Artikels/Articles Federale regering weigert opvang aan bepaalde groep asielzoekers
| 
De minister van Asiel en Migratie, Maggie De Block, maakte vorige week bekend dat bepaalde categorieën asielzoekers geen opvang meer krijgen vanaf vandaag. Nochtans is ons land bij wet verplicht mensen die asiel aanvragen op te vangen tijdens hun asielprocedure.
'De daklozenopvang in Brussel zit overvol. Dat betekent dat deze mensen nu moeten overleven op straat en daar ook hun procedure doorlopen. Een regering die een zelfgecreëerde opvangcrisis probeert op te lossen door doelbewust asielzoekers op straat aan hun lot over te laten is moreel laakbaar en handelt in strijd met het Belgisch en Europees recht. Dat terwijl er wél andere, menselijke, oplossingen zijn om de crisis in de opvang van asielzoekers aan te pakken,’ zegt Eef Heylighen, woordvoerder van Vluchtelingenwerk Vlaanderen.
Twee categorieën asielzoekers op straat
Het kabinet besliste dat mensen wiens Dublinbeslissing niet langer geldt, omdat de Belgische asielinstanties de procedure te lang lieten aanslepen, en mensen die al erkend zijn als vluchteling of subsidiaire bescherming hebben in een ander EU-land, geen opvang meer krijgen. Hoelang deze maatregel zal gelden, is niet duidelijk.
Slechte leefomstandigheden in landen aan de grens
Mensen die vallen onder de Dublin-regeling moeten vaak terug naar het eerste land waar ze de Europese Unie binnenkwamen, of waar ze asiel aanvroegen. ‘België kan wel beslissen om de asielaanvraag toch zelf te behandelen maar dat wil ons land niet. Omdat heel wat asielzoekers via Griekenland of Italië in de EU arriveerden moeten ze naar deze landen terug. Daar zijn de omstandigheden heel slecht voor hen: de hygiëne laat er te wensen over, de asielprocedure is gebrekkig en er is niet altijd toegang tot juridische bijstand. De andere landen van de EU zijn niet solidair en weigeren mensen op de vlucht over te nemen van de lidstaten aan de grenzen van de EU,' zegt Eef Heylighen.
'Wanneer België de asielzoekers die ze omwille van de Dublinverordening weigerden niet binnen de zes maanden overbrengt naar de bevoegde lidstaat, wordt België zélf verantwoordelijk om de asielprocedure te doen. Voor die verzoekers moet België het dossier dus terug zelf openen en behandelen. Deze mensen zijn nu één van de categorieën die Fedasil, de overheidsdienst voor de opvang van asielzoekers, niet meer mag opvangen. Bijgevolg moeten ze zelf op straat overleven,’ zegt Eef Heylighen.
In strijd met het recht op opvang
‘De erbarmelijke omstandigheden in de landen aan de grens is ook de reden waarom de tweede categorie mensen die geen opvang meer krijgen, mensen die al erkend zijn in een ander EU land, toch hier asiel aanvragen. Ook zij worden nu aan hun lot overgelaten op straat,’ voegt Eef Heylighen toe.
Nochtans kunnen mensen die al in een Europese lidstaat een beschermingsstatus hebben gekregen nog steeds asiel aanvragen in België. De Belgische vreemdelingenwet bepaalt dat het commissariaat hun aanvraag via een ontvankelijkheidsprocedure kan behandelen en sneller. Doorgaans zal de asieldienst geen nieuwe status geven in België.
'Tenzij de verzoeker bijvoorbeeld kan aantonen dat de levensomstandigheden in de andere lidstaat een onmenselijke en vernederende behandeling zou uitmaken dat in strijd is met het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Het gaat dus om een hoge drempel. Maar toch komt het voor dat mensen die al een beschermingsstatus in een andere lidstaat hebben toch opnieuw bescherming krijgen in België. Zo konden bijvoorbeeld kwetsbare families, waarvan familieleden een medische problematiek hadden, en reeds in Griekenland een beschermingsstatus hebben, toch nog een beschermingsstatus krijgen in België. Gedurende dat onderzoek hebben ze recht op opvang. Hen uitsluiten is in strijd met dat recht,' zegt Eef Heylighen.
Geen wettelijke basis
Fedasil, de overheidsdienst voor de opvang van asielzoekers, mag enkel in de wettelijk omschreven gevallen de opvang beperken. Voor de groepen die Minister De Block nu wil uitsluiten is er geen wettelijke basis.
Het Europees Hof van Justitie benadrukte bovendien recent nog dat Fedasil verplicht is om verzoekers om internationale bescherming steeds een menswaardige levensstandaard te garanderen. Het Hof zei dat Fedasil er moet op toezien dat asielzoekers niet in een toestand van zeer verregaande materiële behoeftigheid terechtkomen, waardoor ze niet in staat zijn om te voorzien in de meest elementaire behoeften zoals wonen, eten, zich kleden en zich wassen.
Menselijke oplossingen opvangcrisis
De voorbije maanden gaf Fedasil , al herhaaldelijk aan dat de druk op het opvangnetwerk steeds hoger werd. Een nieuwe opvangcrisis was in de maak. ‘Deze crisis is niet alleen te wijten aan een toename van het aantal asielaanvragen in België maar vooral ook aan een langere asielprocedure, een gebrek aan personeel, én omwille van een ondoordacht op- en afbouwbeleid in de opvang dat de regering al jaren hanteert. Vandaag zijn de gevolgen voelbaar: weer mensen op straat,’ zegt Eef Heylighen.
Wat stelt Vluchtelingenwerk voor?
- Een flexibel opvangmodel dat rekening houdt met een fluctuerende aankomst van asielzoekers.
- Overheid moet een jojo-effect in de opvang vermijden.
- Gebruik maken van andere wettelijke mogelijkheden om de druk op het opvangnetwerk te verlichten. Zoals een snellere, maar nog steeds kwalitatieve, asielprocedure, en indien nodig maatschappelijk dienstverlening via de OCMW’s te voorzien wanneer materiële opvang niet mogelijk is.
- Meer middelen voor de asielinstanties.
