ACV-CSC METEA heeft aan de onderzoeksinstituten HIVA (KU Leuven) en FTU (Université Catholique de Louvain) de opdracht gegeven om de impact van industrie 4.0. op de arbeid van werknemers te onderzoeken. Industrie 4.0. verwijst naar de toenemende digitalisering waardoor informatiestromen toegankelijker worden en meer connectiviteit wordt gerealiseerd tussen operators onderling, tussen machines en operators, tussen machines onderling. Artificiële intelligentie, big data, internet of things, zelfbesturende machines, cobots, cognitieve ondersteuning, … allemaal industrie 4.0. Meer dan 4.500 werknemers, vooral arbeiders in de metaal en textielsectoren, zijn bevraagd. Deze studie is een primeur in Europa want nog nooit eerder zijn de gevolgen en de beleving ervan, naar werknemers op de werkvloer onderzocht. Andere onderzoeken hebben eerder een technisch of economisch perspectief.

Het onderzoek kwam tot opvallende vaststellingen:

• Er is meer digitale controle en evaluatie, maar werknemers zijn zich hiervan niet bewust.
• Techno-stress groeit.
• Werknemers willen meer opleiding.

Alhoewel de toepassingen van industrie 4.0. bedreigend kunnen zijn voor werknemers, is ACV- CSC METEA ervan overtuigd dat mits een positief overleg tussen werkgever en vakbonden, deze bedreigingen kunnen omgezet worden in kansen. Vooral de manier waarop industrie 4.0. wordt ingevoerd zal bepalen of dit een positief verhaal wordt. ACV-CSC METEA wil hierin haar verantwoordelijkheid opnemen. Dé sleutel om industrie 4.0. tot een succesverhaal te maken voor werkgevers en werknemers is ‘betrokkenheid’. Uit het onderzoek blijkt dat waar werknemers en werknemersafgevaardigden betrokken zijn bij de introductie van industrie 4.0. dit positieve effecten heeft op het welzijn van werknemers. ACV-CSC METEA is klaar om zijn verantwoordelijkheid op te nemen en wij vragen aan de werkgevers om samen met ons het gesprek aan te gaan.

Meer digitale controle en evaluatie, maar werknemers zijn zich hiervan niet bewust.

Op basis van het onderzoek is vast gesteld dat er een toename is van digitale controle-volg- en evaluatiesystemen zowel van producten, productieprocessen als werknemers. Het is gekend dat arbeiders worden gecontroleerd via de prikklok. De digitalisering biedt echter meer mogelijkheden tot een permanente opvolging. Het is dan ook opmerkelijk dat uit het onderzoek blijkt dat werknemers zelden op de hoogte zijn van de informatie die wordt verzameld en evenmin wie hier toegang toe heeft. Het permanent monitoren kan voordelen opleveren, ook voor werknemers, maar dan is een overlegd kader tussen werkgever en werknemer nodig.

Meer technostress

Industrie 4.0. zorgt ervoor dat werknemers permanent nieuwe taken krijgen waardoor jobs complexer worden. Technologie neemt de uitvoerende taken over, werknemers moeten problemen oplossen. Het onderzoek toont aan dat dit kan leiden tot een nieuwe vorm van mentale belasting nl. technostress. Vooral oudere werknemers en kortgeschoolde werknemers zijn risicogroepen voor technostress. ACV-CSC METEA vraagt om de taken van de overlegorganen aan te passen.

Werknemers willen meer opleiding bij de introductie van nieuwe technologie

Uit de onderzoeksresultaten blijkt dat opleiding een belangrijke voorwaarde is bij de jobbeleving en jobzekerheid van werknemers. Het is ook opmerkelijk dat veel werknemers aangeven dat men meer opleiding wil en dat men ook opleiding off the job wenst te krijgen bij de introductie van nieuwe technologieën. ACV-CSC METEA vraagt om het opleidingsdebat in een nieuw perspectief te plaatsen zodat opleiding een instrument wordt ter ondersteuning van de volledige loopbaan.