor ecologische veeteelt.
Het Greenpeace-rapport "Mordue de Viande" beschrijft ook de zware gevolgen voor de Cerrado, een van de meest biodiverse savannes ter wereld, en voor Gran Chaco, het op één na grootste woud van Zuid-Amerika. Het sterkt de milieuorganisatie in haar overtuiging dat het huidige landbouwmodel op de schop moet.
Greenpeace vraagt de Belgische overheid om zo snel mogelijk een eind te maken aan deze geïmporteerde ontbossing. Op Europees niveau ijvert Greenpeace voor een wettelijk kader om de invoer van aan ontbossing gelinkte producten te verbieden.
"Na deze op hol geslagen industrialisatie en milieuverwoesting moeten we mens en natuur weer centraal stellen in onze veeteelt en landbouw. Vandaag zijn tal van Belgische boeren verplicht om soja te gebruiken als veevoer, met desastreuze gevolgen wereldwijd. Zij hebben steun en subsidies nodig om hun model te veranderen. Zo kunnen we hopelijk ooit opnieuw met recht en rede over 'vlees van bij ons' spreken", besluit Sébastien Snoeck.
Voetnoten:
[1] Referentie: INPE. Banco de Dados de queimadas. http://queimadas.dgi.inpe.br/queimadas/bdqueimadas
[2] De branden in de Cerrado maken land vrij voor veeteelt en de productie van soja. Sinds 2001 is een kwart van de originele vegetatie van de Cerrado verdwenen. Het aantal branden in de Amazone dit jaar is een van de hoogste van de voorbije jaren. Tussen januari en 20 augustus is het aantal branden vermeerderd met 145% ter vergelijking met dezelfde periode in 2018.
[3] Rapport van Greenpeace Frankrijk (aangepast door Greenpeace België), juni 2019, hier beschikbaar.
[4] Bron: Riera, A., Antier, C., Baret P. 2019. Study on Livestock scenarios for Belgium in 2050. Full Report. UCLouvain – Earth & Life Institute. Ter info: er zijn 1 kg sojabonen nodig voor 0,8 kg sojaschroot.
[5] In België, net als in Europa, zijn er steeds minder maar wel steeds grotere veebedrijven. Zo telt een gemiddeld varkensbedrijf bij ons 1465 dieren, dat zijn er tien keer meer dan in 1980.
Een recent rapport van Greenpeace toont aan dat het Europese landbouwbeleid een belangrijke rol heeft gespeeld in de toenemende concentratie en intensivering van de veeteelt, vooral door de manier waarop de landbouwsubsidies worden verdeeld.
[6] ls sojabonen, sojaolie, sojaschroot, maar ook als ingrediënt of ingebed in geïmporteerde producten (bijvoorbeeld vlees of eieren) (Jennings & Schweizer, 2019). Naast 75% voor de veeteelt dient ingevoerde soja als biobrandstof (19%) en directe menselijke consumptie (amper 3%). De Belgische import van soja is vooral een Vlaams verhaal: het merendeel van de varkens (94%), kippen (84%), eieren (86%) en melk (60%) wordt immers in Vlaanderen geproduceerd.
[7] Steve Jennings & Lyra Schweizer 2019 Risky Business: The risk of corruption and forest loss in Belgium’s imports of commodities. 3Keel - WWF https://cdn.uc.assets.prezly.com/78813129-5d4d-47d0-91f8-8d9d5020cd35/-/inline/no/
[8] De veeteelt en de teelt van gewassen als veevoeder zijn goed voor ongeveer 60% van de totale uitstoot van de landbouwsector wereldwijd. Op vraag van Greenpeace berekenden onderzoekers van de UCLouvain de totale uitstoot van de Belgische veesector in 2015: 13.850 kiloton CO2 equivalent. In dit cijfer zijn de emissies uit de productie van veevoer (en dus ook van geïmporteerd veevoer) opgenomen. Daarom ligt het bijna twee keer hoger dan de ‘directe emissies’ van de sector (7.538 kt).
[9] Riera, A., Antier, C., Baret P. 2019. Study on Livestock scenarios for Belgium in 2050. Full
Report. UCLouvain – Earth & Life Institute.
