OPINIE | De wereldwijde ongelijkheid, armoede en uitsluiting groeit. Welzijnszorg, Welzijnsschakels, Broederlijk Delen en ORBIT slaan de handen in elkaar om – met mensen in een armoedesituatie – hier en wereldwijd het tij te keren. Dat is mogelijk door structurele armoedebestrijding en versterkte solidariteit.

Rijk land, arme bevolking

Het streven naar steeds meer economische groei vraagt veel grondstoffen. Maar een rijke ondergrond is geen garantie op een beter leven. Integendeel. Onderzoek toont aan dat in streken waar op grote schaal grondstoffen worden ontgonnen, de armoede en ongelijkheid vaak toenemen. Ondanks de gestegen welvaart in sommige delen van de wereld blijft de kloof tussen rijke en arme landen groot. Meest verontrustend is echter de alsmaar toenemende ongelijkheid tussen inwoners binnen een land. Een wereldwijde trend.

Ook in Vlaanderen krijgen we het tij niet gekeerd. Alle alarmbellen gaan tegelijk af. De armoede daalt niet ondanks mooie beloftes. Steeds meer mensen kloppen aan bij de voedselbanken, steeds meer vrijwilligers voelen zich genoodzaakt noodhulp aan te bieden. De wachtlijsten voor sociale woningen groeien verder aan. Voor mensen in armoede, voor erkende vluchtelingen is de zoektocht naar een betaalbare, kwaliteitsvolle woning bijna onmogelijk. Kinderarmoede creëert een nieuwe generatie uitgesloten burgers.

In Vlaanderen wordt veel politieke energie gestoken in het relativeren van de armoedecijfers.

Het nieuwe bestuursakkoord van de Vlaamse regering geeft in eerste lezing aan dat er de komende vijf jaar weinig kentering te verwachten is. Er werden geen concrete doelen opgenomen om armoede te bestrijden. In Vlaanderen wordt veel politieke energie gestoken in het relativeren van de armoedecijfers. Het bestaan van armoede wordt in twijfel getrokken of gerelativeerd door te beweren dat het "al bij al hier toch niet zo erg is als in ontwikkelingslanden." Steeds vaker wordt armoede beschouwd als een gevolg van een individuele schuld of worden mensen met een migratieachtergrond met de vinger gewezen. Door kwetsbare burgers tegen elkaar op te zetten wordt racisme gevoed. Nieuwkomers zijn de zondebok en zo blijven de echte oorzaken van armoede onbesproken.

Maar armoede is noch dood te zwijgen, noch te relativeren. We kunnen niet tevreden zijn met het feit dat wereldwijd een dalende groep mensen met minder dan $1,90 of 1,73 euro per dag moet overleven. Want zelfs in de armste landen kan niemand daarmee in zijn basisbehoeften voorzien.

Vastgeroeste oorzaken vragen doordachte plannen

Wereldwijd zijn mensen in armoede slachtoffers van hetzelfde systeem. De focus op steeds meer economische groei en winstmaximalisatie put de planeet en haar bewoners uit. Ongelijkheid beperkt de kansen en de mogelijkheden die mensen kunnen krijgen, over generaties heen. Een rechtvaardig fiscaal beleid en de bestrijding van belastingontwijking moet herverdeling mogelijk maken.

Een samenhangend en menswaardig migratie- en integratiebeleid legt de fundamenten voor een nieuwe samenleving.

Voor wie niet in staat is om een menswaardig leven te leiden, is migratie vaak de enige keuze. Soms op de vlucht voor oorlog of vervolging, soms op zoek naar meer werk, onderwijs of gezondheidszorg. Alleszins op zoek naar een leven om plannen en dromen te kunnen realiseren. In Europa worden vluchtelingen en migranten steeds vaker ten onrechte een bedreiging voor de welvaartstaat genoemd. Niets is minder waar. Migranten en vluchtelingen zijn evenzeer als andere bewoners werknemers, consumenten en actieve medeburgers die bijdragen aan de samenleving. Een samenhangend en menswaardig migratie- en integratiebeleid legt de fundamenten voor een nieuwe samenleving.

Het streven naar wereldwijde gelijkheid staat nog voor hete vuren. De klimaatcrisis zet de verhoudingen op scherp. Terwijl de rijkere landen historisch de vervuilers zijn, ervaren de armere landen vandaag de grootste gevolgen en zijn ze het slechts uitgerust om deze het hoofd te bieden. Zonder een afdoend en rechtvaardig klimaatbeleid zal de ongelijkheid en de klimaatmigratie enkel toenemen. Een lokaal, regionaal en globaal sociaal klimaatplan moet inzetten op herverdeling van de natuurlijke rijkdommen van de aarde (grond, water, lucht…) zodat iedereen een waardig leven kan uitbouwen binnen de grenzen van de planeet.
Kiezen voor solidariteit

Hoewel de verhoudingen tussen arme en rijke landen en tussen de hoogste en laagste inkomensgroepen op scherp staan, blijven burgers zich inzetten en kiezen voor solidariteit. Lokale bewegingen tegen armoede en sociale uitsluiting zorgen voor een tegenstem en gaan op zoek naar alternatieven. Ze zijn het actieve middenveld. Mensen hebben het recht zich te verenigen en samen te strijden voor de rechten van de mens en het milieu!

Willen we echt werk maken van de prioritaire duurzame ontwikkelingsdoelstelling en armoede overal en in al haar vormen beëindigen, dan zullen we het samen moeten doen. Grenzeloos samen en mét mensen in armoede.

Welzijnszorg, Welzijnsschakels, Broederlijk Delen en ORBIT roepen onze regeringen op om werk te maken van het recht op een menswaardig leven. Hier in België door in te zetten op een effectief armoedebeleid, met aandacht voor de kwetsbare positie van vluchtelingen en nieuwkomers. En elders in de wereld door te streven naar meer gelijkheid, door het ongebreidelde marktdenken een halt toe te roepen en de menselijke waardigheid en de zorg voor de planeet voorop te stellen.