De Vlaamse regering stelde vandaag de definitieve versie van het Vlaams Energie- en Klimaatplan 2030 voor. Bond Beter Leefmilieu, WWF, Greenpeace, Natuurpunt en 11.11.11 stellen vast dat de noodzakelijke structurele omslag om tot effectieve CO2-reducties te komen ontbreekt. Wel is er een duidelijke evolutie in ambitie in de sectoren landbouw en natuur.

Verlaagde doelstelling
De maatregelen in het plan leiden volgens de berekeningen van de Vlaamse regering tot 30 procent minder CO2-uitstoot in 2030. Die prognoses zijn zwak onderbouwd en weinig realistisch, zeker voor de emissies van (vracht)wagens. Via een boekhoudkundige operatie maakte de Vlaamse regering er dit weekend nog -32,6 procent van. Die magere doelstelling staat in schril contrast met die van Brussel en Wallonië.

Gebouwen en transport: symboolmaatregelen met beperkt effect
“We moedigen aan dat de nieuwe minister de teugels in handen neemt en een plan aflevert. Maar om tot een echte vermindering van de uitstoot in Vlaanderen te komen, moet sterk ingegrepen worden op de transport- en gebouwensector. Dat doet dit plan niet: het schuift veel symboolmaatregelen naar voren die maar een kleine echte vermindering opleveren”, stelt Laurien Spruyt, beleidsmedewerker klimaat bij Bond Beter Leefmilieu.

“Het is onduidelijk hoe de beoogde modal shift behaald kan worden zonder een groot investeringsplan voor beter openbaar vervoer en zonder een slimme kilometerheffing. De ambitie om de bussen van De Lijn klimaatvriendelijker te maken is goed, maar voor het wagenpark ligt de lat te laag: ten laatste tegen 2030 zou de verbrandingsmotor bij nieuwe auto's verleden tijd moeten zijn”, zegt Joeri Thijs, woordvoerder van Greenpeace.

Hernieuwbare energie: zwakke doelstellingen
Ook op het vlak van hernieuwbare energie wegen de ambities en maatregelen te licht. De Europese Commissie tikte ons land al op de vingers voor de te lage doelstellingen, maar Vlaanderen legt dat grotendeels naast zich neer. De doelstellingen voor wind- en zonne-energie blijven veel te mager in het licht van de klimaatuitdaging en concrete maatregelen rond groene warmte ontbreken. Bovendien is het nog onduidelijk hoe we die doelstellingen concreet kunnen halen. Nog een minpunt: de regering rekent sterk op biobrandstoffen voor transport, terwijl die ernstige duurzaamheids- en sociale problemen veroorzaken.

“Er liggen kansen in het terugschroeven van subsidies en voordelen voor fossiele brandstoffen, ook op Vlaams niveau”, zegt Julie Vandenberghe, beleidsmedewerker klimaat bij WWF. “De Vlaamse regering ziet nog te weinig de mogelijkheden in het uitfaseren van die fossiele steun.”

Landbouw en natuur: lichtpuntje van het plan
Wat de Vlaamse regering wel heeft begrepen, is dat samenwerken met de natuur een belangrijk onderdeel is van een klimaatstrategie. Zo erkent de nota dat door sterker in te zetten op onze natuurlijke valleien en het herstellen van bossen, moerassen en graslanden, we broeikasgassen uit de lucht halen én onze maatschappij en biodiversiteit weerbaarder maken tegen overstromingen, droogte en hittestress. “Het is nu wachten op duidelijke budgetten en beslissingen die deze natuur- en landgebruikdoelen effectief kunnen verankeren”, stelt Robin Verachtert, beleidsmedewerker klimaat bij Natuurpunt.

De tekst bevat goede plannen die focussen op de dierlijke sector. Consumptie en productie krijgen beide een verantwoordelijkheid. Een beter evenwicht tussen dierlijke en plantaardige voeding prijkt als ambitie in de tekst. Aan productiezijde wordt de veestapelgrootte in vraag gesteld en voorzien van begeleidende maatregelen. De grote valkuil zit hem in de focus op technische oplossingen. Dergelijke systemen zijn in het verleden erg fraudegevoelig en moeilijk afdwingbaar gebleken. Fundamentele veranderingen aan ons voedingssysteem, zoals de omschakeling naar een meer agro-ecologisch landbouwmodel, bieden een echte oplossing maar worden nu vergeten.

COP25: nieuwe plannen om onder 1,5° te blijven
Minister Demir vertrekt vandaag naar de klimaattop in Madrid, waar ze spreekt voor België. Eén van de speerpunten op die top is de kloof tussen de klimaatdoelstellingen en wat op tafel ligt, en nieuwe plannen om die kloof te dichten. “De Vlaamse regering sluit zich met dit plan niet aan bij de landen die begrepen hebben dat de klimaatcrisis nu al hard toeslaat in kwetsbare landen en die hun ambitie willen verhogen om de opwarming te beperken tot maximaal 1,5°C, een cruciale grens voor miljoenen mensen”, zegt Lien Vandamme, beleidsmedewerker klimaat en natuurlijke rijkdommen bij 11.11.11.