In navolging van bijna 2.000 steden wereldwijd, kondigde het Europees Parlement vanmiddag in een resolutie ‘een noodsituatie op het gebied van klimaat en milieu’ af.

Enkele dagen voor het begin van de klimaatconferentie COP25 in Madrid, dringen de Europarlementsleden er ‘bij de Commissie, de lidstaten en alle mondiale actoren op aan met spoed concrete maatregelen te nemen om deze dreiging te bestrijden en in te dammen voor het te laat is’. Dat gebeurde met 429 stemmen voor, bij 225 tegenstemmen en 19 onthoudingen.

De resolutie had heel wat voeten in de aarde – op een bepaald moment circuleerden er evenveel versies als er fracties zijn. De Europese Volkspartij (EVP) vond de term ‘noodtoestand’ te alarmistisch en stelde voor het woord ‘klimaaturgentie’ te gebruiken. ‘We moeten het hoofd koel houden’, verklaarde de Duitse EVP’er Peter Liese, die erop wees dat het Duitse woord voor noodtoestand bij hem onaangename reminiscenties aan het Derde Rijk opriep. Maar het amendement van de EVP-fractie werd verworpen. Een aanzienlijk deel van de fractie stemde tegen.

Ook de Europese Conservatieven en Hervormers (ECR), waartoe de N-VA behoort, merkte op dat ‘alarmisme geen oplossing biedt voor de ernstige vragen om de emissies wereldwijd aan te pakken’. De drie Europarlementsleden van N-VA stemden dan ook tegen: ‘Het is een symbolische actie, die geen verandering brengt in de echte wereld noch het draagvlak voor klimaatmaatregelen verhoogt. Wij erkennen wel de hoogdringendheid van de situatie.’

‘Symbolische, diplomatieke daad’

De Groene fractie vond de resolutie te vaag en eiste een vermindering van de uitstoot met 65 procent, maar sloot zich toch aan bij een gezamenlijke tekst van Renew, S&D en het uiterst-linkse GUE (DS, 28 november). ‘Het uitroepen van de noodtoestand inzake klimaat is uiteraard slechts een symbolische, diplomatieke daad, maar het wijst op een belangrijke mentaliteitswijziging bij beleidsvoerders’, reageerde Kathleen Van Brempt (SP.A). ‘Die veranderende houding zie je in het werkprogramma van de nieuwe Commissie, in de omvorming van de Europese Investeringsbank naar een klimaatbank en nu zelfs nu in de voorstellen van Christine Lagarde die wil dat de Europese Centrale Bank meer aandacht besteedt aan klimaatverandering.’

Leg Straatsburg in Brussel

De initiatiefnemer Pascal Canfin (Renew) sprak van ‘een sterke boodschap voor de burgers en de rest van de wereld’. Maar er was ook ‘collateral damage’ voor Canfin, die deel uitmaakt van de partij La République en Marche van de Franse president Emmanuel Macron. Op initiatief van de ECR-fractie dringen de Europarlementsleden er opnieuw op aan Straatsburg te laten vallen als zetel van het Europees Parlement.

Want als er echt sprake is van een noodtoestand en er geen tijd te verliezen is, waarom moet het Europees Parlement dan twaalf keer per jaar de verhuizing van Brussel naar Straatsburg maken? Volgens berekeningen is dit goed voor een uitstoot van 19.000 ton koolstofdioxide en een kostprijs van 114 miljoen euro per jaar. Maar geen Franse president kan het zich veroorloven om de zetel Straatsburg op te geven - het staat zo in de verdragen en voor een verandering is unanimiteit nodig.

Het Duitse Europarlementslid Nico Semstrott, lid van de satirische partij Die Partei, suggereerde al een oplossing voor het conflict. In de verdragen staat nergens dat het Europees Parlement ‘in de stad Straatsburg’ moet bijeenkomen. Volgens hem volstaat het om de vergaderzaal in Brussel te herdopen tot ‘Straatsburg’.

‘Niet nauwkeurig gemeten’

In een eigen resolutie schreef de uiterst-rechtse fractie Identiteit en Democratie (ID), waartoe het Vlaams Belang behoort, dat ‘de bijdrage van menselijke activiteiten aan klimaatverandering, als dit al een bepalende factor is, nog niet nauwkeurig is gemeten’. Het uitroepen van een noodtoestand ‘op een ideologische wijze dreigt een betreurenswaardig conflict tussen de generaties te creëren en te institutionaliseren’, aldus ID.

De fractie maakt zich ook zorgen over ‘de fideïstische (sic) aanpak van de ‘‘ecologische transitie’’ door de nieuwe Commissie-Von der Leyen’, die de ‘Green Deal’ tot haar prioriteit heeft uitgeroepen. Daardoor wordt de Europese politieke agenda volgens ID bepaald door ‘onrealistische doelstellingen’. Uiterst-rechts ‘is vastbesloten ervoor te zorgen dat er weer op een rationele manier gediscussieerd wordt over milieuthema’s’.